Historici over die 'mooie stad achter de duinen'

Op de Dag van de Haagse Geschiedenis (14 april) staat Den Haag in het teken van zijn rijke historie. Van trammelant in de Schilderwijk tot iconisiche Hagenezen. Diverse historici en promovendi schreven spraakmakende boeken over Den Haag.

Ruim veertig culturele organisaties en erfgoedinstellingen organiseren op zaterdag 14 april uiteenlopende activiteiten in Den Haag voor jong en oud. Speciaal ter gelegenheid van deze Dag van de Haagse Geschiedenis noemen we vier spraakmakende publicaties van onze historici en (oud)promovendi.

Expats in Den Haag

Historicus Aniek Smit promoveerde begin 2018 op een proefschrift over de geschiedenis van expats in Den Haag. De diplomatenstad is een van de eerste gemeenten in Nederland die serieus werk maakte van expats door allerlei diensten aan te bieden, zoals speciale helpdesks en een versnelde migratieprocedure. Maar buurtbewoners bleken niet altijd enthousiast te zijn over deze vip-werknemers. Zo dreven de royale woonvergoedingen in sommige buurten de huizenprijzen op. En in het Haagse Statenkwartier keken bewoners met argusogen naar de extra veiligheidsmaatregelen vanwege de komst van internationale tribunalen en hun buitenlandse werknemers. Smit vindt dat gemeenten als Den Haag vaak te generalistisch naar expats kijken. In de loop der jaren is de groep van expats veel diverser geworden. Ze komen in toenemende mate uit meer niet-westerse landen en onderling zijn er grote verschillen in salaris.

‘De expat en de stad. Den Haag en Jakarta 1945-2015’, (2018) Aniek Smit

Iconische Hagenezen

Emeritus hoogleraar Sociale Geschiedenis Wim Willems portretteerde in het boek Hagenezen die er mochten wezen 85 markante Hagenezen uit de periode 1850 tot nu. Met als motto: mensen maken de stad. De geportretteerden komen uit alle geledingen van de maatschappij en laten zien hoe divers Den Haag is. Van architecten en bekende schrijvers tot muzikanten en zangers. Van toneelspelers en poppenspelers tot spraakmakende religieuze figuren. En van eigenzinnige ondernemers en politici tot islamitische slagers: het zijn allemaal mannen en vrouwen die mede de geschiedenis van Den Haag bepaald hebben. Willems geeft met zijn boek een inspirerende visie op de diversiteit van de huidige samenleving.

Hagenezen die er mochten wezen (2016), Wim Willems, Jan-Hendrik Bakker, Pieter van den Broeke, Herman Rossenberg

Een demonstratie van scholieren op het Binnenhof. Bijna nergens ter wereld zitten de verschillende politieke machten zo dicht bij elkaar. Foto: Nationaal Archief

‘Houd het Binnenhof open’

Historicus Diederik Smit promoveerde op de geschiedenis van het Binnenhof. Dit politieke hart van Nederland trekt steeds meer bezoekers, vooral veel scholieren. Het Binnenhof bestaat uit gebouwen uit acht verschillende eeuwen. Bijna nergens ter wereld zitten de verschillende politieke machten zo dicht bij elkaar. Op minder dan één vierkante kilometer kan de Nederlandse geschiedenis en staatkunde worden uitgelegd. Daarom is Smit geen voorstander van de plannen om het Binnenhof geheel te sluiten tijdens de komende renovatieperiode. In zijn proefschrift ‘Het belang van het Binnenhof’ wijst hij op een belangrijke les uit de huisvestingsgeschiedenis van dit complex: verbouwingen duren altijd langer en zijn kostbaarder dan gepland.

‘Het belang van het Binnenhof. Twee eeuwen Haagse politiek, huisvesting en herinnering.’ (2015) Diederik Smit

De Jan de Baenstraat in de Schilderswijk in 1969. Volgens Diederik Klein Kranenburg is de wijk al van oudsher verdeeld. Foto: Nationaal Archief

Samen voor ons eigen in de Schilderswijk

Hagenezen blikken soms nostalgisch terug op de goede oude saamhorigheid die er vroeger zou zijn in een volksbuurt als de Schilderswijk. In zijn proefschrift kraakt historicus Diederick Klein Kranenburg dat nostalgische beeld. ‘De saamhorigheid hield op bij de hoek van de straat.’ Er bestaan veel mythen over volkswijken als de Schilderwijk, stelt hij. ‘Politici die dromen van de participatiemaatschappij, waar niet de overheid maar buren voor elkaar zorgen, verwijzen vaak naar de saamhorigheid en burenhulp die in deze volksbuurten heel sterk zou zijn geweest. En dit zou veranderd zijn in de jaren ’60 door de komst van gastarbeiders.’ De historicus onderzocht of dat romantische beeld wel klopt voor de Schilderwijk in de periode 1920 - 1985. Door archiefonderzoek bij de sociale dienst, de politie en het buurthuis analyseerde hij de samenstelling van de bevolking en hun achtergrond. Ook interviewde hij bijna 80 oud-bewoners. Zijn conclusie: de wijk was al vóór de komst van migranten sterk verdeeld.

'Samen voor ons eigen’. De geschiedenis van een Nederlandse volksbuurt: de Haagse Schilderswijk 1920-1985 (2013) Diederick Klein Kranenburg

Banner: schilderij Gezicht op Den Haag vanuit het zuidoosten, Jan van Goyen (Haags Historisch Museum)

Titel: verwijzing naar het lied 'Oh oh Den Haag' van Klein Orkest

• - 

  den haag
• - 

  geschiedenis

---