Verslag: EU-handelsregelingen bevorderen economische ontwikkeling en mensenrechten

Het verslag dat de Europese Commissie i en de Europese Dienst voor extern optreden i (EDEO) vandaag gezamenlijk hebben gepubliceerd, toont de positieve impact van de tariefverminderingsregelingen van de EU op ontwikkelingslanden.

Handelsregelingen zijn aanjagers voor groei en dragen eraan bij dat mensenrechten en arbeidsrechten, alsmede beginselen van goed bestuur en duurzame ontwikkeling worden bevorderd.

Sinds de hervorming in 2014 van het EU-initiatief dat bekend staat als het Stelsel van Algemene Preferenties ("SAP"), is de uitvoer naar de EU uit landen die van deze tariefverminderingen profiteren, met bijna een kwart gestegen. Dit tot jaarlijks 63 miljard euro. Minst ontwikkelde landen hebben het meest geprofiteerd: hun uitvoer naar de EU is gestegen met bijna 40 %, tot 23,5 miljard euro in 2016.

Naast de economische voordelen van het stelsel onderstreept het verslag van vandaag de vooruitgang die is geboekt met betrekking tot onder meer de versterking van de positie van vrouwen, kinder- en dwangarbeid, foltering, illegale drugshandel en klimaatverandering. De EU-monitoring laat zien dat de EU-inzet in het kader van het stelsel veel positieve veranderingen heeft gebracht. Een van de vele voorbeelden is Pakistan's nieuwe wetgeving om eremoorden en verkrachting tegen te gaan, of de opneming van Paraguay in de lijst van landen die zich het krachtigst inzetten voor de bescherming van uitstervende diersoorten in het kader van de Overeenkomst inzake de internationale handel in bedreigde in het wild levende dier- en plantensoorten. Het verslag wijst echter ook op punten die verbetering behoeven om aan de voorwaarden van het stelsel te voldoen, bijvoorbeeld de implementatie en handhaving van de wetgeving ter zake door de begunstigde landen.

Een afzonderlijk document bij het vandaag gepubliceerde verslag geeft een nauwkeurig overzicht van de vooruitgang en nog bestaande tekortkomingen, met name in de landen die deelnemen aan de bijzondere stimuleringsregeling voor duurzame ontwikkeling en goed bestuur (ook "SAP+" genoemd).

Het verslag toont ook de toegenomen betrokkenheid van het maatschappelijk middenveld bij het monitoren van het stelsel: in 2016 en 2017 vonden er 16 dialogen met het maatschappelijk middenveld plaats; bij de dialoog waarin het onderhavige verslag werd voorbereid, waren 20 niet-gouvernementele organisaties betrokken.

De hoge vertegenwoordiger voor buitenlandse zaken en veiligheidsbeleid/vicevoorzitter van de Europese Commissie, Federica Mogherini i, zei het volgende:

"Als democratie en fundamentele vrijheden gewaarborgd zijn, dan zijn onze economieën sterk, onze samenlevingen veerkrachtig, is onze veiligheid duurzaam en heeft onze ontwikkeling een steviger fundament. Het Stelsel van algemene preferenties vormt een aanvulling op het politieke engagement van de Europese Unie met haar partners. Daardoor hebben we bijgedragen aan de versterking van het maatschappelijk middenveld en onafhankelijke stemmen en aan de betere bescherming van mensenrechten door nationale wetgeving in partnerlanden. En we blijven samenwerken met onze partners, waarbij we investeren in mensenrechten, in het werk van het maatschappelijk middenveld, in open samenlevingen - om duurzame veiligheid voor iedereen te waarborgen."

Commissaris voor Handel Cecilia Malmström i zei hierover: "Ons beleid biedt ruime toegang tot de EU-markt, gekoppeld aan een sterke betrokkenheid bij nationale autoriteiten. Wij zien nu positieve veranderingen op veel plaatsen in de wereld - een versterking van de kernwaarden van het EU-handelsbeleid zoals mensenrechten en duurzame ontwikkeling. Met krachtigere nationale instellingen en wetgeving kunnen cruciale internationale overeenkomsten beter worden gerealiseerd. In sommige landen zijn er nog steeds punten van ernstige zorg op het gebied van mensenrechten en duurzaamheid. In dit verband kunnen wij onze handelsregelingen inzetten om druk uit te uitoefenen en veranderingen te bewerkstelligen, en moeten wij onze gezamenlijke inspanningen intensiveren."

Commissaris voor Werkgelegenheid, Sociale Zaken, Vaardigheden en Arbeidsmobiliteit Marianne Thyssen i zei het volgende: "De internationale dimensie van werkgelegenheid en sociaal beleid is van strategisch belang om te komen tot banenrijke, inclusieve en duurzame groei. Het SAP vormt een uniek instrument om behoorlijke arbeidsvoorwaarden en eerbiediging van internationale arbeidsnormen op de agenda te zetten. Wij voelen ons gesterkt door de positieve ontwikkelingen en een open dialoog over belangrijke aangelegenheden op het gebied van arbeidsrechten, zoals de afschaffing van kinderarbeid. Aangezien er belangrijke uitdagingen blijven bestaan, is het des te belangrijker onze inspanningen te intensiveren. Wij zetten ons in voor het bevorderen van fundamentele beginselen en rechten op het werk en groei waarvan iedereen profiteert."

In de komende twee jaar blijft de EU zich inzetten met elk SAP-begunstigd land voor de noodzakelijke prioritaire acties en blijft zij SAP-monitoringmissies organiseren. Daarbij richt zij zich met name op de landen waar intensievere inspanningen nodig zijn wegens ernstigere tekortkomingen. De EU blijft ook de inspanningen van de Internationale Arbeidsorganisatie (IAO) tot verbetering van de naleving door de SAP+-landen van de verslagleggings- en implementatieverplichtingen van de IAO ondersteunen. Tevens blijft de EU werken aan het versterken van lokale organisaties uit het maatschappelijk middenveld, opdat zij doeltreffender bijdragen aan de implementatie van internationale verdragen. Dit door middel van een EU-gefinancierd driejarenproject van 4,5 miljoen euro.

Achtergrond

Het Stelsel van algemene preferenties (SAP) is het voornaamste handelsinstrument van de EU om ontwikkelingslanden te steunen. Het bestaat uit drie verschillende regelingen voor bevoorrechte toegang tot de EU-markt, die zijn opgesteld om rekening te houden met de verschillende behoeften van de begunstigde landen:

• - 

  het standaard-SAP vermindert EU-invoerrechten voor ongeveer 66 % van alle productcategorieën in 23 landen;
• - 

  SAP+, ofwel de bijzondere stimuleringsregeling voor duurzame ontwikkeling en goed bestuur, schaft douanerechten af voor twee derde van de producten uit 10 andere kwetsbare landen (Armenië, Bolivia, Kaapverdië, Georgië, Kirgizië, Mongolië, Pakistan, Paraguay, de Filipijnen en Sri Lanka), die zich hebben verbonden tot toepassing van 27 internationale verdragen inzake mensenrechten, arbeidsrechten, milieubescherming en goed bestuur;
• - 

  "Everything But Arms" ("Alles behalve wapens"-"EBA") schaft douanerechten af voor bijna alle producten uit 49 minst ontwikkelde landen.

Op basis van de huidige SAP-verordening, die van kracht is sinds januari 2014, moet de Europese Commissie elke twee jaar een verslag over de effecten van het SAP voorleggen aan het Europees Parlement en de Raad. De verslaglegging bestaat tevens regelmatig uit een op SAP+-begunstigden gericht "Werkdocument van de diensten van de Commissie", waarvan het hoofdverslag vergezeld gaat. In dit document worden ontwikkelingen op wetgevings- en op praktisch gebied in de SAP+-begunstigde landen uitgelicht wat betreft de implementatie van de 27 internationale verdragen waartoe zij zich verplicht hebben. EU-monitoring vindt plaats door middel van zowel monitoringmissies als dialogen met de begunstigde landen en schriftelijke vragenlijsten.

Meer informatie

Vraag en antwoord

Hoofdpunten van het rapport

Verslag

Werkdocument van de diensten van de Commissie bij het verslag

Meer over het SAP

IP/18/301