Europa mag dictators niet helpen eigen burgers te bespioneren

Europa mag dictators niet helpen eigen burgers te bespioneren ©AP Images/European Union-EP

• - 

  Goedkeuring nodig voor uitvoer spionagetechnologieën
• - 

  Burgers en mensenrechtenactivisten moeten beschermd worden
• - 

  Parlement klaar voor onderhandelingen met EU i ministers

Woensdag stemden de Europarlementsleden voor uitbreiding van de uitvoercontroles op spionagetechnologieën om mensenrechtenschendingen te vermijden.

Daarmee is de positie van het Parlement bepaald voor de onderhandelingen met de Raad van Ministers i.

De EU herziet momenteel de regelgeving over uitvoercontroles van producten voor tweeërlei gebruik om mee te kunnen met nieuwe technologieën en om te vermijden dat dictatoriale regimes hun eigen burgers kunnen bespioneren met behulp van Europese producten.

Producten voor tweeërlei gebruik zijn al onderworpen aan een systeem van uitvoercontroles in de EU, omdat ze kunnen gebruikt worden voor zowel civiele als militaire toepassingen, bijvoorbeeld om massavernietigingswapens te ontwikkelen of terroristische acties te plegen. Volgens de nieuwe regels horen ook bepaalde spionagetechnologieën tot de lijst van producten die de goedkeuring van nationale overheden vereisen vooraleer ze uitgevoerd mogen worden. Daaronder vallen toestellen om mobiele telefoons te onderscheppen, computers te hacken, paswoorden te omzeilen of internetgebruikers te identificeren, aangezien dergelijke producten voor tweeërlei gebruik wijdverspreid gebruikt worden om burgers, politieke oppositie en activisten overal ter wereld te onderdrukken.

De Europarlementsleden willen mensenrechten beschermen en een systeem creëren dat zich snel aan nieuwe technologieën aanpast.

Hun belangrijkste voorstellen zijn onder meer:

• - 

  duidelijke criteria en definities toevoegen aan de verordening om het recht op privacy, gegevens en vrijheid van vergadering te beschermen
• - 

  uitvoerders van producten die niet opgenomen zijn in de nieuwe wet, maar die wel kunnen gebruikt worden voor mensenrechtenschendingen moeten ervoor zorgen dat hun goederen niet in verkeerde handen terechtkomen, door de op OESO-gebaseerde zorgvuldigheidsrichtlijnen te volgen,
• - 

  de Europese Commissie moet een handboek publiceren vooraleer de nieuwe regels in werking treden, zodat bedrijven in de EU weten wat ze niet en wel kunnen doen,
• - 

  nieuwe risico’s en technologieën moeten snel in de wet opgenomen worden,
• - 

  een level playing field creëren voor lidstaten door bijvoorbeeld overal gelijkaardige boetes in te voeren voor niet-naleving van de regelgeving, samen met verzekeren van grotere transparantie van de beslissingen van nationale overheden over de uitvoercontroles, en
• - 

  codering-technologieën van de lijst spionagetechnologieën verwijderen, aangezien deze cruciaal zijn voor mensenrechtenactivisten om zichzelf te kunnen verdedigen.

De nieuwe regels werden goedgekeurd met 571 stemmen tegen 29, met 29 onthoudingen.

Quote

De rapporteur van het Parlement, Klaus Buchner (Greens/EFA, Duitsland) zei: “Dictators bespioneren hun burgers met behulp van EU-spionagetechnologie. Dit moet ophouden. De EU mag niet bijdragen aan het leed van moedige activisten die dikwijls hun leven op het spel zetten voor vrijheid en democratie. Handel moet veiligheid, stabiliteit en mensenrechten promoten. We zijn vastbesloten om gevaarlijke leemten in de exportcontrole van goederen voor tweeërlei gebruik te dichten en roepen de lidstaten op dit voorbeeld te volgen.”

Volgende stappen

Met deze stemming hebben de Europarlementsleden de onderhandelingspositie van het Parlement bepaald. Onderhandelingen kunnen beginnen zodra de lidstaten een beslissing genomen hebben over hun eigen onderhandelingsstandpunt.

Snelle feiten

Producten voor tweeërlei gebruik zijn goederen en technologieën die kunnen gebruikt worden voor zowel civiele als militaire toepassingen, bijvoorbeeld om massavernietigingswapens te ontwikkelen, terroristische acties te plegen of om mensenrechtenschendingen mogelijk te maken. Deze omvatten vele producten, van chemicaliën, gifstoffen, elektronisch materiaal, lasers en navigatietechnologie, tot kerntechnologie, robotica en software. Het huidige systeem is ontworpen in 2009; uitvoer moet worden onderzocht en goedgekeurd door nationale overheden. Er is bewijs gevonden dat Europese technologie tijdens de “Arabische Lente” door dictatoriale regimes gebruikt werd om betogers te onderdrukken. Het Europees Parlement, de Raad en de Commissie legden een gezamenlijke verklaring af in 2014 om het uitvoercontrolesysteem te herzien, en het Europees Parlement heeft met resoluties opgeroepen tot doelgerichte veranderingen.