Veiligheidsunie: Commissie stelt nieuwe maatregelen voor om de EU-burgers beter te beschermen

Naast het elfde verslag over de Veiligheidsunie legt de Commissie vandaag een pakket operationele en praktische maatregelen voor om de burgers van de EU beter te beschermen tegen terroristische dreigingen en hun een Europa te geven dat bescherming biedt. Zij lost daarmee de belofte in die voorzitter Juncker in september 2017 deed in zijn toespraak over de staat van de Unie.

De maatregelen moeten de zwakke punten aanpakken die bij de recente aanslagen aan het licht zijn gekomen, de lidstaten ondersteunen bij het beschermen van openbare ruimten en helpen voorkomen dat terroristen de middelen in hand krijgen die zij voor hun activiteiten nodig hebben.Daarnaast stelt de Commissie voor om het externe optreden van de EU op het gebied van terrorismebestrijding verder te versterken - onder meer via Europol - en beveelt zij aan dat de EU onderhandelingen opent over een herziening van de overeenkomst met Canada inzake persoonsgegevens van passagiers.

Eerste vicevoorzitter Frans Timmermans i: "Europa zal nooit buigen voor terroristen, die onze veiligheid en onze vrijheden aanvallen. De Europeanen eisen dat de nationale regeringen en de EU deze risico's krachtdadig aanpakken. De vandaag aangekondigde maatregelen zullen de lidstaten helpen voorkomen dat terroristen de instrumenten voor hun wandaden in handen krijgen, en zullen onze openbare ruimten, en dus ook onze manier van leven, beter beschermen."

Dimitris Avramopoulos i, commissaris voor Migratie, Binnenlandse Zaken en Burgerschap: "Terrorisme houdt geen rekening met grenzen. We kunnen dit fenomeen alleen doeltreffend bestrijden als we de handen in elkaar slaan - zowel binnen de Unie als met onze partners op mondiaal vlak. Een doeltreffende uitwisseling van informatie, zoals persoonsgegevens van passagiers, is van essentieel belang voor de veiligheid van onze burgers. Precies daarom vragen we de Raad vandaag om de Commissie toestemming te geven voor onderhandelingen over een herziening van de overeenkomst met Canada, en zullen we voorstellen om internationale overeenkomsten te sluiten tussen Europol en strategische landen. Wij zullen ook samen met de lidstaten blijven werken aan de oprichting van een toekomstige Europese inlichtingeneenheid."

Julian King i, commissaris voor de Veiligheidsunie: "Het risico van terrorisme kan je helaas nooit helemaal uitsluiten, maar we maken het terroristen wel steeds moeilijker om hun misdaden voor te bereiden en uit te voeren. Tegenover de steeds veranderende tactiek van de terroristen stellen wij intensievere ondersteuning voor de lidstaten bij het aanpakken van deze dreigingen: door te helpen bij het beschermen van de openbare ruimten waar mensen bijeenkomen, en door te voorkomen dat terroristen gevaarlijke materialen voor het maken van explosieven in handen krijgen en financieringsbronnen aanboren."

Openbare ruimten beschermen

De recente tragische aanslagen in Barcelona, Londen, Manchester en Stockholm tonen aan dat terroristen steeds vaker openbare en drukbezochte plaatsen in het vizier nemen. Tegen deze achtergrond legt de Commissie vandaag een actieplan voor om de lidstaten beter te ondersteunen bij hun inspanningen om openbare ruimten te beschermen en minder kwetsbaar te maken. Enkele voorbeelden van deze maatregelen:

• - 

  Verhoging van de financiële steun: De Commissie stelt vandaag 18,5 miljoen EUR uit het Fonds voor interne veiligheid ter beschikking voor het ondersteunen van transnationale projecten om openbare ruimten beter te beschermen. In 2018 wordt via het initiatief "Stedelijke Innovatieve Acties" nog eens 100 miljoen EUR uitgetrokken om steden te ondersteunen bij het investeren in beveiligingsoplossingen.
• - 

  Richtsnoeren: Het komende jaar zal de Commissie nieuwe richtsnoeren uitvaardigen om de lidstaten te helpen bij tal van kwesties die verband houden met de bescherming van openbare ruimten en bewustmaking van het publiek. De richtsnoeren zullen onder meer betrekking hebben op ingebouwde technische beveiligingsoplossingen (“security by design”) om de openbare ruimten veiliger te maken zonder dat hun open en openbare karakter daaronder te lijden heeft.
• - 

  Uitwisseling van beste praktijken: De Commissie zal in november een forum van praktijkmensen en een netwerk voor beveiliging tegen grote risico's opzetten als platform voor gemeenschappelijke opleidingen en gezamenlijke oefeningen om de paraatheid bij aanvallen te verbeteren.
• - 

  Verbetering van de samenwerking tussen plaatselijke actoren en de particuliere sector: De Commissie zal een forum van belanghebbenden opzetten om publiek-private partnerschappen op het gebied van beveiliging te stimuleren en overleg te plegen met particuliere belanghebbenden zoals winkelcentra, concertorganisatoren, sportstadions en autoverhuurbedrijven. De betrokkenheid van de lokale en regionale overheden zal worden versterkt door een speciale bijeenkomst op hoog niveau te organiseren over beste praktijken voor de bescherming van openbare ruimten.

Hoewel het weinig waarschijnlijk is dat dergelijke aanvallen zullen plaatsvinden, stelt de Commissie vandaag ook een actieplan voor ter verbetering van de paraatheid, veerkracht en coördinatie op EU-niveau op het gebied van aanvallen met chemische, biologische, radiologische en nucleaire materialen. Voorgesteld wordt onder meer om een EU-beveiligingsnetwerk en een kenniscentrum voor deze stoffen op te zetten in het kader van het Europees centrum voor terrorismebestrijding binnen Europol.

Voorkomen dat terroristen de middelen in handen krijgen die zij voor hun activiteiten nodig hebben

Om nog meer aanslagen te voorkomen, is het van cruciaal belang dat de toegang van terroristen tot de middelen voor hun aanslagen wordt afgesneden. De Commissie presenteert vandaag een aantal aanvullende kortetermijnmaatregelen:

• - 

  Beperking van de toegang tot stoffen om zelf explosieven maken: De Commissie presenteert vandaag een aanbeveling met maatregelen die onmiddellijk moeten worden genomen om misbruik van deze stoffen door terroristen te voorkomen. De Commissie zet bovendien vaart achter de herziening van de verordening over precursoren voor explosieven, door eerst een evaluatie en daarna, in de eerste helft van 2018, een effectbeoordeling uit te voeren.
• - 

  Ondersteuning van de rechtshandhavings- en justitiële autoriteiten bij strafrechtelijke onderzoeken waarin sprake is van versleuteling, zonder afbreuk te doen aan versleuteling in het algemeen en zonder dat een groot aantal personen of willekeurige personen daar gevolgen van ondervinden. Het voorstel van de Commissie behelst technische ondersteunende maatregelen, een nieuw instrumentarium van technieken, opleiding en de oprichting van een expertisenetwerk.
• - 

  Maatregelen tegen terrorismefinanciering: De Commissie zal nagaan welke hindernissen de toegang tot gegevens over financiële transacties in andere lidstaten in de weg staan en welke maatregelen de EU kan nemen om deze toegang te vergemakkelijken en te versnellen.

Het externe optreden van de EU op het gebied van terrorismebestrijding versterken

De Commissie doet vandaag ook een aantal voorstellen ter versterking van het externe optreden van de EU en de samenwerking met derde landen op het gebied van de bestrijding van terrorisme en andere vormen van zware transnationale criminaliteit. Het gaat met name om:

• - 

  Een aanbeveling aan de Raad om de Commissie toestemming te geven voor het openen van onderhandelingen over een herziene overeenkomst met Canada inzake persoonsgegevens van passagiers, overeenkomstig de vereisten die het Europees Hof van Justitie heeft vastgesteld in zijn advies van 26 juli.
• - 

  Versterking van de samenwerking tussen Europol en derde landen, door vóór het einde van het jaar de Raad om toestemming te vragen voor het openen van onderhandelingen over overeenkomsten tussen de EU en Algerije, Egypte, Israël, Jordanië, Libanon, Marokko, Tunesië en Turkije over de overdracht van persoonsgegevens tussen Europol en deze landen met het oog op de bestrijding van terrorisme en zware criminaliteit.

In het elfde verslag over de Veiligheidsunie wordt ook aandacht besteed aan de volgende stappen in de strijd tegen radicalisering online en offline. Deze praktische maatregelen voor de korte termijn moeten de komende 16 maanden hun beslag krijgen. Daarnaast werkt de Commissie aan een nog op te richten Europese inlichtingeneenheid, zoals aangekondigd door voorzitter Juncker in het kader van zijn visie op hoe de Europese Unie er in 2025 moet uitzien.

Achtergrond

Veiligheid is al vanaf het begin van het mandaat van de Commissie-Juncker een politieke prioriteit, sinds de politieke beleidslijnen van voorzitter Juncker van juli 2014 tot de meest recente toespraak over de toestand van de Unie op 13 september 2017.

De Europese veiligheidsagenda dient als leidraad voor de activiteiten van de Commissie op dit gebied. De agenda beschrijft de voornaamste maatregelen die nodig zijn voor een doeltreffend antwoord van de EU op terroristische en veiligheidsdreigingen, zoals het bestrijden van radicalisering, het bevorderen van cyberveiligheid, het tegengaan van terrorismefinanciering en het verbeteren van informatie-uitwisseling. Sinds de goedkeuring van de agenda is er aanzienlijke vooruitgang met de uitvoering geboekt, ter voorbereiding van een echte en doeltreffende Veiligheidsunie. De vooruitgang blijkt ook uit de verslagen die de Commissie op regelmatige basis bekendmaakt.

Meer informatie

Vragen en antwoorden

Factsheet: Openbare ruimten beschermen

Factsheet: De Veiligheidsunie - een Europa dat ons beschermt

Factsheet: De Veiligheidsunie - stand van zaken oktober 2017

Elfde voortgangsverslag over de totstandbrenging van een echte en doeltreffende Veiligheidsunie

Actieplan ter verbetering van de bescherming van openbare ruimten

Actieplan ter verbetering van de paraatheid bij veiligheidsrisico's op chemisch, biologisch, radiologisch en nucleair gebied

Aanbeveling van de Commissie over precursoren voor explosieven

Voorstel voor een besluit van de Raad betreffende de sluiting, namens de EU, van het Verdrag van de Raad van Europa ter voorkoming van terrorisme

Bijlage

Voorstel voor een besluit van de Raad betreffende de sluiting, namens de EU, van het aanvullend protocol bij het Verdrag van de Raad van Europa ter voorkoming van terrorisme

Bijlage

IP/17/3947