EU lanceert wereldwijde Alliantie voor handel zonder foltering

EU i-commissaris voor Handel Cecilia Malmström i heeft vandaag aangekondigd dat de EU een internationale Alliantie voor handel zonder foltering lanceert.

Middels dit initiatief wil de EU - in samenwerking met Argentinië en Mongolië - een einde maken aan de handel in goederen die voor de doodstraf en foltering worden gebruikt. Het wordt officieel gelanceerd op 18 september, tijdens de week van de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties i in New York.

De Alliantie voor handel zonder foltering is een wereldwijd initiatief van landen van over de hele wereld om een einde te maken aan de handel in goederen die voor foltering en de doodstraf worden gebruikt. Krachtens het internationaal recht is foltering in alle omstandigheden verboden. Desondanks worden instrumenten die dood en pijn veroorzaken nog steeds over de hele wereld verhandeld. Denken we maar aan wapenstokken met metalen punten, elektrische schokgordels, grijpers die mensen bij het middel of een ledemaat vastgrijpen om ze te elektrocuteren, chemische stoffen die worden gebruikt om mensen te executeren of de gedwongen injectiesystemen die ermee gepaard gaan.

"Deze producten worden voor niets anders gebruikt dan om mensen vreselijk pijn te doen en te doden. We mogen nooit toelaten dat zij net als ieder ander product worden verhandeld. Het is tijd voor concrete actie om deze verwerpelijke handel lam te leggen," zei commissaris Malmström.

"De eigen wetten van de EU op dit gebied hebben positieve resultaten geboekt, maar producenten van deze goederen proberen dergelijke wetgeving te omzeilen. Hoe meer landen zich engageren om samen te werken, hoe doeltreffender we worden. Als commissaris en voorheen als lid van het Europees Parlement i heb ik vaak slachtoffers van foltering ontmoet - vluchtelingen, gewetensgevangenen, terdoodveroordeelden. Ik ben ervan overtuigd dat het handelsbeleid een instrument kan zijn om wereldwijd mensenrechten te versterken," voegde commissaris Malmström toe.

Bij de lancering op 18 september in het hoofdkwartier van de VN, die het resultaat is van een gezamenlijke inspanning van de EU, Argentinië en Mongolië, zullen landen een gezamenlijke politieke verklaring ondertekenen. De website van de Alliantie - www.torturefreetrade.org - is nu online. Op de lanceringsdag zullen naar verwachting in totaal een vijftigtal leden van de VN van over de hele wereld - Afrika, Noord- en Zuid-Amerika, Azië en Europa - zich aansluiten. De Alliantie zou de basis kunnen vormen voor bredere samenwerking op dit gebied binnen het kader van de VN.

Wanneer landen zich bij de Alliantie aansluiten, gaan ze akkoord met de vier actiepunten:

• - 

  maatregelen nemen om de uitvoer van deze goederen te controleren en te beperken;
• - 

  douaneautoriteiten gepaste instrumenten geven. De Alliantie zal een platform opzetten om handelsstromen te monitoren, informatie uit te wisselen en nieuwe producten te identificeren;
• - 

  technische bijstand beschikbaar maken om landen te helpen bij het opstellen en uitvoeren van wetten om deze handel te verbieden;
• - 

  praktijken uitwisselen voor doeltreffende controle- en handhavingssystemen.

De EU is toegewijd aan de bescherming van de mensenrechten, de strijd tegen foltering en de afschaffing van de doodstraf. De strenge wetgeving van de EU voor de handel in goederen die worden gebruikt voor foltering of de doodstraf heeft al resultaten geboekt. Deels ten gevolge van de strengere EU-regels zijn dodelijke injectievloeistoffen moeilijker te verkrijgen en duurder in aanschaf.

Maar de EU-wetgeving geldt alleen in Europa. Producenten van en handelaren in deze goederen trachten de EU-wetgeving te omzeilen, dus hoe meer landen zich engageren om hun uitvoer te verbieden, hoe doeltreffender de inspanningen om een einde te maken aan de handel. De Alliantie is een manier om concrete actie te ondernemen en specifieke stappen te zetten om wereldwijd een einde te maken aan de handel in dergelijke goederen, waardoor het beduidend moeilijker wordt om ze te verkrijgen.

Achtergrond

Een van de doelstellingen van het buitenlands beleid van de EU is de eerbiediging van de grondrechten te bevorderen. Het engagement van de EU om foltering te stoppen en de doodstraf te verbieden wordt sinds 2005 onder meer weerspiegeld in een aantal maatregelen die erop gericht zijn de handel in goederen die gebruikt zouden kunnen worden voor de doodstraf, foltering of andere wrede, onmenselijke of onterende behandeling te voorkomen.

De EU stelt lijsten op van verboden producten en heeft een mechanisme voor versnelde behandeling om te garanderen dat nieuwe producten ook kunnen worden verboden. In de EU gelden regels voor uitvoercontroles om te voorkomen dat in de lijsten opgenomen geneesmiddelen voor de doodstraf zouden worden gebruikt. Daarnaast is het ook verboden om tussenhandeldiensten met betrekking tot in de lijsten opgenomen goederen of technische steun aan derde landen te verlenen. Vorig jaar heeft de EU haar wetgeving nog verder aangescherpt om ervoor te zorgen dat deze ook een verbod omvat op de doorvoer van deze goederen over het grondgebied van de EU en in de havens, alsook een verbod op de promotie ervan, bijvoorbeeld op handelsbeurzen.

Meer informatie

De website van de Alliantie voor handel zonder foltering, met informatie over de doelstellingen van de Alliantie en de mogelijkheid zich in te schrijven voor het lanceringsevenement.

Downloadbare video's en foto's zijn beschikbaar op EbS, waaronder afbeeldingen van folterinstrumenten en een interview met commissaris Malmström.

IP/17/3088