Integratie van de Roma: meer inspanningen nodig om toegang tot onderwijs en arbeidsmarkt te verbeteren

Vandaag heeft de Commissie bekendgemaakt hoe het ervoor staat met de uitvoering die de lidstaten geven aan hun nationale strategieën voor integratie van de Roma.

In haar evaluatie schetst de Commissie hoe de positie van de Roma sinds 2011 is veranderd. Over het algemeen gaat de situatie langzaam vooruit. Zo volgen er inmiddels meer Roma-kinderen voor- en vroegschools onderwijs en neemt het aantal vroegtijdige schoolverlaters af. De evaluatie wijst echter ook uit dat maar liefst 80 % van de Roma nog altijd onder de armoedegrens terecht dreigt te komen. Niettemin is dit cijfer lager dan in 2011.

Eerste vicevoorzitter Frans Timmermans i: “De EU i is gebaseerd op verdraagzaamheid en gelijkheid. Deze waarden komen nog niet iedere EU-burger ten goede en dat is onaanvaardbaar. Als we een eind willen maken aan de vooroordelen, de segregatie en de discriminatie waarmee Roma nog steeds te maken hebben, moeten de lidstaten meer vaart zetten achter hun inspanningen om de integratie van de Roma te verbeteren.”

Věra Jourová i, EU-commissaris voor justitie, consumentenzaken en gendergelijkheid: “Met steun van de Commissie hebben de EU-lidstaten strategieën ontwikkeld voor de integratie van de Roma binnen hun grenzen - een belangrijke eerste stap. Het komt er nu op aan dat de lidstaten deze plannen uitvoeren en concrete verbeteringen tot stand brengen. Dit is nergens zo belangrijk als op het gebied van onderwijs. Scholen moeten voor Roma-kinderen net zo toegankelijk zijn als voor anderen. Onderwijs is het middel bij uitstek om tot betere maatschappelijke integratie te komen; het vergroot de mogelijkheden op de arbeidsmarkt en verbetert de levenskwaliteit.”

Dankzij het EU-kader voor nationale strategieën staat de integratie van de Roma inmiddels hoger op de nationale politieke agenda. Verder heeft het kader geholpen de noodzakelijke doelen, structuren, financiering en monitoringsmechanismen vast te stellen, teneinde de integratie in heel Europa te verbeteren.

Volgens de evaluatie zijn de verbeteringen op het gebied van onderwijs, werk, gezondheidszorg en huisvesting echter ongelijk en bescheiden:

• - 

  Onderwijs: Inmiddels maken meer Roma-kinderen gebruik van onderwijs en opvang voor jonge kinderen (53 % in 2016, tegenover 47 % in 2011), waarbij de verbetering het meest uitgesproken was in Spanje, Slowakije, Bulgarije, Hongarije en Roemenië. Ook het percentage vroegtijdige schoolverlaters is gedaald (van 87 % in 2011 tot 68 % in 2016). Deze cijfers zijn nog steeds te hoog en segregatie in het onderwijs blijft in een aantal landen een probleem: in Slowakije, Hongarije en Bulgarije gaat meer dan 60 % van de Roma-kinderen niet samen met andere kinderen naar school.
• - 

  Werk: Het is verontrustend dat een toenemend percentage jonge Roma geen baan heeft en evenmin onderwijs of een opleiding volgt (56 % in 2011, 63 % in 2016): het betekent dat de overgang van onderwijs naar werk en andere gebieden niet doeltreffend verloopt. Dit percentage is gestegen in Spanje, Slowakije, Roemenië, Tsjechië en Hongarije.
• - 

  Gezondheidszorg: In meerdere lidstaten vormt het ontbreken van een basisziektekostenverzekering nog steeds een nijpend probleem. Zo komt de helft van de Roma in Bulgarije en Roemenië niet in aanmerking voor een basisziektekostenverzekering.
• - 

  Huisvesting: De toegang van Roma-huishoudens tot basisvoorzieningen (leidingwater en stroom) gaat vooruit, met name in Bulgarije, Roemenië, Slowakije en Tsjechië. De Roma in Portugal, Tsjechië en Spanje worden echter steeds vaker gediscrimineerd op het gebied van huisvesting, waaronder sociale huisvesting.

De Commissie pleit voor meer en beter gecoördineerde maatregelen op Europees, nationaal en lokaal niveau. Zo zouden er nationale Roma-platforms kunnen worden opgericht waarbinnen de verschillende actoren het werk in verband met de Roma-gemeenschappen kunnen stroomlijnen. De lidstaten moeten voorrang aan de bestrijding van discriminatie en zigeunerhaat geven en focussen op de integratie van kinderen, jongeren en vrouwen uit de Roma-gemeenschap.

Volgende stappen

Op verzoek van de EU-lidstaten zal de Commissie op basis van de evaluatie die vandaag is gepubliceerd, een strategie ontwikkelen voor integratie van de Roma na 2020.

De Commissie werkt ook aan een evaluatie van de doeltreffendheid, de relevantie en de meerwaarde van het EU-kader voor de nationale strategieën voor integratie van de Roma. Alle burgers, organisaties, instellingen en andere belanghebbenden kunnen hun standpunten kenbaar maken in het kader van de openbare raadpleging die tot en met 25 oktober 2017 loopt.

Chronologisch overzicht

In 2011 stelde de Europese Commissie een EU-kader voor de nationale strategieën voor integratie van de Roma vast, dat ten doel heeft de kloof tussen de Roma en niet-Roma op vier belangrijke gebieden te dichten:

• - 

  Onderwijs
• - 

  Werk
• - 

  Gezondheidszorg
• - 

  Huisvesting

Er zijn meerdere juridische, beleids- en financieringsinstrumenten aangewend om de inclusie van Roma te bevorderen. Op grond van EU-wetgeving, zoals de richtlijn inzake gelijke behandeling ongeacht ras of etnische afstamming en het Kaderbesluit van de Raad betreffende de bestrijding van racisme en vreemdelingenhaat, zijn discriminatie, haatuitingen en haatmisdrijven ten aanzien van Roma verboden.

Het Europees semester bevordert hervormingen van algemeen beleid die inclusie van de Roma ondersteunen. In het kader van de Europese structuur- en investeringsfondsen (ESIF) 2014-2020 kunnen lidstaten de integratie van gemarginaliseerde gemeenschappen als de Roma als een specifieke investeringsprioriteit aanmerken.

De lidstaten hebben nationale strategieën voor integratie van de Roma ontwikkeld en nationale contactpunten voor de Roma opgericht om de uitvoering van deze strategieën te coördineren en te monitoren. Sinds 2016 moeten de lidstaten jaarlijks verslag over hun integratiemaatregelen uitbrengen aan de Commissie.

Meer informatie:

• - 

  Tussentijdse evaluatie 2017 van het EU-kader voor integratie van de Roma en werkdocument van de diensten van de Commissie
• - 

  Verzoek van de Raad om een Europese strategie voor integratie van de Roma in de periode na 2020
• - 

  Andere informatie over de Roma in de EU

IP/17/2961