Een Europees Defensiefonds: 5,5 miljard euro per jaar om de Europese defensievermogens te stimuleren

.

Vandaag lanceert de Commissie het Europees Defensiefonds. Dit fonds zal de lidstaten helpen het geld van de belastingbetaler efficiënter te besteden, overlapping in overheidsuitgaven te vermijden en meer waar voor hun geld te krijgen. Het Europees Defensiefonds, dat in september 2016 door voorzitter Juncker i werd aangekondigd en door de Europese Raad in december 2016 is onderschreven, zal de nationale investeringen in defensieonderzoek, de ontwikkeling van prototypen en de aanschaf van defensiematerieel en -technologie coördineren, aanvullen en versterken.

Jyrki Katainen i, vicevoorzitter voor Banen, Groei, Investeringen en Concurrentievermogen: "In heel Europa maken de mensen zich zorgen over hun veiligheid en die van hun kinderen. Wij moeten naast onze samenwerking met de NAVO zelf meer en betere inspanningen leveren. Vandaag laten we zien dat we de daad bij het woord voegen. Het fonds zal werken als een katalysator voor een sterke Europese defensie-industrie die geavanceerde, volledig interoperabele technologieën en apparatuur ontwikkelt. De lidstaten zullen aan het roer blijven, meer waar voor hun geld krijgen en uiteindelijk hun invloed kunnen vergroten."

Commissaris Elżbieta Bieńkowska i, belast met Interne markt, Industrie, Ondernemerschap en Midden- en Kleinbedrijf, merkte op: "Europa moet uitgroeien tot een verstrekker van veiligheid. Het fonds zal steun verlenen aan gezamenlijk onderzoek op het gebied van defensie en de gezamenlijke ontwikkeling van defensievermogens. Daarom is het een echte mijlpaal voor de strategische autonomie van de EU en de concurrentiepositie van de Europese defensie-industrie - waaronder de vele kmo's en midcap-ondernemingen die de Europese defensietoeleveringsketen vormen."

Het Europees Defensiefonds bestaat uit twee onderdelen:

• - 

  Onderzoek: dit onderdeel van het Fonds werpt nu al vruchten af. Vanaf 2017 zal de EU voor het eerst voorzien in rechtstreeks en volledig uit de EU-begroting gefinancierde subsidies voor gezamenlijk onderzoek op het gebied van innovatieve defensietechnologieën en -producten. Projecten die in aanmerking komen voor EU-steun zullen zich toespitsen op vooraf door de lidstaten vastgestelde prioritaire gebieden en kunnen bijvoorbeeld elektronica, metamaterialen, versleutelde software of robotica omvatten. Dit wordt gefinancierd met:

  • - 

    90 miljoen euro tot eind 2019, waarvan 25 miljoen euro is gereserveerd voor 2017. Vandaag wordt een oproep tot het indienen van voorstellen gelanceerd voor projecten in verband met onbemande systemen op marinegebied en soldaatsystemen. De eerste subsidieovereenkomsten worden naar verwachting vóór het einde van dit jaar ondertekend;
  • - 

    500 miljoen euro per jaar na 2020.In 2018 zal de Commissie een specifiek onderzoeksprogramma voor EU-defensie voorstellen met een geschat budget van 500 miljoen euro per jaar. Hiermee wordt de EU een van de grootste investeerders op het gebied van defensie in Europa.

• - 

  Ontwikkeling en aankoop: het fonds zal de lidstaten aanmoedigen samen te werken aan de gezamenlijke ontwikkeling en aankoop van defensiematerieel en -technologie via medefinanciering uit de EU-begroting en met praktische steun van de Commissie. De lidstaten kunnen bijvoorbeeld gezamenlijk investeren in de ontwikkeling van dronetechnologie of satellietcommunicatie, of samen een groot aantal helikopters kopen om de kosten te drukken. Alleen samenwerkingsprojecten komen in aanmerking voor subsidie, en een percentage van het budget zal worden voorbehouden voor projecten met grensoverschrijdende participatie van kleine en middelgrote ondernemingen. De EU zal medefinanciering aanbieden:

  • - 

    in totaal 500 miljoen euro voor 2019 en 2020, via het vandaag voorgestelde specifieke programma voor de ontwikkeling van defensie en industrie;
  • - 

    1 miljard euro per jaar na 2020. Voor de periode na 2020 wordt een uitgebreider programma opgesteld met een geraamd jaarlijks budget van 1 miljard euro. Het programma zal werken als hefboom voor de nationale financiering met een verwacht multiplicatoreffect van 5. Het kan dus leiden tot een totale investering in de ontwikkeling van het defensievermogen van 5 miljard euro per jaar na 2020.

Een ambitieus Europees Defensiefonds zal bijdragen tot een Europese Unie die haar burgers beschermt en verdedigt en vormt een aanvulling op andere onderdelen waaraan momenteel wordt gewerkt, zoals het uitvoeringsplan inzake veiligheid en defensie binnen de integrale EU-strategie (waarin een nieuw ambitieniveau voor de Unie wordt vastgelegd en acties worden vastgesteld om dat te bereiken) en de uitvoering van de gezamenlijke verklaring van de EU en de NAVO (die door de voorzitter van de Europese Raad, de voorzitter van de Commissie en de secretaris-generaal van de NAVO is ondertekend).

Met de steun van het Europees Parlement en de lidstaten kan het Europees Defensiefonds snel uitgroeien tot de motor van de ontwikkeling van een Europese Unie voor veiligheid en defensie die de burgers verwachten.

Met het oog op de toekomst, en naar aanleiding van het Witboek van de Commissie over de toekomst van Europa heeft de Commissie vandaag ook een discussienota gepubliceerd om het publieke debat te openen over hoe de EU met 27 lidstaten zich tegen 2025 zou kunnen ontwikkelen op het gebied van defensie.

Achtergrond

In zijn politieke beleidslijnen heeft Commissievoorzitter Juncker in juni 2014 van de verbetering van de veiligheid van de Europese burgers een prioriteit gemaakt. In zijn toespraak over de Staat van de Unie van 2016 kondigde voorzitter Juncker de oprichting van een Europees Defensiefonds aan.

Meer samenwerking tussen EU-landen bij defensie-uitgaven is om economische redenen een verstandige keuze. Het gebrek aan samenwerking tussen de lidstaten op het gebied van defensie en veiligheid kost jaarlijks naar schatting tussen 25 en 100 miljard euro. 80 % van de aanbestedingen en meer dan 90 % van de inspanningen op het gebied van onderzoek en technologie worden op lidstaatniveau georganiseerd. Door overheidsopdrachten te bundelen, kan tot 30 % van de jaarlijkse defensie-uitgaven worden uitgespaard.

De gefragmenteerde aanpak op het gebied van defensie leidt eveneens tot onnodige overlapping en tast de inzetbaarheid van de strijdkrachten aan. Er zijn 178 verschillende wapensystemen in de EU, vergeleken met 30 in de VS. Er zijn 17 verschillende types gevechtstanks in de EU, vergeleken met slechts één in de VS. Er zijn meer helikopterbouwers in Europa dan regeringen die helikopters kunnen kopen.

Om de veiligheid van de Europese burgers te vergroten en een concurrerende en innovatieve industriebasis te bevorderen, heeft de Commissie op 30 november 2016 in haar Europees defensieactieplan het Europees Defensiefonds voorgesteld, alsmede andere maatregelen om de lidstaten te ondersteunen bij de efficiëntere besteding van middelen aan gezamenlijke defensievermogens. Dit initiatief werd gunstig onthaald door de EU-leiders tijdens de Europese Raden van december 2016 en maart 2017 en de Commissie kreeg de opdracht om met de vandaag gepresenteerde voorstellen te komen.

Meer informatie:

Factsheet over de argumenten voor meer samenwerking in de EU op het gebied van veiligheid en defensie

Factsheet over het Europees Defensiefonds

Het Europees Defensiefonds — Veelgestelde vragen

Vragen en antwoorden — De toekomst van de Europese defensie

Mededeling "Lancering van het Europees Defensiefonds"

Voorstel voor een verordening

Oproep tot het indienen van voorstellen

IP/17/1508