Doet Nederland genoeg tegen belastingontwijking?

"Nederland Europees kampioen belastingontwijking". Van alle EU-landen i biedt Nederland volgens een Oxfam Novibrapport de meeste mogelijkheden aan multinationals als Starbucks, IKEA en Apple voor het opzetten van belastingconstructies.

Het zal je maar gebeuren, in één adem genoemd worden met Bermuda en de Kaaimaneilanden. Grashoff (GroenLinks) vindt dat Nederland zich moet schamen voor de hoge plek in de lijstjes met belastingparadijzen. Wiebes voelt zich echter niet aangesproken door het Oxfam Novibrapport.

De afgelopen jaren is veel gedaan om belastingontwijking en -ontduiking te bestrijden, benadrukken De Vries (VVD) en Groot (PvdA), zowel in internationaal verband als op nationaal niveau. Ze wijzen onder andere op het afsluiten van de Belgiëroute, maatregelen tegen private equity en antimisbruikbepalingen in belastingverdragen met ontwikkelingslanden.

Nederland doet actief mee aan de internationale afspraken tegen belastingontwijking, zegt Wiebes. Maar tegelijkertijd moet er aandacht blijven voor het Nederlandse vestigingsklimaat.

Brievenbusmaatschappijen

Door geld te laten stromen door lege Nederlandse bv's zetten multinationals constructies op om zo min mogelijk belasting te betalen. Verschillende woordvoerders ergeren zich daaraan.

• - 

  Grashoff: brievenbusmaatschappijen geven Nederland een slechte naam
• - 

  Schouten (ChristenUnie): laat bedrijven hun fair share betalen waar ze hun geld verdienen
• - 

  Merkies (SP): met brievenbusmaatschappijen faciliteert Nederland belastingontwijking

Kan misbruik van brievenbusmaatschappijen voorkomen worden door strengere eisen te stellen aan bijvoorbeeld het aantal medewerkers en het eigen vermogen? Een deel van de Kamer denkt van wel, maar volgens Wiebes lost aanscherping van de substance-eisen weinig op.

Rulings

De Belastingdienst legt afspraken met bedrijven vast in zogenaamde rulings. Om de transparantie te vergroten en belastingontwijking te bestrijden zijn binnen de OESO i en de EU i afspraken gemaakt over het onderling uitwisselen van deze rulings.

Nederland loopt achter bij het uitwisselen van rulings met andere landen. "Geen beste beurt", is het oordeel van Van Weyenberg (D66). "Het ligt me zwaar op de maag", erkent de staatssecretaris. Omtzigt (CDA) denkt dat een centraal register voor rulings kan helpen om de uitwisseling te vergemakkelijken.

Rulings zijn bedoeld om duidelijkheid te geven aan bedrijven over hoe de wet uitgelegd moet worden. Maar waarom zijn ze dan geheim?, vraagt Merkies. Omtzigt en Schouten vinden dat de Tweede Kamer i moet kunnen controleren welke afspraken de Belastingdienst maakt met bedrijven.

Beslissingen van de Belastingdienst zijn vertrouwelijk, zegt Wiebes. De discussie over rulings moet in zijn ogen dan ook niet gaan over individuele belastingplichtigen, maar over concrete belastingconstructies.

De Kamer stemt op 24 januari over de ingediende moties.