Nadia Murad Basee en Lamiya Aji Bashar winnaressen Sacharovprijs 2016

Pleitbezorgsters voor de jezidi-gemeenschap en voor de overlevende vrouwen van seksuele slavernij door IS, Nadia Murad Basee en Lamiya Aji Bashar, zijn dit jaar de gezamenlijke winnaressen van de Sacharovprijs van het Europees Parlement i voor de vrijheid van denken. De beslissing werd op 27 oktober genomen door EP-voorzitter Martin Schulz i en de fractieleiders. De prijsuitreiking vindt plaats op 14 december in Straatsburg i.

Met de toekenning van de prijs aan Nadia Murad en Lamiya Aji Bashar "laten we zien dat hun strijd niet tevergeefs is geweest en dat we bereid zijn hen te helpen in hun strijd tegen de ontberingen en wreedheid gepleegd door deze zogenaamde Islamitische Staat waar nog steeds zo veel mensen aan worden blootgesteld," zei Martin Schulz in de plenaire vergadering. "Ze waren in staat om te ontsnappen, om naar Europa te vluchten en hier een toevluchtsoord te vinden," voegde hij eraan toe.

Nadia Murad Basee en Lamiya Aji Bashar

Nadia Murad Basee Taha en Lamiya Aji Bashar hebben een periode als seksslavin bij Islamitische Staat (IS) overleefd en zijn de spreekbuis geworden van vrouwen die het slachtoffer zijn van de IS-campagne van seksueel geweld. Zij zetten zich publiekelijk in voor de jezidi-gemeenschap in Irak, een religieuze minderheid die het slachtoffer is van een genocidecampagne door IS-strijders.

Op 3 augustus vermoorrdde IS op brute wijze alle mannen van het dorp Kocho, de geboorteplaats van Aji Bashar nabij Sinjar, Irak. Na de slachting werden vrouwen en kinderen als slaven gevangen genomen: alle jonge vrouwen, onder wie Aji Bashar, Murad en hun zussen, werden meerdere keren doorverkocht en uitgebuit als seksslavinnen. Murad verloor in het bloedbad om Kocho zes van haar broers en haar moeder, die samen met tachtig oudere vrouwen die geacht werden geen seksuele waarde te hebben, werd vermoord. Aji Bashar werd samen met haar zes zussen eveneens als seksslavin uitgebuit. Ze werd vijf keer door strijders gekocht en verkocht en werd, nadat IS-militanten haar broers en vaders hadden vermoord, in Mosul gedwongen om bommen en bomgordels voor zelfmoordaanslagen te maken.

In november 2014 slaagde Murad erin te ontsnappen met hulp van een naburige familie die haar het door IS gecontroleerde gebied uitsmokkelde, zodat zij eerst een vluchtelingenkamp in Noord-Irak en vervolgens Duitsland kon bereiken. Een jaar later, in december 2015, hield Murad een krachtige toespraak over haar ervaringen tijdens de eerste hoorzitting van de VN-veiligheidsraad ooit over mensenhandel. In september 2016 werd zij de eerste UNODC-goodwillambassadeur voor de waardigheid van overlevenden van mensenhandel. In die hoedanigheid neemt zij deel aan wereldwijde en lokale initiatieven om het bewustzijn rondom de benarde situatie van de talloze slachtoffers van mensenhandel te vergroten. In oktober 2016 krijgt zij door de Raad van Europa de Václav Havel-prijs voor de mensenrechten toegekend.

Aji Bashar had al diverse vluchtpogingen ondernomen voor zij er in april eindelijk in slaagde te ontsnappen met hulp van haar familie, die hiervoor geld aan lokale smokkelaars betaalde. Terwijl zij de Koerdische grens naderde en opgejaagd door IS-militanten probeerde het door de Iraakse regering gecontroleerde gebied te bereiken, werden twee van haar kennissen door een landmijn gedood, terwijl zij zelf gewond raakte en bijna blind werd. Gelukkig wist zij te ontkomen en werd zij uiteindelijk voor medische behandeling naar Duitsland overgebracht waar zij werd herenigd met haar overlevende familieleden. Sinds haar herstel zet Aji Bashir zich in om het bewustzijn omtrent de benarde positie van de jezidi-gemeenschap te vergroten en helpt zij vrouwen en kinderen die het slachtoffer zijn geworden van slavernij en wreedheden door IS.

Nadia Murad Basee and Lamiya Aji Bashar werden genomineerd door de fracties S&D en ALDE.

De finalisten

Naast Nadia Murad Basee en Lamiya Aji Bashar waren er twee andere finalisten voor de Sacharovprijs 2016. Lees hier meer over de voormalige hoofdredacteur van het Turkse dagblad Cumhuriyet, Can Dündar, en over de voormalige voorzitter van de Mejlis (het Parlement) van de Krim-Tataren, Mustafa Dzhemilev.

De Sacharovprijs

De Sacharovprijs voor de vrijheid van denken wordt jaarlijks door het Europees Parlement uitgereikt. De prijs werd opgericht in 1988 om personen of organisaties te eren voor hun inzet voor de mensenrechten en fundamentele vrijheden. De winnaar krijgt een geldbeddrag van 50.000 euro. Vorig jaar werd de prijs toegekend aan de Saoedische blogger Raif Badawi.

De genomineerden voor de Sacharov-prijs kunnen door politieke fracties, of door een groep van minstens 40 parlementsleden verkozen worden . Op basis van de nominaties, stemmen de commissie Buitenlandse zaken, onder voorzitterschap van Elmar Brok, en de commissie Ontwikkelingssamenwerking, onder voorzitterschap van Linda McAvan,over een shortlist van drie finalisten. Vervolgens selecteert de Conferentie van voorzitters, die bestaat uit de EP-voorzitter en de leiders van de politieke fracties, de winnaar.

REF. : 20161024STO48414