Hervorming van het gemeenschappelijk Europees asielstelsel bijna klaar: naar een efficiënt, eerlijk en humaan asielbeleid

De Europese Commissie i presenteert vandaag voorstellen om de hervorming van het gemeenschappelijk Europees asielstelsel af te ronden. Het doel is een efficiënt, eerlijk en humaan asielbeleid dat zowel in normale als drukke migratieperioden optimaal functioneert.

De Europese Commissie presenteert vandaag voorstellen om de hervorming van het gemeenschappelijk Europees asielstelsel af te ronden. Het doel is een efficiënt, eerlijk en humaan asielbeleid dat zowel in normale als drukke migratieperioden optimaal functioneert. De ervaring heeft geleerd dat voor een efficiënter en coherenter asielstelsel, een gemeenschappelijke en geharmoniseerde reeks regels op EU-niveau nodig is. Daarom stelt de Commissie de invoering voor van een gemeenschappelijke procedure voor internationale bescherming, uniforme beschermingsnormen en rechten voor personen die internationale bescherming genieten, en de verdere harmonisatie van de opvangvoorzieningen in de EU. Door die voorstellen worden de asielprocedure en de besluitvorming vereenvoudigd en verkort, worden secundaire bewegingen van asielzoekers ontmoedigd en worden de integratievooruitzichten van degenen die recht hebben op internationale bescherming, verbeterd.

Eerste vicevoorzitter Frans Timmermans i: "De EU heeft behoefte aan een doeltreffend en beschermend asielstelsel dat gebaseerd is op gemeenschappelijke regels, solidariteit en een eerlijke verdeling van verantwoordelijkheden. Door de voorgestelde hervormingen zullen personen die werkelijk behoefte hebben aan internationale bescherming die snel krijgen, maar degenen die geen recht hebben op bescherming in de EU zullen snel kunnen worden teruggebracht. Met de voorstellen van vandaag liggen alle elementen voor de hervorming van het gemeenschappelijk Europees asielbeleid bij het Europees Parlement i en de Raad i."

Dimitris Avramopoulos i, commissaris voor Migratie, Binnenlandse Zaken en Burgerschap: "Vandaag stellen we het slotstuk voor van een uitgebreide hervorming van het gemeenschappelijke asielstelsel van de EU. Met die wijzigingen creëren we een echt gemeenschappelijke asielprocedure en garanderen we dat asielzoekers op gelijke voet en gepaste wijze worden behandeld, ongeacht de lidstaat waar ze hun aanvraag indienen. Tegelijkertijd leggen we asielzoekers duidelijke verplichtingen op om secundaire migratiebewegingen en misbruik van de procedures te voorkomen. Ons doel is een gemeenschappelijk stelsel dat snel, efficiënt en op basis van geharmoniseerde regels en wederzijds vertrouwen tussen de lidstaten werkt."

De wetgevingsvoorstellen van vandaag zijn het vervolg op een eerste reeks hervormingsvoorstellen voor het gemeenschappelijk Europees asielstelsel die de Commissie op 4 mei heeft aangenomen (zie de Europese Migratieagenda en de mededeling van de Commissie van 6 april 2016). Het doel van de voorstellen is een solide, samenhangend en geïntegreerd Europees asielstelsel dat stoelt op gemeenschappelijke, geharmoniseerde regels die volledig in overeenstemming zijn met de internationale beschermingsnormen van het Verdrag van Genève en de instrumenten voor grondrechten.

Een eerlijke en efficiënte gemeenschappelijke EU-procedure

De Commissie stelt voor de richtlijn asielprocedures te vervangen door een verordening tot vaststelling van een volledig geharmoniseerde gemeenschappelijke EU-procedure voor internationale bescherming, zodat de verschillen in het percentage ingewilligde verzoeken tussen de lidstaten kleiner worden, secundaire bewegingen worden ontmoedigd en asielzoekers zeker zijn van gemeenschappelijke en effectieve procedurele waarborgen. Met het voorstel wordt het volgende beoogd:

• - 

  Eenvoudigere, duidelijkere en kortere asielprocedures: De procedure wordt ingekort en gestroomlijnd. Besluiten moeten normaliter binnen zes maanden of minder worden genomen. Er worden kortere termijnen (één à twee maanden) ingevoerd voor gevallen waarin verzoeken niet ontvankelijk of kennelijk ongegrond zijn, of waarin de versnelde procedure van toepassing is. Er worden ook termijnen ingevoerd voor het instellen van beroep (één week tot één maand) en voor besluiten in de eerste fase van het beroep (twee tot zes maanden).
• - 

  Gemeenschappelijke garanties voor asielzoekers: Asielzoekers krijgen al tijdens de administratieve procedure het recht op een persoonlijk gesprek en kosteloze juridische bijstand en vertegenwoordiging. Er komen sterkere waarborgen voor asielzoekers met bijzondere behoeften en voor niet-begeleide minderjarigen. Voor die laatsten moet uiterlijk vijf dagen nadat een aanvraag is ingediend, een vertegenwoordiger worden aangesteld.
• - 

  Striktere regels tegen misbruik: Er komen nieuwe verplichtingen om samen te werken met de autoriteiten en strenge gevolgen als niet aan die verplichtingen wordt voldaan. Misbruik van de procedure, gebrek aan medewerking en secundaire bewegingen worden verplicht bestraft; nu zijn die straffen nog facultatief. Sancties zijn onder meer de afwijzing van het verzoek omdat dat impliciet ingetrokken of manifest ongegrond is, of de toepassing van de versnelde procedure.
• - 

  Geharmoniseerde regels voor veilige landen: De Commissie verduidelijkt het begrip "veilig land" en maakt de toepassing ervan verplicht. De Commissie stelt ook voor om de nationale aanmerkingen van veilige landen van herkomst en veilige derde landen volledig te vervangen door Europese lijsten of aanmerkingen op Unie-niveau, uiterlijk vijf jaar na de inwerkingtreding van de verordening.

Geharmoniseerde beschermingsnormen en -rechten

Asielzoekers moeten dezelfde vorm van bescherming kunnen krijgen, ongeacht de lidstaat waar zij hun verzoek indienen en zolang dat nodig is. Om de beschermingsnormen in de EU te harmoniseren en een einde maken aan secundaire bewegingen en asieltoerisme, stelt de Commissie voor de bestaande richtlijn asielnormen te vervangen door een nieuwe verordening. Het voorstel zal zorgen voor:

• - 

  Eenvormiger percentages ingewilligde verzoeken en beschermingswijzen: De beschermingswijze en de geldigheidsduur van de verblijfsvergunningen die aan begunstigden van internationale bescherming wordt verstrekt, worden geharmoniseerd. De lidstaten moeten rekening houden met het advies van het Europees asielagentschap over de situatie in het land van oorsprong van een asielzoeker en de beoordeling van mogelijke alternatieven voor binnenlandse bescherming, waarbij zij ten volle het beginsel van non-refoulement eerbiedigen.
• - 

  Strengere regels voor de bestraffing van secundaire bewegingen: De periode van vijf jaar waarna personen die internationale bescherming genieten in aanmerking komen voor de status van langdurig ingezetene, gaat opnieuw in telkens als die persoon wordt aangetroffen in een lidstaat waar hij/zij niet het recht heeft te verblijven of te wonen.
• - 

  Bescherming, maar niet langer dan nodig is: Er wordt een verplichte statusherziening ingevoerd om rekening te kunnen houden met, bijvoorbeeld, wijzigingen in het land van herkomst die gevolgen hebben voor de behoefte aan bescherming.
• - 

  Sterkere integratiestimulansen: De rechten en plichten met betrekking tot sociale zekerheid en sociale bijstand van personen die internationale bescherming genieten, worden verduidelijkt en de toegang tot bepaalde soorten sociale bijstand kan afhankelijk worden gesteld van deelname aan integratiemaatregelen.

Menswaardige en geharmoniseerde opvangvoorzieningen overal in de EU

Ten slotte stelt de Commissie voor om de richtlijn opvangvoorzieningen te hervormen zodat asielzoekers overal in de EU geharmoniseerde en menswaardige opvangvoorzieningen krijgen. Dat helpt secundaire migratiebewegingen te voorkomen. De hervorming houdt het volgende in:

• - 

  De lidstaten passen de normen en indicatoren voor opvangvoorzieningen toe die zijn ontwikkeld door het Europees Ondersteuningsbureau voor asielzaken. Zij stellen noodplannen op zodat er ook bij onevenredig hoge migratiedruk voldoende en geschikte opvangcapaciteit is, en werken die plannen voortdurend bij.
• - 

  De lidstaten kunnen asielzoekers een verblijfplaats toewijzen of hen een meldingsplicht opleggen om ervoor te zorgen dat ze beschikbaar blijven en te voorkomen dat ze onderduiken. Als een asielzoeker niet voldoet aan de verplichting om op een bepaalde plaats te verblijven en als het gevaar bestaat dat hij onderduikt, kunnen de lidstaten hem in bewaring houden.
• - 

  Er wordt duidelijk gemaakt dat opvangvoorzieningen alleen worden verstrekt in de verantwoordelijke lidstaat. Er komen duidelijker regels over het tijdstip waarop het recht op materiële opvangvoorzieningen kan worden teruggeschroefd en de financiële vergoedingen kunnen worden vervangen door materiële opvangvoorzieningen in natura.
• - 

  Er wordt sneller toegang tot de arbeidsmarkt verleend, ten laatste zes maanden nadat een asielaanverzoek is ingediend, waardoor de afhankelijkheid wordt verminderd, en op voorwaarde dat die toegang volledig in overeenstemming is met de normen van de arbeidsmarkt.
• - 

  Er komen gemeenschappelijke versterkte waarborgen voor asielzoekers met bijzondere behoeften en voor niet-begeleide minderjarigen. Voor die laatsten moet uiterlijk vijf dagen nadat een aanvraag is ingediend, een vertegenwoordiger worden aangesteld.

Achtergrond

Toen voorzitter Jean-Claude Juncker zijn functie aanvaardde, belastte hij een van de commissarissen, Dimitris Avramopoulos, met de speciale verantwoordelijkheid om in samenwerking met de andere commissarissen en onder de coördinatie van eerste vicevoorzitter Frans Timmermans een nieuw migratiebeleid uit te werken. Dat was een van de tien prioriteiten van de politieke beleidslijnen van de Commissie-Juncker.

Op 13 mei 2015 stelde de Europese Commissie de Europese migratieagenda voor, een verreikende strategie om het hoofd te bieden aan de dringende problemen van de huidige crisis en om de EU de instrumenten aan te reiken waarmee zij irreguliere migratie, legale migratie, grensbeheer en asielzaken op de middellange en lange termijn beter kan beheren. Vorig jaar zijn in het kader van de agenda drie uitvoeringspakketten voorgesteld, op 27 mei, 9 september en 15 december 2015.

Op 6 april 2016 publiceerde de Europese Commissie een mededeling waarmee het startsein is gegeven van het huidig gemeenschappelijk Europees asielstelsel, zoals aangekondigd door voorzitter Juncker in zijn politieke beleidslijnen en zoals vastgelegd in de Europese migratieagenda.

De Commissie heeft een eerste hervormingspakket voorgesteld op 4 mei 2016. Dat pakket omvat voorstellen voor een duurzaam en eerlijk Dublinsysteem, de versterking van het Eurodac-systeem en de oprichting van een echt Europees asielagentschap.

In de mededeling van 6 april is de doelstelling opgenomen om irreguliere migratiestromen te verminderen, onder meer door veilige en legale kanalen te creëren waarlangs personen die bescherming nodig hebben, de EU kunnen bereiken. Daartoe presenteert de Commissie vandaag ook een voorstel voor een EU-hervestigingskader.

Meer informatie

Veelgestelde vragen - hervorming van het gemeenschappelijk Europees asielstelsel

FACTSHEET - asielprocedures: hervorming van het gemeenschappelijk Europees asielstelsel

FACTHSEET - asielnormen: hervorming van het gemeenschappelijk Europees asielstelsel

FACTSHEET - opvangvoorzieningen: hervorming van het gemeenschappelijk Europees asielstelsel

FACTSHEET - het gemeenschappelijk Europees asielstelsel

Persbericht - Legale migratie: Commissie stelt voor EU-hervestigingsinspanningen op lange termijn te bundelen

Veelgestelde vragen - vaststelling van een EU-hervestigingskader

Voorstel voor een verordening van het Europees Parlement en de Raad tot vaststelling van een uniforme procedure in de Unie en tot intrekking van Richtlijn 2013/13/EU

Voorstel voor een verordening van het Europees Parlement en de Raad inzake normen voor de erkenning van onderdanen van derde landen of staatlozen als personen die internationale bescherming genieten, voor een uniforme status voor vluchtelingen of voor personen die in aanmerking komen voor subsidiaire bescherming en voor de inhoud van de verleende bescherming en tot wijziging van Richtlijn 2003/109/EG van de Raad van 25 november 2003 betreffende de status van langdurig ingezeten onderdanen van derde landen

Voorstel voor een richtlijn van het Europees Parlement en de Raad tot vaststelling van normen voor de opvang van verzoekers om internationale bescherming (herschikking)

Persbericht: Naar een duurzaam en billijk gemeenschappelijk Europees asielstelsel

Vragen en antwoorden: hervorming van het gemeenschappelijk Europees asielstelsel (4 mei)

FACTSHEET: de hervorming van het Dublinsysteem

Mededeling: Naar een hervorming van het gemeenschappelijk Europees asielstelsel en een verbetering van de legale mogelijkheden om naar Europa te komen

Europese migratieagenda

IP/16/2433