Terug naar Schengen: Commissie zet nieuwe stappen voor de opheffing van tijdelijke controles aan de binnengrenzen

Terug naar Schengen: Commissie zet nieuwe stappen voor de opheffing van tijdelijke controles aan de binnengrenzen

De Commissie heeft vandaag een aanbeveling gepresenteerd om de evenredige controles aan bepaalde Schengenbinnengrenzen van Duitsland, Oostenrijk, Zweden, Denemarken en Noorwegen met maximaal zes maanden te verlengen. De Raad zal beslissen over het voorstel. Deze landen voeren al een aantal maatregelen uit om te voorkomen dat de secundaire bewegingen van irreguliere migranten de openbare orde en interne veiligheid in het gedrang brengen. In de ontwerpaanbeveling van vandaag wordt voorgesteld deze maatregelen overeenkomstig de Schengengrenscode te verlengen. Reden daarvoor is dat Griekenland weliswaar grote vooruitgang heeft geboekt, maar niet alle ernstige tekortkomingen grondig heeft kunnen aanpakken binnen de termijn van drie maanden.

Eerste vicevoorzitter Frans Timmermans i: "De Griekse autoriteiten hebben al enorme inspanningen geleverd en er is duidelijke vooruitgang zichtbaar in de praktijk. Bovendien komen door de overeenkomst tussen de EU en Turkije nu aanzienlijk minder mensen aan in Griekenland. Toch blijft de migratiedruk aan onze buitengrens hoog en bevinden er zich nog veel migranten in Griekenland. Zolang er sprake is van ernstige tekortkomingen in het beheer van de buitengrenzen, zouden op sommige plaatsen de controles aan de binnengrenzen moeten worden voortgezet. We hebben een duidelijk stappenplan opgesteld om tegen het eind van het jaar terug te keren naar een normale werking van het Schengengebied en moeten dat plan op een ordelijke manier uitvoeren. Om Schengen te vrijwaren, moeten we Schengen toepassen."

Dimitris Avramopoulos i, commissaris voor Migratie en Binnenlandse Zaken: "Schengen is een van de grootste verwezenlijkingen van de Europese Unie en we blijven onverminderd streven naar een normalisering van het Schengengebied. Omdat er nog steeds tekortkomingen zijn aan onze buitengrenzen, moeten we de tijdelijke en uitzonderlijke controles aan de binnengrenzen echter verlengen. In Griekenland en ook andere landen op de Westelijke Balkanroute verblijven nog steeds een groot aantal asielzoekers en irreguliere migranten, die mogelijk zullen proberen door te reizen. Griekenland heeft al aanzienlijke vooruitgang geboekt en is op de goede weg. De Europese Commissie i blijft de Griekse autoriteiten uitgebreide steun verlenen."

In november 2015 werden bij een Schengenevaluatie ernstige tekortkomingen geconstateerd met betrekking tot de wijze waarop Griekenland de buitengrens beheert. Griekenland heeft een aantal tekortkomingen inmiddels grondig aangepakt. De registratie van irreguliere migranten is er sterk op vooruit gegaan, door de inzet van extra personeel en uitrusting. Voorts hebben de nog prille overeenkomst tussen de EU en Turkije en de lopende operaties van de NAVO en Frontex ertoe geleid dat nu veel minder irreguliere migranten en asielzoekers langs de Egeïsche Zee de oversteek wagen naar Griekenland.

Van 10 tot 16 april werd in het kader van de Schengenevaluaties opnieuw een bezoek gebracht aan Griekenland. De Commissie constateerde daarbij dat er nog steeds tekortkomingen zijn die een risico van aanzienlijke secundaire bewegingen vormen en verschillende lidstaten ertoe aanzetten tijdelijke controles aan de binnengrenzen te verrichten. Bovendien is het niet zeker dat de sterke daling van het aantal aankomsten van de afgelopen weken zal aanhouden.

Kortom, de algemene werking van het Schengengebied staat nog steeds op losse schroeven. Daarom heeft de Commissie, op basis van de informatie waarover zij beschikt, de Raad voorgesteld een aanbeveling aan te nemen ten aanzien van de lidstaten die momenteel controles aan hun binnengrenzen uitvoeren. Daarin wordt de betrokken lidstaten aanbevolen gedurende een maximale termijn van zes maanden gerichte en evenredige controles te blijven uitvoeren om het hoofd te bieden aan de ernstige risico's die zijn geconstateerd. De lidstaten moeten de controles gedurende deze termijn regelmatig evalueren en indien nodig aanpassen in het licht van de ernst van de dreiging.

De Commissie stelt voor dat de Raad vijf landen de aanbeveling doet nog zes maanden langer controles uit te voeren aan de volgende binnengrenzen:

• - 

  Oostenrijk: controles aan de landgrenzen met Hongarije en Slovenië;
• - 

  Duitsland: controles aan de grens met Oostenrijk;
• - 

  Denemarken: controles in de Deense havens met veerverbinding naar Duitsland en aan de landgrens met Duitsland;
• - 

  Zweden: controles in de Zweedse havens in de politieregio's Zuid en West en aan de Öresundbrug;
• - 

  Noorwegen: controles in de Noorse havens met veerverbindingen met Denemarken, Duitsland en Zweden.

Deze maatregelen, waarin de Schengengrenscode voorziet, moeten de algemene werking van het Schengengebied zonder controles aan de binnengrenzen waarborgen. De Commissie wil de normale werking van het Schengengebied herstellen en alle controles aan de binnengrenzen tegen eind 2016 opheffen, overeenkomstig het desbetreffende stappenplan "Terug naar Schengen".

Achtergrond

In artikel 29 van de Schengengrenscode (oud artikel 26) is een specifieke procedure vastgesteld voor uitzonderlijke omstandigheden waarbij door aanhoudende ernstige gebreken aan de buitengrens van de EU de algemene werking van het Schengengebied in gevaar komt. Deze procedure beoogt niet een lidstaat te bestraffen of te isoleren, noch is het de bedoeling een lidstaat uit te sluiten van het Schengengebied.

In het kader van het Schengenevaluatiemechanisme dat in oktober 2013 werd ingesteld, worden in de lidstaten Schengenevaluaties uitgevoerd op basis van meerjarige en jaarlijkse evaluatieprogramma's. De evaluatiebezoeken worden al dan niet aangekondigd en worden uitgevoerd door teams met deskundigen van de lidstaten en Frontex, onder leiding van de Commissie.

Na ieder bezoek wordt een verslag opgesteld met eventuele tekortkomingen en aanbevelingen om deze te verhelpen, met vermelding van een uitvoeringstermijn. De Raad neemt op basis van een voorstel van de Commissie de aanbevelingen aan. De lidstaat moet vervolgens een actieplan indienen waarin wordt beschreven hoe de vastgestelde problemen zullen worden aangepakt.

Als er ernstige tekortkomingen in het beheer van de buitengrenzen worden vastgesteld, kan de Commissie bovendien aanbevelen dat de geëvalueerde lidstaat specifieke maatregelen neemt om ervoor te zorgen dat aan de aanbeveling van de Raad wordt voldaan.

In november 2015 is een evaluatie uitgevoerd van de wijze waarop Griekenland de Schengenvoorschriften op het gebied van het buitengrensbeheer toepast. Uit het evaluatieverslag bleek dat er ernstige gebreken waren op het gebied van de controle van de buitengrenzen door Griekenland. De Commissie heeft het verslag op 2 februari 2016 aangenomen. Vervolgens heeft de Raad op 12 februari 2016 aanbevelingen voor corrigerende maatregelen vastgesteld.

Omdat het evaluatieverslag uitwees dat er sprake was van ernstige tekortkomingen, heeft de Commissie op 24 februari 2016 een uitvoeringsbesluit vastgesteld met aanbevelingen voor specifieke maatregelen die Griekenland zou moeten nemen. De aanbevelingen moeten ervoor zorgen dat Griekenland alle Schengenvoorschriften met betrekking tot het beheer van de buitengrenzen toepast.

Op 12 maart 2016 heeft Griekenland een stappenplan gepresenteerd om de tekortkomingen te verhelpen die in het evaluatieverslag waren vastgesteld en waarop de aanbevelingen van de Raad betrekking hadden. Vervolgens heeft de Commissie op 12 april 2016 de geschiktheid van het actieplan beoordeeld. Op 29 april heeft Griekenland een verslag over de uitvoering van het actieplan gepresenteerd.

Overeenkomstig de Schengengrenscode moet de Commissie op basis van een verslag dat Griekenland binnen drie maanden na de aanbevelingen van de Raad moet voorleggen, beoordelen of de ernstige tekortkomingen zijn verholpen. Met het voorstel voor een aanbeveling dat vandaag wordt gepresenteerd, is aan deze wettelijke verplichting voldaan.

Meer informatie

Vragen en antwoorden over een gecoördineerde EU-aanpak voor tijdelijke controles aan de binnengrenzen

Voorstel van de Commissie voor een aanbeveling van de Raad inzake controles aan de binnengrenzen

Beoordeling van de Commissie van het Griekse actieplan om de tekortkomingen op het gebied van het grensbeheer aan te pakken

Mededeling van de Commissie inzake de beoordeling van het actieplan dat Griekenland heeft opgesteld om de ernstige tekortkomingen te verhelpen die bij de in 2015 verrichte evaluatie van de toepassing van het Schengenacquis inzake het beheer van de buitengrenzen zijn vastgesteld

Factsheet over de Schengenvoorschriften

Mededeling van de Commissie: Terug naar Schengen - Een stappenplan

Factsheet over EU-steun aan Griekenland in verband met de vluchtelingencrisis

IP/16/1627