Forum voor Democratie verliest kort geding over Oekraïne-verdrag

Op 30 maart jl. heeft de Rechtbank Den Haag uitspraak gedaan in het kort geding dat het Forum voor Democratie had aangespannen tegen de Nederlandse staat in een poging de voorlopige uitvoering van het Associatieverdrag met Oekraïne stop te zetten. De vordering van het Forum werd door de rechter afgewezen. Deze uitslag is weinig verrassend. De voorlopige uitvoeringsmaatregelen van het verdrag maken deel uit van een bestaande praktijk binnen de EU. 

Overeenkomsten met derde staten zoals het Associatieverdrag worden daarin al vaak voorlopig toegepast, zoals ook nader wordt uiteengezet in de bundel van het Montesquieu Instituut over Het eerste raadgevend referendum. Voorzover nodig heeft de Nederlandse regering al eerder met deze maatregelen ingestemd, terwijl veel andere maatregelen die voorlopig worden toegepast buiten de bevoegdheid van de Nederlandse regering vallen. In zijn uitspraak constateert de voorzieningenrechter dit ook en merkt daarnaast op dat aan het Nederlandse gedeelte van het Associatieverdrag pas uitvoering gegeven mag worden nadat het verdrag in werking is getreden.

Het Forum voor Democratie lijkt, blijkens de uitspraak, in zijn vorderingen enkele elementaire zaken over het hoofd te hebben gezien, zoals het verschil tussen de voorlopige uitvoeringsmaatregelen van het Associatieverdrag, waarover apart is besloten, en uitvoering van het Associatieverdrag zelf, waarvan pas sprake kan zijn als het verdrag is goedgekeurd. Het Forum had namelijk gevorderd dat de Staat het Associatieverdrag buiten werking moest stellen voorzover het de Nederlandse deelname betrof, dat Nederland verboden moest worden uitvoering te geven aan het Associatieverdrag en ook om heroverweging van het verdrag op de eerstvolgende agenda van de Europese Raad te zetten. Al die maatregelen hebben pas zin als het verdrag al is goedgekeurd en daarover kan de Nederlandse regering pas besluiten na het referendum.

Zelfs bij een hele sterke juridische onderbouwing was de kans dat het Forum in dit kort geding gelijk zou krijgen heel erg klein. De gebrekkige juridische argumentatie die het heeft aangevoerd lijkt erop te duiden dat het om niet meer dan een symbolische actie gaat. Het woord is nu aan de kiezer op 6 april.