Zes beginselen voor verdere ontwikkeling van de samenwerking tussen de EU en Turkije om de migratiecrisis aan te pakken
Zes beginselen voor verdere ontwikkeling van de samenwerking tussen de EU en Turkije om de migratiecrisis aan te pakken
Op 7 maart zijn de EU-leiders overeengekomen dat drastische maatregelen nodig zijn om de mensensmokkelroutes te sluiten, het bedrijfsmodel van de smokkelaars te breken, de buitengrenzen van de EU te beschermen en een einde te maken aan de migratiecrisis in Europa. Om dit doel te bereiken verwelkomden de regeringsleiders van harte de aanvullende voorstellen van Turkije en kwamen zij overeen met Turkije samen te werken op basis van zes beginselen. De voorzitter van de Europese Raad i kreeg de opdracht verder werk te maken van deze voorstellen en de details ervan met Turkije uit te werken voor de Europese Raad van 18 en 19 maart.
Eerste vicevoorzitter Frans Timmermans i: "Iemand die gehecht is aan de beginselen van fatsoen, humaniteit en solidariteit, kan zich niet neerleggen bij de situatie dat mensen hun leven riskeren om Europa te bereiken en ten prooi vallen aan mensensmokkelaars die genadeloos misbruik maken van menselijk leed. Wij moeten dat patroon nu echt doorbreken. De leiders van de EU en Turkije hebben voorstellen besproken om alle nieuwe irreguliere migranten en asielzoekers die vanuit Turkije in Griekenland aankomen, terug te sturen, als een tijdelijke en buitengewone maatregel die zo snel mogelijk in werking moet treden. Samen met de hervestiging van Syriërs vanuit Turkije naar de EU kan het bedrijfsmodel van de smokkelaars hiermee voor eens en voor altijd worden gebroken. Dit kan en zal alleen geschieden in overeenstemming met de internationale en de Europese wetgeving. Dat betekent dat de zaak van eenieder die om internationale bescherming verzoekt, individueel moet worden onderzocht, met het recht om beroep in te stellen, en met de garantie dat er geen "refoulement" zal plaatsvinden."
De mededeling van vandaag bevat de bijdrage van de Commissie voor de Europese Raad. Hierin wordt uiteengezet hoe de zes beginselen moeten worden uitgevoerd, door het volledige potentieel voor de samenwerking tussen de EU en Turkije te ontwikkelen en tegelijk de Europese en de internationale wetgeving te respecteren.
1. Wettelijke garanties voor de terugkeer van alle nieuwe irreguliere migranten en asielzoekers die uit Turkije oversteken naar de Griekse eilanden
De terugkeer van irreguliere migranten en asielzoekers wier asielaanvraag niet-ontvankelijk is verklaard of is verworpen, is een essentieel aspect van het doorbreken van het stramien dat vluchtelingen en migranten smokkelaars betalen en hun leven op het spel zetten, en dit kan alleen worden gerealiseerd met inachtneming van het Europees en internationaal recht. De regelingen voor de terugkeer, zowel van personen die internationale bescherming behoeven als van hen die hier geen recht op hebben, moeten worden beschouwd als een tijdelijke en uitzonderlijke maatregel waarmee wordt beoogd het menselijke leed als gevolg van de huidige grote migratiestromen tussen Turkije en Griekenland te stoppen.
Alle terugkeeroperaties moeten overeenkomstig de garanties inzake de bescherming van vluchtelingen van het internationale en het EU-recht worden uitgevoerd. Dit houdt in dat elke asielaanvraag afzonderlijk wordt behandeld, met inachtneming van de duidelijke wettelijke en procedurele vereisten als bedoeld in de EU-richtlijn asielprocedures. Er is geen sprake van een "collectief" terugkeerbeleid, dat in strijd zou zijn met de wettelijke vereisten en de grondrechten van asielzoekers.
Overname van personen die geen internationale bescherming behoeven: Alle nieuwe migranten en asielzoekers die Griekenland irregulier binnenkomen en geen internationale bescherming behoeven, zullen naar Turkije worden teruggestuurd in het kader van de bilaterale overnameovereenkomst tussen Griekenland en Turkije.
Terugkeer van personen die internationale bescherming behoeven: Op grond van de EU-wetgeving (artikelen 35 en 38 van de Richtlijn asielprocedures) kan een asielaanvraag worden gesloten en niet-ontvankelijk verklaard wanneer een persoon reeds is erkend als vluchteling of reeds voldoende bescherming geniet in een "eerste land van asiel", of indien een persoon naar de EU is gekomen uit een "veilig derde land", waar doeltreffende toegang tot bescherming is gewaarborgd. Er bestaan een aantal garanties voor de bescherming van de rechten van asielzoekers, waaronder een individueel onderzoek van elk geval, persoonlijke interviews en een recht van beroep tegen het besluit van niet-ontvankelijkheid.
Praktische regelingen: Om deze bepalingen te kunnen toepassen, zijn wijzigingen noodzakelijk zowel in de Griekse als de Turkse nationale wetgeving - in Griekenland om ervoor te zorgen dat Turkije de status van veilig derde land heeft, en in Turkije om de toegang tot doeltreffende asielprocedures te waarborgen voor alle personen die internationale bescherming behoeven. Ook moeten snelle operationele regelingen tussen Griekenland en Turkije worden ingesteld, waaronder een vergroting van de opnamecapaciteit van de Griekse eilanden en een aanpassing van de hotspots om de kantoren voor overname en asiel te huisvesten.
2. Een 1-op-1-hervestigingsregeling
Voor elke Syrische onderdaan die vanaf de Griekse eilanden wordt teruggestuurd, zal één andere vluchteling rechtstreeks vanuit Turkije in de EU worden hervestigd. De lidstaten moeten daarvoor voldoende hervestigingsplaatsen beschikbaar stellen. De bestaande verbintenissen in dit verband omvatten onder andere de 18 000 plaatsen die resteren van de hervestigingsregeling van 22 504 plaatsen die in juli 2015 werd afgesproken, plus indien nodig de nog niet toegewezen 54 000 plaatsen in het kader van de herplaatsingsbesluiten.
Het logistieke kader voor de vrijwillige humanitaire toelatingsregeling met Turkije moet worden gebruikt voor de 1:1-regeling, dat wil zeggen dat wordt uitgegaan van de deskundigheid van de Hoge Commissaris van de Verenigde Naties voor de vluchtelingen (UNHCR), met ondersteuning door het Europees Ondersteuningsbureau voor asielzaken (EASO), de Internationale Organisatie voor Migratie (IOM) en nationale asieldiensten waar nodig. Zodra de 1-op-1-regeling is geslaagd in het opzet om de migratiestromen in te dammen, zullen de toelatingen in het kader van de vrijwillige humanitaire toelatingsregeling worden geactiveerd, waaraan de lidstaten op vrijwillige basis bijdragen.
3. Versnelling van het stappenplan voor visumliberalisering
De werkzaamheden inzake het stappenplan voor visumliberalisering met Turkije worden versneld. De 72 criteria waaraan Turkije moet voldoen, blijven onveranderd (35 daarvan zijn reeds bereikt). Wil de visumplicht eind juni kunnen worden afgeschaft, dan moet Turkije de resterende maatregelen tijdig goedkeuren. Mits Turkije de noodzakelijke maatregelen neemt om te voldoen aan de resterende vereisten, zal de Commissie eind april 2016 een wetgevingsvoorstel doen om de visumplicht voor Turkse burgers af te schaffen.
4. Versnelde uitbetaling van de faciliteit voor vluchtelingen in Turkije
Er is inmiddels financiering verstrekt voor de eerste projecten in het kader van de faciliteit voor vluchtelingen in Turkije. € 55 miljoen wordt gebruikt om Syrische schoolkinderen in Turkije toegang te bieden tot formeel onderwijs en € 40 miljoen wordt gebruikt voor humanitaire hulp via het Wereldvoedselprogramma. De volgende stap voor de financiering van meer projecten vergt proactieve betrokkenheid van de Turkse autoriteiten om de behoeftenanalyse medio april af te ronden.
5. Versnelde onderhandelingen over toetreding
De Commissie en de lidstaten streven naar vooruitgang in de toetredingsonderhandelingen met Turkije. Momenteel zijn voorbereidingen aan de gang voor de opening van vijf hoofdstukken. De Commissie streeft ernaar alle hiermee verband houdende voorbereidende documenten in het voorjaar af te sluiten en aan de Raad voor te leggen, zonder afbreuk te doen aan de standpunten van de lidstaten en het onderhandelingskader.
6. Verbetering van de humanitaire situatie in Syrië
Zoals reeds verklaard door de Europese Raad is de EU bereid met Turkije samen te werken om de humanitaire situatie in Syrië te verbeteren zodat vluchtelingen in veiligere gebieden kunnen leven. Om dit te doen slagen is het van essentieel belang dat de verbintenissen die door de Internationale Steungroep voor Syrië in München op 11-12 februari zijn aangegaan, spoedig door alle partijen worden uitgevoerd.
Achtergrond
Op 15 oktober heeft de Europese Commissie met Turkije een akkoord ad referendum gesloten over een gezamenlijk actieplan om intensiever samen te werken op het gebied van migratiebeheer en de vluchtelingencrisis gecoördineerd aan te pakken. Het gezamenlijke actieplan werd geactiveerd op de bijeenkomst van de EU en Turkije op 29 november 2015.
Het actieplan omvat een aantal samenwerkingsacties die de Europese Unie en Turkije met spoed moeten uitvoeren om gemeenschappelijke problemen samen te bestrijden en Turkije te helpen bij zijn inspanningen om het grote aantal mensen in Turkije dat bescherming nodig heeft, te kunnen bijstaan. De Europese Unie (de instellingen en de lidstaten) heeft ook toegezegd de politieke samenwerking met Turkije te zullen opvoeren. Turkije zal aanzienlijke financiële steun ontvangen, de uitvoering van het stappenplan voor visumliberalisering zal worden versneld en het toetredingsproces met Turkije zal voortvarender worden aangepakt.
Na hun bespreking met premier Davutoğlu toonden de EU-staatshoofden en -regeringsleiders zich op 7 maart 2016 verheugd over de aanvullende voorstellen die Turkije doet om het migratievraagstuk aan te pakken.
Meer informatie
Mededeling van de Commissie aan het Europees Parlement en de Raad: Nieuwe praktische stappen in de samenwerking EU-Turkije op het gebied van migratie
Factsheet: Beheer van de vluchtelingencrisis: EU-steun aan Jordanië
Factsheet: Beheer van de vluchtelingencrisis: EU-steun aan Libanon
Gezamenlijk actieplan EU-Turkije:
Factsheet: Gezamenlijk actieplan EU-Turkije: uitvoeringsverslag
Persbericht: Vrijwillige humanitaire toelatingsregeling met Turkije voor vluchtelingen uit Syrië
IP/16/830