Europese nationale parlementariërs nemen eigen rol onder de loep

Nationale parlementen binnen Europa moeten beter samenwerken. Ook moeten ze trainen sneller te besluiten om de snelle inzet van een Very High Readiness Joint Task Force (VJTF) of EU Battle Group (EUBG) in te zetten.

Het is een van de aanbevelingen tijdens het EU-seminar 'The parliamentary dimension of defence cooperation'. Dat werd georganiseerd door het ministerie van Defensie en het Nederlands Instituut voor Internationale Betrekkingen Clingendael. Het congres maakt deel uit van een reeks, onder het Nederlandse EU-voorzitterschap i.

Parlementariërs uit de verschillende EU-lidstaten spraken de afgelopen 2 dagen met elkaar in Amsterdam. Het ging over de rol die de nationale parlementen spelen bij het versterken van de Europese defensiesamenwerking. Het verbeteren van de parlementaire betrokkenheid is een van de prioriteiten tijdens het Nederlandse voorzitterschap en ook voor Defensie.

Besluitvorming

Doel van het seminar was om parlementariërs van alle EU-landen met elkaar ervaringen uit te wisselen en ideeën op te doen over hoe snellere besluitvorming. De boodschap was dat militairen snel inzetbaar zijn, maar het politieke akkoord vaak lang op zich laat wachten.

Internationale samenwerking betekent betrouwbaar zijn voor partnerlanden en de besluitvorming zo inrichten dat er snel knopen zijn door te hakken. Regeringen, maar ook nationale parlementen moeten daar beter mee omgaan.

Dagvoorzitter Angelien Eijsink gaf haar collega-parlementariërs huiswerk mee voor de volgende Inter Parliamentary Conference (IPC).

Mandaten

Nu defensiesamenwerking op operationeel niveau tussen bijvoorbeeld Nederland en Duitsland een hoge vlucht neemt, kunnen de nationale parlementen niet achterblijven. De mandaten van EU-lidstaten zouden zo min mogelijk een voorbehoud moeten bevatten. Bovendien moeten de mandaten beter op elkaar zijn afgestemd. Het Europees Parlement (EP) dient bovendien jaarlijks de Hoge Vertegenwoordiger ter verantwoording te roepen over de voortgang van de afspraken die over Europese defensiesamenwerking zijn gemaakt.

Dagvoorzitter Angelien Eijsink gaf haar collega-parlementariërs uit de EU-lidstaten en uit het EP huiswerk mee voor de volgende Inter Parliamentary Conference (IPC). Dan ontmoeten bijna 300 parlementariërs uit de EU-lidstaten en andere Europese landen elkaar. Dat gebeurt begin april in Den Haag. Defensie is nauw betrokken bij deze IPC.

Een van de sprekers op het congres van voormalig secretaris-generaal van de NAVO Jaap de Hoop Scheffer.

2 snelheden

Er bestaan grote verschillen tussen de rollen die de nationale parlementen in de 28 lidstaten spelen. Er zijn landen waar het parlement het recht heeft te besluiten over inzet van militaire capaciteiten. In even zoveel lidstaten hoeven de regeringen hun parlement slechts te informeren. Hierdoor ontstaat een beeld van het Europa-van-twee-snelheden, met aan de ene kant Frankrijk waar in no-time besluiten vallen en aan de andere kant Nederland en Duitsland waar het nemen van een besluit eerder weken dan dagen duurt. Dit kan leiden tot scheve ogen en internationale spanning tussen landen als het er echt op aankomt, constateerden de deelnemers.

De parlementariërs spraken ook over de voor- en nadelen van een meerjarendefensieplan, zoals Denemarken dat kent. Het idee hierachter is dat als verschillende EU landen een dergelijk plan opstellen en dat met andere EU-landen bespreken, zodat investeringen en reducties in capaciteiten beter onderling zijn af te stemmen.

Een van de belangrijkste conclusies van het seminar was dat parlementen niet alleen de regering moeten controleren. Ze zijn er ook verantwoordelijkheid voor het Europese electoraat te informeren over Europese defensiesamenwerking om het draagvlak hiervoor te vergroten.