Antitrust: nieuwe richtsnoeren van de Commissie over de gezamenlijke verkoop van olijfolie, rundvlees en akkerbouwgewassen – veelgestelde vragen

Antitrust: nieuwe richtsnoeren van de Commissie over de gezamenlijke verkoop van olijfolie, rundvlees en akkerbouwgewassen - veelgestelde vragen

• - 

  Wat is het doel van deze nieuwe richtsnoeren?

Artikel 101 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie verbiedt mededingingverstorende overeenkomsten, tenzij de overeenkomsten de productie of distributie verbeteren, mits een billijk aandeel in de daaruit voortvloeiende voordelen de gebruikers ten goede komt. Overeenkomstig de desbetreffende verordeningen en binnen de daarin vastgestelde grenzen zijn deze regels van toepassing op de landbouwsector, zij het met specifieke afwijkingen.

In het kader van de hervorming van het gemeenschappelijk landbouwbeleid (GLB) van 2013 zijn zulke afwijkingen ingevoerd voor de verkoop van olijfolie, rundvlees en akkerbouwgewassen. De verordening tot vaststelling van een gemeenschappelijke marktordening (de GMO-verordening) laat producentenorganisaties en unies van producentenorganisaties in deze drie sectoren toe gezamenlijk te verkopen en prijzen, volumes en andere contractuele voorwaarden voor deze producten vast te stellen, indien zij aanzienlijke efficiëntiewinst opleveren via andere gezamenlijke activiteiten (zoals distributie en opslag).

De nieuwe richtsnoeren zijn erop gericht landbouwers, producentenorganisaties en unies van productenorganisaties te helpen beoordelen of zij voldoen aan de voorwaarden om voor de afwijkingen in aanmerking te komen. Ze bevatten onder meer stroomschema's met stapsgewijze uitleg.

De nieuwe richtsnoeren geven voor elk van de betrokken sectoren ook uit het leven gegrepen voorbeelden, die situaties illustreren waarin producentenorganisaties al dan niet met de regels in overstemming zijn.

De nieuwe richtsnoeren moeten verder waarborgen dat de afwijkingen in alle lidstaten op consistente wijze worden toegepast. Zij zullen nationale mededingingsautoriteiten en rechtbanken tot gemeenschappelijke leidraad strekken.

• - 

  Waarom behandelen deze nieuwe richtsnoeren specifiek drie sectoren?

De nieuwe richtsnoeren hebben betrekking op de nieuwe regels die in het kader van de meest recente GLB-hervorming zijn ingevoerd en specifiek op deze drie sectoren zijn toegesneden.

• - 

  Onder welke voorwaarden kunnen landbouwers gezamenlijke verkoopactiviteiten verrichten?

Landbouwers mogen deelnemen aan gezamenlijke verkoopactiviteiten in de sectoren akkerbouwgewassen, levende dieren voor de rundvleesproductie of olijfolie indien aan de volgende voorwaarden is voldaan:

• - 

  De gezamenlijke verkoopactiviteiten moeten worden verricht door formeel door de nationale autoriteiten erkende producentenorganisaties of unies van producentenorganisaties ("de organisaties"). De activiteiten van individuele landbouwers die hun producten gezamenlijk verkopen buiten deze organisaties, worden beoordeeld volgens de standaardregels van de EU inzake landbouw en mededinging.
• - 

  De door de organisaties gezamenlijk in de handel gebrachte hoeveelheid mag niet meer bedragen dan:
• - 

  • - 

    15 % van de nationale markt voor rundvlees en akkerbouwgewassen; of
  • - 

    20 % van de relevante markt voor olijfolie.

• - 

  De organisaties moeten andere activiteiten dan gezamenlijke verkoop verrichten, bijvoorbeeld opslag en distributie; en
• - 

  Deze extra activiteiten moeten het concurrentievermogen van de landbouwers op de markt aanzienlijk verbeteren (d.w.z. aanzienlijke efficiëntiewinst opleveren).

De nieuwe richtsnoeren leggen uit hoe moet worden berekend of de in de handel gebrachte volumes de voorgeschreven beperkingen niet overschrijden.

De nieuwe richtsnoeren geven voor elk van de drie sectoren ook duidelijke voorbeelden van activiteiten die aanzienlijke efficiëntiewinst kunnen opleveren, en beschrijven een aantal situaties waarin deze efficiëntiewinst wordt geboekt.

De richtsnoeren leggen bijvoorbeeld uit hoe producenten van olijfolie gezamenlijk hun olijven zouden kunnen verwerken om de hoge investeringskosten voor de aankoop van een oliefabriek te delen. Een ander voorbeeld betreft de wijze waarop producenten van rundvlees de afzet van hun producten gezamenlijk kunnen bevorderen wanneer zij een product willen creëren dat zich van andere producten onderscheidt. Voor beide voorbeelden gelden de in de nieuwe richtsnoeren uiteengezette voorwaarden zoals hierboven onder vraag 3 beschreven.

• - 

  Hoe komt dit in de praktijk de positie van de landbouwers ten goede?

Ten eerste zullen landbouwers indien zij samen volumes verkopen tot 15 % van de nationale productie voor rundvlees en akkerbouwgewassen, en 20 % van de relevante markt voor olijfolie, een aanbod vertegenwoordigen dat even groot is als of groter dan de vraag van de grootste afnemers op de markt. Daardoor verbetert hun onderhandelingspositie aanzienlijk en kunnen zij zich meer doen gelden ten aanzien van hun afnemers dan wanneer zij elk afzonderlijk zouden verkopen.

Ten tweede kunnen landbouwers, door samen ondersteuningsactiviteiten te verrichten via een organisatie, toegang krijgen tot goedkopere productiemiddelen (bijvoorbeeld door gezamenlijk diervoeder of meststoffen aan te schaffen), hun vervoers- of distributiekosten verminderen, of hun leveringen flexibeler of betrouwbaarder maken (bijvoorbeeld door opslag en/of distributie). Tot slot kunnen zij hun kosten verlagen en hun aanbod verbeteren, waardoor de landbouwers over meer concurrentievermogen op de markt beschikken.

• - 

  Is voor de gezamenlijke verkoop voorafgaande toestemming nodig?

Nee. Landbouwers of hun organisatie moeten zelf controleren of de gezamenlijke verkoopactiviteit voldoet aan de hierboven vermelde voorwaarden. Wanneer zij hun gezamenlijke verkoopactiviteiten aanvatten, moeten de organisaties onverwijld de door hun lidstaat aangewezen bevoegde autoriteit op de hoogte brengen. De lijst van bevoegde nationale autoriteiten is hier beschikbaar:

http://ec.europa.eu/agriculture/producer-interbranch-organisations/index_en.htm

• - 

  Wat is de rol van de mededingingsautoriteiten?

De rol van de mededingingsautoriteiten bestaat erin de markten te monitoren teneinde het speelveld voor alle mededingers gelijk te houden. De mededingingsautoriteiten zijn gerechtigd om elke entiteit die een economische activiteit uitoefent - waaronder landbouwers - te verzoeken informatie te verstrekken om te verifiëren of de regels zijn nageleefd. Indien een organisatie een dergelijk verzoek ontvangt en in aanmerking wenst te komen voor de specifieke afwijkingen inzake gezamenlijke verkoopactiviteiten, moet zij aantonen dat aan de hierboven, onder vraag 3, uiteengezette voorwaarden is voldaan.

In uitzonderlijke omstandigheden en onder bepaalde voorwaarden, die in de richtsnoeren worden uitgelegd, kunnen mededingingsautoriteiten besluiten dat een bepaalde regeling voor gezamenlijke verkoop van een organisatie niet mag worden toegepast of moet worden aangepast.

• - 

  Hoe sluiten de richtsnoeren aan bij andere initiatieven van de Commissie om de samenwerking tussen landbouwers te versterken?

Bedoeling van de richtsnoeren is de praktische toepassing van de nieuwe regels van de GMO-verordening te vergemakkelijken. Bijgevolg zijn ze erop gericht landbouwers te helpen onder bepaalde voorwaarden gezamenlijke verkoopactiviteiten te verrichten en hun positie in de voedselvoorzieningsketen te versterken.

De Commissie zal de werking van de voedselvoorzieningsketen en de positie van landbouwers daarin blijven onderzoeken. De Commissie is bezig met de oprichting van een taskforce landbouwmarkten, die extern advies en deskundigheid zal verlenen met betrekking tot de werking van landbouwmarkten en de positie van landbouwers in de voedselvoorzieningsketen, en aanbevelingen zal doen en mogelijke beleidsinitiatieven op dit gebied zal voorstellen, na zich rekenschap te hebben gegeven van mondiale uitdagingen inzake duurzame landbouw.

MEMO/15/6188