Bijlage: Omvattend maatregelenpakket

Bijlage: Omvattend maatregelenpakket

1) Landbouwers helpen bij cashflowproblemen op de korte termijn

• a) 

  Gerichte steun: Als voornaamste onderdeel van het omvattende pakket krijgen alle lidstaten middelen toegewezen om de zuivelsector te ondersteunen. De Commissie werkt aan een pakket maatregelen op het vlak van gerichte steun voor alle lidstaten, met speciale aandacht voor de lidstaten die het meest door de marktontwikkelingen getroffen zijn. De Commissie zal op korte termijn een verdeelsleutel voor die aan de lidstaten toegewezen middelen vastleggen.

• b) 

  Vervroegde rechtstreekse betalingen: Mits de nodige controles zijn verricht, kunnen de lidstaten vanaf 16 oktober tot 50 % van hun middelen voor rechtstreekse betalingen uitgeven. (Doorgaans kan dat pas vanaf 1 december, maar deze flexibiliteit is al in de bestaande regels ingebouwd.) De Commissie zal nu voorstellen deze drempel te verhogen tot 70 % - ontwerpwetgeving is in voorbereiding.

• c) 

  Vervroegde uitvoering van bepaalde betalingen voor plattelandsontwikkeling: Nu al kunnen de lidstaten vanaf 16 oktober tot 75 % van de areaal- en diergebonden betalingen voor plattelandsontwikkeling (bv. op het vlak van agromilieu, biologische landbouw, gebieden met natuurlijke beperkingen, dierenwelzijn) vervroegd uitvoeren. De Commissie zal nu voorstellen om dit percentage te verhogen tot 85 %.

Aanvullende maatregelen:

• d) 

  Financieringsinstrumenten: De Commissie zoekt in nauwe samenwerking met de Europese Investeringsbank (EIB) naar mogelijkheden om financieringsinstrumenten te ontwikkelen (hiervoor kan gebruik worden gemaakt van programma's voor plattelandsontwikkeling). Zo is de Commissie bezig met het ontwerpen van financieringsinstrumenten waarbij terugbetalingsregelingen aan de ontwikkeling van de grondstoffenprijzen worden gekoppeld.

• e) 

  Instrument voor inkomensstabilisering:De lidstaten/regio’s beschikken al over de mogelijkheid om in hun programma’s voor plattelandsontwikkeling een inkomensstabiliseringsinstrument op te nemen. Slechts enkele lidstaten hebben dit instrument geprogrammeerd, maar bij de volgende wijziging van de plattelandsontwikkelingsprogramma's zou het ook door andere lidstaten kunnen worden ingevoerd.

2) Het marktevenwicht herstellen door de vraag te stimuleren en het aanbod te verminderen

• a) 

  Verruiming en versterking van de steun voor particuliere opslag: Om de druk op de markten te verlichten heeft de Commissie al besloten om voor boter en mageremelkpoeder de perioden voor de verlening van steun voor de particuliere opslag en voor de openbare interventie tot volgend jaar te verlengen. Momenteel werkt de Commissie aan een versterkte regeling voor mageremelkpoeder. Daarbij ligt de nadruk op een toename van de steunverlening en op het zoeken naar de geschikte opslagtermijn voor het product, teneinde de regeling door een verlaagde druk aan de aanbodzijde nog doeltreffender te maken.

• b) 

  Een nieuwe regeling voor de particuliere opslag van varkensvlees: De Commissie is bereid een voorstel in te dienen zodat een nieuwe regeling inzake steun voor de particuliere opslag van varkensvlees kan worden opengesteld.

• c) 

  Afzetbevorderingsprogramma's: Bovenop de 81 miljoen EUR die al zijn toegezegd, zal de Commissie het budget voor afzetbevordering in 2016 verhogen. Een specifiek onderdeel van dat grotere budget is bestemd voor de zuivel- en de varkensvleessector. Met het hervormde afzetbevorderingsbeleid worden bovendien de medefinancieringspercentages verhoogd (van 50 tot 70 à 80 %), komen meer producten in aanmerking voor steun (onder meer algemene afzetbevordering voor varkensvlees op de interne markt) en wordt het budget geleidelijk verhoogd (tot 200 miljoen EUR in 2019).

• d) 

  Informatie over afzetbevorderingsmogelijkheden: De Commissie zal samen met de lidstaten een uitgebreide reeks informatieworkshops over de nieuwe afzetbevorderingsregels organiseren zodat optimaal gebruik kan worden gemaakt van de nieuwe regels en de extra financiering.

• e) 

  Versterking van het melkmarktobservatorium: Met het oog op een betere markttransparantie zal de Commissie het melkmarktobservatorium (MMO) verder versterken, door meer aandacht te besteden aan de aard, de nauwkeurigheid en de snelle publicatie van de gegevens. Al meer dan 30 000 mensen bekijken elke donderdag de nieuwe gegevens op de website van het MMO, dat dé benchmark voor de melkmarkt van de EU moet worden.

• f) 

  Bilaterale handelsovereenkomsten: De EU heeft hard gewerkt aan verschillende vrijhandelsovereenkomsten (met landen van de Balkan en van het Cariforum, Centraal-Amerikaanse landen, Zuid-Korea, Marokko, Peru, Colombia, Moldavië, Georgië en Oekraïne) met als meest recente voorbeelden de overeenkomsten met Canada en Vietnam. In de handelsovereenkomst met Vietnam is bepaald dat de invoertarieven voor zuivel binnen 3 à 5 jaar worden verlaagd van maximaal 19 tot 0 %. Op dit moment worden onderhandelingen gevoerd met belangrijke markten zoals de VS en Japan.

• g) 

  Aanpak van niet-tarifaire belemmeringen voor de uitvoer van de EU naar niet-EU-markten: De Commissie (DG SANTE, DG AGRI en DG TRADE) werkt samen met partners uit derde landen aan de oplossing van een aantal kwesties op het vlak van sanitaire, fytosanitaire en technische handelsbelemmeringen. In 2014 werd met Chili, China, Japan en Zuid-Korea een oplossing gevonden voor sanitaire en fytosanitaire handelsbelemmeringen voor zuivelproducten. Onlangs nog hebben de Verenigde Staten in verband met de Afrikaanse varkenspest de regionalisatiebesluiten van de EU aanvaard, d.w.z. dat de VS zal verwijzen naar de beperkingsgebieden die zijn vastgesteld door de EU of een EU-lidstaat in plaats van naar afzonderlijke lidstaten of regio's. Concreet betekent dit dat vlees van in Litouwen geslachte runderen, schapen, varkens en geiten dat in erkende Litouwse inrichtingen is verwerkt, nu naar de Verenigde Staten kan worden uitgevoerd. De EU is bovendien naar de WTO gestapt tegen het volstrekt disproportionele Russische verbod op varkensproducten uit de hele EU naar aanleiding van de uitbraak van Afrikaanse varkenspest in vier lidstaten.

• h) 

  Opening van nieuwe afzetmarkten: Commissaris Hogan heeft een aantal op afzetbevordering gerichte bezoeken gepland aan derde landen met belangrijke afzetmogelijkheden voor de landbouw in de EU, teneinde deuren te openen voor nieuwe exportmogelijkheden. Nog dit jaar zal Commissaris Hogan een bezoek brengen aan China en Japan en begin 2016 aan Mexico en Colombia.

Aanvullende maatregelen:

• i) 

  Gebruik van programma's voor plattelandsontwikkeling: De plattelandsontwikkelingsprogramma's voor 2014-2020 omvatten ook 600 miljoen EUR voor kwaliteitsproducten en afzetbevordering. De lidstaten/regio's kunnen dit bedrag verhogen, voor zover dit verenigbaar is met de onderliggende strategie van de programma's. Daarnaast beschikken de lidstaten/regio's over verschillende andere opties in het kader van hun plattelandsontwikkelingsprogramma's om een grotere variëteit aan doeltreffende maatregelen te nemen teneinde het concurrentievermogen aan te zwengelen, specifieke plaatselijke productiesystemen te bewaren en op te waarderen of begeleiding te geven bij de herstructurering van een sector, zoals de zuivelsector. Er kan ook steun worden verleend voor het herstel van agrarisch productiepotentieel dat door natuurrampen of rampzalige gebeurtenissen is beschadigd. Het voorhanden zijn van gebruiksklare maatregelen bij een uitbraak zoals die van de Afrikaanse varkenspest kan met name nuttig zijn voor de varkensvleessector.

3) Uitdagingen op het vlak van de bevoorradingsketen aanpakken

• a) 

  Oprichting van een nieuwe groep op hoog niveau: De Commissie zal een nieuwe groep op hoog niveau oprichten die zich zal concentreren op een aantal specifieke en duidelijk omschreven kwesties. Daartoe behoren kredieten voor boeren en financiële en risicoafdekkingsinstrumenten zoals termijnmarkten voor landbouwproducten. In het kader van die groep op hoog niveau zal commissaris Hogan nauw samenwerken met commissaris Bienkowska. (Doorgaans bestaat een groep op hoog niveau uit hoge ambtenaren van de nationale ministeries.)

• b) 

  Evaluatie van het zuivelpakket en stimulering van een ruimer gebruik van bepaalde maatregelen: De Commissie zal het verslag over het "Zuivelpakket" (2012) in plaats van in 2018, zoals aanvankelijk was gepland, al in 2016 indienen, zodat kan worden nagegaan of het pakket moet worden verlengd of verbeterd en of het moet worden uitgebreid naar andere sectoren. Als reactie op de zuivelcrisis van 2009 voorziet het Zuivelpakket in een aantal maatregelen voor een betere positie van de producenten in de zuivelbevoorradingsketen, zoals schriftelijke contracten, collectieve onderhandelingen en het stimuleren van producentenorganisaties. Door de relatief gunstige marktomstandigheden sinds 2012 wordt het pakket in sommige regio's echter maar traag ingevoerd. De Commissie zal ook vergelijkbare bepalingen in het kader van de bestaande regels voor andere sectoren bevorderen, bv. voor producentenorganisaties.

• c) 

  Betere uitwisseling van ervaringen, bijvoorbeeld op het vlak van oneerlijke handelspraktijken: De Commissie zal eveneens een reeks vergaderingen organiseren waarin ervaringen kunnen worden uitgewisseld en beste praktijken kunnen worden gedeeld. Zo kan bijvoorbeeld op het vlak van oneerlijke handelspraktijken van gedachten worden gewisseld over de werking van de gedragscode en over de ervaring die is opgedaan in lidstaten zoals Spanje en het VK. Ook discussies over financiële en risicoafdekkingsinstrumenten, zoals termijncontracten, termijnmarkten enz. behoren tot de mogelijkheden.

4) De band tussen de landbouw en de maatschappij in het algemeen hechter maken

• a) 

  Aanpak van de behoeften van kwetsbare groepen: In de context van de huidige vluchtelingencrisis kan worden ingespeeld op de voedingsbehoeften van de vluchtelingen, bijvoorbeeld door zuivelproducten te verdelen.

• b) 

  De schoolfruit- en schoolmelkregeling: Het is in het kader van de huidige schoolmelkregeling mogelijk om meer EU-steun te benutten voor het verstrekken van melk aan schoolkinderen. (Er is geen financieel maximum per lidstaat zoals in het kader van de schoolfruitregeling.) De Commissie zal bovendien samenwerken met de Raad en het Europees Parlement om te trachten de lopende onderhandelingen over een bredere schoolregeling snel af te ronden.

Aanvullende maatregelen:

Staatssteun: Er zijn ook een aantal instrumenten die kunnen worden ingezet op nationaal niveau. De lidstaten kunnen nationale middelen verstrekken in het kader van de de-minimisregels (minder dan 15 000 EUR voor de primaire landbouwproductie en minder dan 200 000 EUR voor afzet- en verwerkingsactiviteiten gedurende een periode van drie jaar). Zelfs buiten de plattelandsontwikkelingsprogramma's kunnen de lidstaten staatssteun toepassen, bijvoorbeeld voor investeringen, agromilieuklimaat- of dierenwelzijnsverbintenissen, biologische landbouw of deelname aan kwaliteitsregelingen enz. Onder bepaalde voorwaarden kan staatssteun ook worden ingezet voor afzetbevordering, de sluiting van productiecapaciteit en, onder strikte voorwaarden, reddings- of herstructureringssteun voor bedrijven met ernstige financiële moeilijkheden enz.

MEMO/15/5601