Energie-efficiëntie duidelijker maken: voorstel van de Commissie voor één enkel energielabel van A tot en met G en een digitale databank voor producten

Zie ook: Persbericht: De transformatie van het Europese energiesysteem - Het zomerenergiepakket van de Commissie effent het terrein (15 juli 2015)

Als onderdeel van de in februari 2015 door Commissie gelanceerde strategie van de energie-unie, doet de Commissie vandaag een voorstel voor de herziening van de energie-etiketteringswetgeving. De voorgestelde herziening zorgt ervoor dat er samenhang en continuïteit is en dat klanten in staat zijn keuzes te maken waardoor zij energie en geld kunnen uitsparen. Het draagt ook rechtstreeks bij aan het beginsel "voorrang voor energie-efficiëntie" van de energie-unie.

Wat houdt het voorstel van de Commissie precies in?

Om consumenten van duidelijker informatie te voorzien over de energie-efficiëntie van producten, die momenteel zijn ingedeeld in verschillende schalen (van A tot en met G, van A+++ tot en met D enz.) en om de naleving door producenten en detailhandelaars te verbeteren, stelt de Europese Commissie i een herzien energie-etiketteringssysteem voor, bestaande uit:

• - 

  Eén enkele energie-etiketteringsschaal van A tot en met G: de Commissie stelt voor terug te keren naar de bekende en effectieve schaal voor energielabels van A tot en met G voor energie-efficiënte producten, en een procedure te starten om de schaal van de bestaande labels aan te passen.
• - 

  Een digitale databank voor nieuwe energie-efficiënte producten: De Commissie stelt voor alle nieuwe producten die op de EU-markt komen, in een online databank te registreren voor meer transparantie en eenvoudiger markttoezicht door nationale autoriteiten.

Dit voorstel is in overeenstemming met het beginsel "voorrang voor energie-efficiëntie" dat is opgenomen in de strategie voor de energie-unie, die erop gericht is om het Europese energiesysteem duurzamer te maken door middel van weloverwogen keuzes door de consument.

Waarom stelt de Commissie voor om één enkel energielabel van A tot en met G in te voeren?

Sinds 1995 is het energielabel van de EU een succes gebleken: 85 % van de Europese consumenten gebruikt het bij de aankoop van producten. Het heeft ook innovatieve ontwikkelingen in de industrie gestimuleerd, waardoor de meeste van de producten op dit moment in de bovenste klassen zitten (A+++, A++ en A+) en de meeste andere klassen leeg zijn (in sommige gevallen zelfs klasse A). Een dergelijk positief resultaat maakt het nu voor de consument echter moeilijk de best presterende producten te onderscheiden: hij zou kunnen denken dat hij met de aankoop van een product van klasse A+ een van de meest efficiënte producten op de markt heeft gekocht, terwijl dat in werkelijkheid soms een van de minst efficiënte producten is.

Om het systeem voor consumenten overzichtelijker te maken en om het gemakkelijker te maken producten te vergelijken, stelt de Europese Commissie voor één enkel energielabel van A tot en met G in te voeren. Dit zal de consument ertoe aanzetten de meest efficiënte producten te kopen, waardoor het energieverbruik wordt teruggebracht en de energierekening lager uitvalt.

Waarom stelt de Commissie voor een digitale databank voor nieuwe energie-efficiënte producten op te zetten?

Geschat wordt dat 10-25 % van de producten op de markt niet voldoet aan de eisen op het gebied van energie-etikettering, en dat ongeveer 10 % van de beoogde energiebesparing verloren gaat als gevolg van niet-naleving van de regels. Dit is ten minste voor een deel te wijten aan de zwakke handhaving door de nationale markttoezichtautoriteiten.

Om de handhaving te versterken, stelt de Commissie voor een databank voor de registratie van producten op te zetten, waarin fabrikanten en importeurs hun producten registreren, en daarbij informatie uploaden die op grond van de geldende EU-wetgeving al verplicht is. Hierdoor wordt belangrijke informatie over de naleving van de productvoorschriften centraal toegankelijk voor wetshandhavingsinstanties in de lidstaten, zodat zij niet langer veel moeite hoeven te doen om deze informatie bij fabrikanten en importeurs in te winnen.

De databank zal het label en de productinformatie ook toegankelijk maken voor consumenten en handelaren en de digitalisering van het energielabel vergemakkelijken.

Wat gebeurt er concreet?

Zodra het voorstel van de Commissie door de medewetgevers is goedgekeurd, wordt het als volgt uitgevoerd:

• - 

  Voor producten die reeds op de markt zijn, verandert er niets.
• - 

  Nieuwe producten zullen worden verkocht met de nieuwe schaal. Oude labels, zoals die met een label A+ tot en met A+++, moeten door detailhandelaars worden verwijderd.
• - 

  Producenten moeten hun producten registreren. De informatie wordt toegankelijk voor de autoriteiten van de lidstaten om de controles op de naleving te vergemakkelijken en de transparantie te vergroten.
• - 

  De consument wordt geïnformeerd via specifieke voorlichtingscampagnes door de lidstaten, in samenwerking met de detailhandel.

De Europese Commissie zal steun verlenen aan "gezamenlijke markttoezichtacties", zoals het project EEpliant waaraan 12 lidstaten deelnemen[1].

Het nieuwe systeem zal naar verwachting leiden tot extra energiebesparingen, gelijk aan het jaarlijkse energieverbruik van de drie Baltische landen samen (200 TWh per jaar in 2030).

Voordelen voor de consument

Het herziene energielabel zal de consument een extra besparing opleveren van EUR 15 per jaar dankzij:

• - 

  Duidelijker informatie over de energie-efficiëntie van producten.
• - 

  De mogelijkheid om producten te vergelijken.
• - 

  Meer informatie over de producten, zoals prestaties, waterverbruik of het geluidsniveau.

Dit komt bij de bestaande besparingen van 465 euro per jaar, dus opgeteld 480 euro per jaar per huishouden.

Voordelen voor producenten en detailhandelaren

Het herziene energielabel zal de fabrikanten en de detailhandelaren een algemene meeropbrengst van meer dan 10 miljard euro per jaar opleveren dankzij:

• - 

  De versterking van een populair marketinginstrument, waarmee meer dan 85 % van de consumenten bij de aankoop van producten rekening houdt.
• - 

  Een geringer risico op verwarring, wat leidt tot meer rechtszekerheid en betere naleving van de regels.
• - 

  Minder administratieve lasten, dankzij de productregistratie en het downloaden van gedigitaliseerde labels.

Dit komt nog bij de huidige 55 miljard euro per jaar aan extra inkomsten[2], waardoor het totaal op 65 miljard euro per jaar komt.

Voordelen voor de lidstaten

Het voorstel van de Commissie heeft ook tastbare voordelen voor de lidstaten:

• - 

  Tijdsbesparing, met een vermindering van 10-15 % van de aan markttoezicht bestede tijd, dankzij de productregistratiedatabank.
• - 

  Minder administratieve lasten, aangezien het voorstel een verordening betreft die rechtstreeks toepasselijk is. Daarom hoeven de lidstaten de bepalingen niet om te zetten in nationale wetgeving.

Voordelen voor het milieu

De huidige maatregelen op het gebied van energie-etikettering besparen per jaar ongeveer 175 miljoen ton aardolie-equivalent aan primaire energie. Dat komt overeen met het jaarlijkse verbruik aan primaire energie van Italië of het jaarlijkse verbruik van ongeveer 60 miljoen huishoudens.

De herziening van het energielabel van A tot en met G zal naar verwachting leiden tot extra besparingen gelijk aan het jaarlijkse energieverbruik van de drie Baltische landen samen (dat wil zeggen ongeveer 17 miljoen ton aardolie-equivalent per jaar aan primaire energie).

Volgende stappen

Het voorstel van de Commissie wordt naar het Europees Parlement i en de Raad i gestuurd. Zij zullen het voorstel bespreken en samen tot overeenstemming komen. Naar verwachting zal dit één jaar in beslag nemen. Zodra deze wijzigingen door de medewetgevers zijn goedgekeurd, voert de Commissie ze voor de meeste producten in productgroepen met een energielabel binnen een termijn van vijf jaar uit.

ACHTERGRONDINFORMATIE

Energie-efficiënte producten: bestaande wetgeving

Energie-efficiënte producten vallen momenteel onder twee EU-richtlijnen:

• - 

  De richtlijn ecologisch ontwerp (2009/125/EG) — het instrument om producten meer energie-efficiënt te maken.
• - 

  De richtlijn energie-etikettering (2010/30/EU) — het instrument waarmee de consument de best presterende producten kan herkennen.

De maatregelen betreffende individuele producten die op grond van deze richtlijnen zijn genomen, zorgen ervoor dat de consument de meest energie-efficiënte producten kan kopen, en zorgen voor een gelijk speelveld voor Europese ondernemingen.

Energie-efficiënte producten: verdere stappen op het gebied van wetgeving

Zoals voorzien in de strategie voor de energie-unie, voert de Europese Commissie momenteel belangrijke maatregelen uit om de energie-efficiëntie te verhogen, zoals de herziening van de richtlijn energie-etikettering (2010/30/EU).

In de strategie voor de energie-unie worden concrete maatregelen aangegeven om voor de continuïteit van de energievoorziening te zorgen, de afhankelijkheid van de EU-lidstaten van invoer uit derde landen te verminderen, de nationale energiemarkten verder te integreren, de participatie van de consumenten te vergroten, de energie-efficiëntie te verbeteren, de energiemix verder koolstofvrij te maken en het onderzoek en de innovatie op het gebied van energie te bevorderen.

Voor meer informatie: http://ec.europa.eu/priorities/energy-union/index_en.htm

Op de markt verkrijgbare energie-efficiënte producten

Momenteel zijn er:

• - 

  Elf productgroepen die onder de regels inzake energie-efficiëntie en energie-etikettering vallen, nl.: vaatwassers, wasmachines, droogtrommels, koelkasten, stofzuigers, lampen, verlichtingsarmaturen, televisies, airconditioners, huishoudelijke kooktoestellen en ventilatie-eenheden.
• - 

  Acht productgroepen waarvoor eisen op het gebied van energie-efficiëntie gelden (niet via labelling): eenvoudige set-top boxen, externe voedingen, elektromotoren, circulatiepompen, ventilatoren, waterpompen, computers en transformatoren.
• - 

  Drie horizontale maatregelen inzake: het elektriciteitsverbruik in de stand-by- of de uit-stand van elektrische en elektronische producten, energieverbruik in de stand-by-stand van apparaten met netwerkkoppelingen en energielabelling op internet.

Er zullen met ingang van september 2015 etiketterings- en efficiëntievoorschriften voor verwarmingstoestellen en -ketels (zoals gasverwarmingsketels en warmtepompen) in werking treden. Deze zullen alleen voor nieuwe producten op de markt gelden.

Hoe komen besluiten voor energie-efficiënte producten tot stand?

In de EU worden alle maatregelen op het gebied van energie-efficiëntie ontwikkeld door middel van een strenge en volledig transparante procedure, waarbij de belanghebbenden en de lidstaten in alle stadia nauw betrokken zijn. Dat houdt onder meer in:

• - 

  Een grondige "voorbereidende studie" waarbij de belanghebbenden betrokken zijn en waarin de technische, economische, sociale en milieuaspecten van een groep producten worden onderzocht.
• - 

  Een uitgebreide raadpleging van de belanghebbenden (waaronder de industrie, consumentenorganisaties, milieu-ngo’s, vertegenwoordigers van de lidstaten enz.) via het zogenoemde "overlegforum".
• - 

  Een beoordeling van de effecten op het milieu, het bedrijfsleven en de consument, gevolgd door vakinhoudelijke discussies en een stemming in een comité met vertegenwoordigers van de lidstaten.

Definitieve toetsing door het Europees Parlement en de Raad, die de maatregel kunnen afwijzen (dit is tot dusverre niet gebeurd, waaruit bleek dat deze maatregelen politiek krachtig worden gesteund).

Bron: Europese Commissie: Rapid persberichten

Het belang van energie-efficiëntie voor ...

... het energiesysteem van de EU. Verhoging van de energie-efficiëntie in de Europese Unie, in combinatie met de ontwikkeling van hernieuwbare energiebronnen, is de beste manier om onze afhankelijkheid van externe energieleveranciers te verminderen. De EU importeert 53 % van de energie die zij verbruikt; daarom betekent investeren in energie-efficiëntie dat wij op energiegebied onafhankelijker worden.

Bovendien blijkt uit de ervaring van de EU dat emissiereducties in de industrie kunnen worden bereikt, terwijl de productie toeneemt, met energie-efficiëntie als voornaamste bijdrage: tussen 1995 en 2010 is de bruto toegevoegde waarde in de industriële sectoren met 18 % gestegen, terwijl de industriële CO₂-emissies met 20 % zijn gedaald.

In oktober vorig jaar hebben de EU-leiders hun goedkeuring gehecht aan het beleidskader voor klimaat en energie voor 2030, en zijn daarmee overeengekomen om hun inspanningen voor de beperking van de klimaatverandering te verdubbelen. Het streefcijfer van 40 % broeikasgasvermindering wordt gepaard aan een bindende EU-doelstelling voor het verhogen van het aandeel van hernieuwbare energie tot ten minste 27 % in 2030. Bovendien bestaat er een EU-streefcijfer voor verhoging van de energie-efficiëntie in de EU met ten minste 27 %, afhankelijk van een beoordeling in 2020 waarin een hoger streefcijfer van 30 % in overweging wordt genomen.

Op 25 februari 2015 heeft de Commissie een kaderstrategie voor een robuuste energie-unie met een toekomstgericht beleid inzake klimaatverandering aangekondigd. Dit voorstel draagt bij tot het beginsel "voorrang voor energie-efficiëntie" van de Europese Unie.

Wilt u meer weten?

Voor meer informatie en documenten, zie: https://ec.europa.eu/energy/en/news/new-electricity-market-consumers

Over energie-efficiënte producten: http://ec.europa.eu/energy/en/topics/energy-efficiency/energy-efficient-products

Zie ook de infografiek in de bijlage bij dit informatieblad.

[1] Nadere informatie: http://www.prosafe.org/images/Documents/EEPLIANT/EEPPLIANT_Press_release_v2.pdf

[2] Bron: Ecodesign Impact Accounting, VHK, 2014

http://ec.europa.eu/energy/efficiency/studies/doc/2014_06_ecodesign_impact_accounting_part1.pdf

MEMO/15/5350