Commissie brengt verslag uit over visumvrij reizen voor de Westelijke Balkanlanden

Brussel, 25 februari 2015: De Commissie heeft vandaag haar vijfde verslag gepubliceerd over de werking van de regeling voor visumvrij reizen met Albanië, Bosnië en Herzegovina, de voormalige Joegoslavische Republiek Macedonië, Montenegro en Servië. Uit het verslag blijkt dat meer maatregelen nodig zijn om de integriteit van de visumvrije regeling te bewaren en mogelijk misbruik van het asielstelsel van de EU aan te pakken.

" De Europese Commissie i wil nog steeds dat de visumvrije regeling voor de burgers van de Westelijke Balkanlanden blijft gelden. Visumvrij reizen heeft duidelijke voordelen opgeleverd: het brengt mensen bij elkaar en schept zakelijke kansen. Wel moet er op systematische wijze en met voldoende middelen worden opgetreden tegen misbruik van de visumvrije regeling om asiel te zoeken in de EU. We doen in het verslag een aantal aanbevelingen om de afstotende en aantrekkende factoren die een rol spelen bij onregelmatige migratie aan te pakken, en ik vraag alle betrokken landen om hun volledige steun en inzet", aldus Dimitris Avramopoulos i, commissaris voor Migratie, Binnenlandse Zaken en Burgerschap.

Belangrijkste bevindingen

Asielmisbruik door burgers van de visumvrije Westelijke Balkanlanden blijft een groot punt van zorg.

Het aantal asielverzoeken dat in de EU en de geassocieerde Schengenlanden i wordt ingediend door burgers van de vijf visumvrije Westelijke Balkanlanden, neemt sinds de visumliberalisering gestaag toe. In 2013 werd een recordaantal van 53 705 verzoeken ingediend. In de eerste negen maanden van 2014 werd een stijging van 40 % vastgesteld ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar.

Tegelijkertijd blijft het percentage ingewilligde asielverzoeken in de EU en de geassocieerde Schengenlanden voor alle burgers van de visumvrije Westelijke Balkanlanden verder dalen. Kennelijk is nog steeds de overgrote meerderheid van de verzoeken duidelijk ongegrond. Het erkenningspercentage bedroeg 3,7 % voor Montenegrijnen, 2,7 % voor Serviërs en 1 % voor burgers van de voormalige Joegoslavische Republiek Macedonië. Van de aanvragers uit Albanië en Bosnië en Herzegovina kreeg respectievelijk 8,1 % en 5,9 % internationale bescherming in 2013 in de EU en de geassocieerde Schengenlanden.

Serviërs vormen nog steeds de grootste groep asielzoekers uit de visumvrije Westelijke Balkanlanden in de EU en de geassocieerde Schengenlanden (42 % in 2013). Na Servië volgen de voormalige Joegoslavische Republiek Macedonië (21 %), Albanië (21 %), Bosnië en Herzegovina (14 %) en Montenegro (2 %).

Het grootste aantal asielverzoeken uit de Westelijke Balkanlanden die van de visumplicht zijn vrijgesteld, wordt nog steeds ingediend in Duitsland. Het percentage asielaanvragers uit de Westelijke Balkan dat in Duitsland een verzoek indiende, steeg van 12 % in 2009 tot 75 % in de eerste negen maanden van 2014.

Belangrijkste aanbevelingen

Elk visumvrij land van de Westelijke Balkan moet kunnen aantonen dat zijn burgers steeds minder ongegronde asielverzoeken indienen in de EU.

De Commissie beveelt de visumvrije Westelijke Balkanlanden aan de afstotende factoren die aanzetten tot onregelmatige migratie naar de EU, resoluut aan te pakken, door:

· meer doelgerichte bijstand te bieden aan minderheden, met name de Roma;

• - 

  te zorgen voor meer operationele samenwerking en informatie-uitwisseling met de EU-lidstaten, de Commissie en Frontex, Europol en het EASO op het gebied van grensbeheer, migratie, asiel en overname;
• - 

  onderzoek in te stellen naar personen die onregelmatige migratie faciliteren en personen te vervolgen die misbruik van de visumvrije regeling mogelijk maken;
• - 

  het grenstoezicht te verbeteren, met strikte inachtneming van de grondrechten van de burgers;
• - 

  te zorgen voor meer gerichte informatie- en voorlichtingscampagnes om de burgers beter te informeren over de rechten en plichten van visumvrij verkeer.

Daarnaast beveelt de Commissie de EU-lidstaten en de geassocieerde Schengenlanden die de meeste verzoeken ontvangen, aan om de aantrekkende factoren voor onregelmatige migratie aan te pakken, door:

• - 

  de asielprocedures te stroomlijnen voor de burgers van de vijf visumvrije Westelijke Balkanlanden, bijvoorbeeld door tijdens piekperiodes meer personeel in te zetten bij het beoordelen van asielzaken of door een versnelde procedure in te voeren waardoor verzoeken in piekperiodes of voor burgers van bepaalde landen snel kunnen worden behandeld;
• - 

  terughoudender en selectiever te zijn bij het verstrekken van financiële voordelen zoals betaling in contant geld en financiële steun bij terugkeer, zodat er minder financiële stimulansen zijn voor asielmisbruik;
• - 

  bezoeken op hoog niveau aan de betrokken landen te organiseren en informatiecampagnes te houden, in samenwerking met plaatselijke ngo’s en bestuursorganen;
• - 

  de operationele samenwerking en informatie-uitwisseling met de autoriteiten van de betrokken landen te versterken, onder meer via verbindingsfunctionarissen.

Achtergrond

In december 2009 is de visumvrije regeling van kracht gegaan voor burgers van de voormalige Joegoslavische Republiek Macedonië, Montenegro en Servië (IP/09/1852). In november 2010 volgden Albanië en Bosnië en Herzegovina ( MEMO/10/548).

Sinds de visumliberalisering worden in een aantal EU-lidstaten steeds meer ongegronde asielverzoeken ingediend door burgers van de visumvrije Westelijke Balkanlanden. De Commissie heeft een mechanisme ingesteld dat toezicht houdt op de maatregelen die de Westelijke Balkanlanden treffen om mogelijk misbruik van de visumvrije regeling tegen te gaan.

De verslagen na visumliberalisering moeten ervoor zorgen dat de Westelijke Balkanlanden de toezeggingen die zij voor de opheffing van de visumplicht hebben gedaan, blijven uitvoeren. Het verslag van vandaag is het vijfde verslag sinds 2011.

De verslagen zijn gebaseerd op bezoeken ter plaatse waarbij deskundigen van de Commissie en de lidstaten de voortgang en de kwaliteit van de hervormingen in verband met de visumvrije regeling controleren. Verdere input wordt gehaald uit verslagen van de Westelijke Balkanlanden over hun maatregelen tegen onregelmatige migratie, en uit analyses door Frontex, Europol en het Europees Ondersteuningsbureau voor asielzaken i (EASO) van de laatste trends op het gebied van grenscontrole, onregelmatige migratie en asiel.

Naast de regelmatige verslagen na visumliberalisering heeft de EU ook een algemeen mechanisme ingesteld waarmee in uitzonderlijke omstandigheden de visumplicht tijdelijk opnieuw kan worden ingevoerd voor burgers van derde landen die normaal gezien zonder visum naar de EU kunnen reizen ( MEMO/13/784).

Het mechanisme is niet voor een specifiek derde land of specifieke regio bedoeld. Het geldt in gelijke mate voor alle landen waarvan de burgers zonder visum naar de EU (zullen) kunnen reizen, dus ook voor de Westelijke Balkanlanden.

Geen enkele lidstaat heeft tot nog toe om activering van het opschortingsmechanisme gevraagd.

Recente ontwikkelingen

De afgelopen maanden is in een aantal EU-lidstaten een aanzienlijke stijging vastgesteld van het aantal onregelmatige migranten uit Kosovo dat via Servië de EU bereikt. De Commissie voert momenteel met Kosovo een dialoog over visumliberalisering en zal met de Kosovaarse regering blijven werken aan een oplossing voor de afstotende factoren die de recente migratiestroom in de hand werken.

Nuttige links

Vijfde verslag over de controle na de visumliberalisering voor de landen van de Westelijke Balkan

Homepage van commissaris Avramopoulos

Volg commissaris Avramopoulos op Twitter

Homepage van DG Binnenlandse Zaken

IP/15/4482