EU-financiering maakt betere voorspelling van vulkaanuitbarstingen mogelijk
Persbericht
Brussel, 19 september 2014
EU-financiering maakt betere voorspelling van vulkaanuitbarstingen mogelijk
Baldur Bergsson van het door de EU gefinancierde FUTUREVOLC-project verricht gasmetingen bij de Holuhraun-lavastroom in IJsland. Klik hier voor betere kwaliteit.
Vulkaanuitbarstingen zijn zeer moeilijk te voorspellen. Gezien de toegenomen seismische activiteit rond de vulkaan Bárðarbunga en de lavastroom bij Holuhraun even verderop verzamelen deskundigen momenteel grote hoeveelheden gegevens in deze zone en analyseren die zorgvuldig.
Veel vulkanen in IJsland zijn bedekt met ijs, wat vaak bijdraagt tot explosieve uitbarstingen met veel as, zoals bij de uitbarsting van Eyjafjallajökull in april 2010. Eyjafjallajökull spuwde gigantische aswolken uit die zich over heel Noord-Europa verspreidden, waardoor luchtvaartmaatschappijen vluchten moesten schrappen en de reisplannen van 10 miljoen mensen doorkruist werden. De financiële schade wordt geschat op 3,9 miljard euro geschat.
Maar dit keer is er een verschil. Naar aanleiding van de uitbarsting van Eyjafjallajökull heeft de EU onderzoek gefinancierd dat moet leiden tot meer nauwkeurige en tijdigere waarschuwing. De bedoeling van deze projecten is de voor civiele bescherming verantwoordelijke autoriteiten en belangrijke economische actoren zoals luchtvaartmaatschappijen meer tijd te geven om doelmatig te reageren - en daardoor levens te beschermen en de schade voor de Europese economie te beperken.
Een voorbeeld daarvan is FUTUREVOLC . Sinds oktober 2012, toen FUTUREVOLC van start ging, hebben de onderzoekers vulkaangasdetectors, infrageluidsensors, hogeresolutiecamera's, seismometers en andere sensors geïnstalleerd om bewegingen in de bodem in de meest actieve regio's van IJsland te kunnen waarnemen, als aanvulling op het bestaande netwerk. Veel van deze extra sensors maken deel uit van mobiele netwerken, zodat ze al naar gelang de situatie op actieve sites ingezet kunnen worden ter ondersteuning van het permanente netwerk.
Nieuwe monitorinstrumenten zoals de seismometers kunnen zeer geringe bewegingen (seismische trillingen) waarnemen die een indicatie kunnen zijn dat magma omhoog komt naar de oppervlakte, of van smeltwater veroorzaakt door uitstromende magma onder het ijs. Dat kan leiden tot overstromingen, die een ernstig gevaar kunnen vormen voor de lokale bevolking en infrastructuur.
Aanvullende GPS-instrumenten en satellietgegevens kunnen helpen kleine veranderingen vast te stellen. Bij Bárðarbunga zijn dergelijke instrumenten en gegevens gebruikt om het volume van magma in de aardkorst tot 10 km onder het aardoppervlak te schatten.
Het project betreft ook monitoring van uitbarstingen zodra die de oppervlakte bereiken, onder andere door gevaarlijke gassen en de snelheid van lavastromen te meten. Deze informatie kan aanwijzingen geven of de vulkanische activiteit zich kan ontwikkelen tot een uitbarsting vergelijkbaar met die van 2010.
In Juli heeft het team drie infraroodcamera's op de grond aan het IJslandse netwerk toegevoegd die silicaatdeeltjes in vulkanische as kunnen waarnemen. Het project heeft ook een sensor in een vliegtuig getest, die in staat bleek as uit een van de IJslandse vulkanen die boven de Baai van Biskaje uit de lucht kwam vallen te detecteren. Deze sensor, die multispectrale camera's gebruikt om silicaatdeeltjes van ijs te onderscheiden, detecteerde de as op een afstand van 60 kilometer. Als het tot een uitbarsting van Bárðarbunga kom t, zou het team deze sensor kunnen gebruiken om te bepalen hoeveel as er vrijkomt.
In combinatie met meteorologische gegevens en geavanceerde modelleringstechnieken zullen de resultaten van FUTUREVOLC helpen te voorspellen hoe de as zich zal verspreiden, volgens projectcoördinator Freysteinn Sigmundsson van de Universiteit van IJsland.
De resultaten van FUTUREVOLC zullen worden meegenomen door de Group on Earth Observations (GEO), onderdeel van de bijdrage van Europa aan een wereldwijde inspanning om voorspellingen met betrekking tot vulkanische activiteit te verbeteren.
Máire Geoghegan-Quinn i, Europees Commissaris voor Onderzoek, Innovatie en Wetenschap, verklaarde: "Vulkanische activiteit kan gevolgen hebben voor duizenden Europeanen, of zij nu dicht bij actieve vulkanen wonen of vele kilometers weg. Horizon 2020, het nieuwe onderzoeksprogramma van de EU, waarmee 80 miljard euro gemoeid is, zal dit type onderzoek blijven ondersteunen, ten voordele van alle Europeanen."
Satellietmonitoring
EVOSS is een ander voorbeeld van door de EU gefinancierd onderzoek over vulkanen. EVOSS heeft een nieuw satellietgebaseerd systeem ontwikkeld om automatisch wereldwijd vulkaanuitbarstingen te detecteren en te monitoren. De "wolk" van gespecialiseerde computerservers van het project geeft dan automatisch de meest actuele (real-time) gegevens door aan de relevante voor civiele bescherming verantwoordelijke autoriteiten.
Het systeem meet uitbarstingen op drie manieren: de warmte die een vulkaan uitstraalt, de uitgestoten as en gassen, de fysieke veranderingen van het aardoppervlak. Deze gegevens helpen wetenschappers om beter in te schatten hoe een vulkaan zich in de toekomst zal gedragen - bijvoorbeeld of de activiteit toeneemt of afneemt. EVOSS - ofwel de European Volcano Observatory Space Services - is al operationeel in Europa, Afrika en de vulkanische eilanden in de omringende oceanen.
Tijdige waarschuwingen
Intussen heeft het VUELCO - project een studie van zes vulkanen in Europa en de rest van de wereld voltooid. Dit onderzoek heeft geleid tot een database over vulkanische onrust en tot betere voorspellingsmodellen Tegelijkertijd ontwikkelt het projectteam manieren om de communicatie tussen vulkanologen en civielebeschermingsautoriteiten te bevorderen. Het doel is lokale gemeenschappen te helpen om wetenschappelijk advies over vulkanen beter te begrijpen en passende maatregelen te nemen. Andere door de EU gefinancierde projecten over vulkanen zijn MED-SUV en MARsite .
Achtergrond
Aan FUTUREVOLC, waarvoor 6 miljoen euro EU-financiering ter beschikking is gesteld, nemen onderzoekers van 27 universiteiten, onderzoeksorganisaties, bestuursorganen en ondernemingen uit IJsland, Ierland, Italië, het Verenigd Koninkrijk, Zweden, Duitsland, Noorwegen, Zwitserland, Frankrijk en Nederland deel. EVOSS ontving 2,9 miljoen euro EU-financiering, en er waren partners uit Frankrijk, België, Italië, het Verenigd Koninkrijk, Duitsland en Nederland bij betrokken. VUELCO ontving 3,5 miljoen euro EU-financiering, en er waren partners uit het Verenigd Koninkrijk, Spanje, Italië, Duitsland, Mexico, Jamaica en Ecuador bij betrokken.
Al deze projecten hebben financiering ontvangen in het kader van het Zevende Kaderprogramma voor onderzoek en technologische ontwikkeling van de Europese Unie (2007-2013).
Op 1 januari heeft de EU een nieuw onderzoeks- en innovatieprogramma, Horizon 2020 genaamd, gelanceerd. In de komende zeven jaar zal bijna 80 miljard euro worden geïnvesteerd in onderzoeks- en innovatieprojecten ter ondersteuning van het economische concurrentievermogen van Europa en om de grenzen van onze kennis te verleggen. Het onderzoeksbudget van de EU wordt vooral ingezet ter verbetering van het dagelijks leven op terreinen zoals gezondheid, het milieu, vervoer, levensmiddelen en energie. Onderzoekspartnerschappen met de farmaceutische, luchtvaart-, automobiel-, spoorweg- en elektronische industrie moedigen eveneens investeringen door de private sector ter ondersteuning van toekomstige groei en het creëren van nieuwe hooggeschoolde banen aan. Horizon 2020 zal zelfs nog sterker gericht zijn op het omzetten van uitstekende ideeën in commercieel levensvatbare producten, processen en diensten .
Voor meer informatie
FUTUREVOLC: http://www.futurevolc.hi.is
FUTUREVOLC video: http://www.youtube.com/watch?v=dmy_t7h5MwY
EVOSS: www.evoss-project.eu
VUELCO: http://www.vuelco.net/
MARsite: http://marsite.eu/
MED-SUV: http://med-suv.eu/
Horizon 2020 website: http://ec.europa.eu/programmes/horizon2020/