Commissievoorzitter Barroso geeft terugblik op het Deense voorzitterschap (en)

(OR. en)

EUCO 129/12.

PRESSE 312

PR PCE 111

Toespraak van Herman Van Rompuy

voorzitter van de Europese Raad

voor het Europees Parlement

Het doel van de vorige week gehouden bijeenkomst van de Europese Raad was om korte­termijnmaatregelen ter stabilisering van de markten en maatregelen op de middellange termijn ter stimulering van de groei te combineren met een visie op de langere termijn over de wijze waarop de Economische en Monetaire Unie kan worden versterkt.

De bijeenkomst verliep soms moeizaam maar is uiteindelijk toch vruchtbaar gebleken. Zij was een nieuwe stap op de lange weg die we moeten gaan om de financiële en economische crisis te boven te komen en de structurele tekortkomingen van het eurozone­stelsel te corrigeren. De afspraken die we vorige week hebben gemaakt, zijn in meerdere opzichten belangrijk.

Op de eerste plaats hebben wij een "Pact voor groei en banen" in elkaar gezet en vast­gelegd in een besluit.

Dankzij dat pact komt er 120 miljard euro beschikbaar voor onmiddellijke investeringen, die de financiering van de economie een impuls zullen geven en zullen helpen om banen te creëren.

Het kapitaal van de Europese Investeringsbank wordt met 10 miljard euro verhoogd, wat haar totale kredietverleningscapaciteit met 60 miljard euro zal doen toenemen.

Van de overige 60 miljard komt 55 miljard uit de middelen van de structuurfondsen die in deze periode zullen worden besteed aan groeibevorderende maatregelen, en bijna 5 miljard uit de proeffase van de projectobligaties die deze zomer zullen worden uitgegeven en zullen worden besteed aan kerninitiatieven als energie, vervoer en breedbandinfrastructuur.

Het Pact voor groei en banen gaat niet alleen maar over geldinjecties: het bevat een aantal elementen. Werk dat moet worden gedaan door elk van de lidstaten, die in dat opzicht al een aantal verplichtingen op zich hebben genomen. En werk dat gezamenlijk, als Unie, moet worden gedaan; bijvoorbeeld verdiepen van de eengemaakte markt, onderhandelen over goede handelsovereenkomsten, samenwerken in belastingaangelegenheden en versterken van de Europese onderzoeksruimte.

Verscheidene lidstaten zullen een verzoek tot nauwere samenwerking inzake een belasting op financiële transacties indienen, met het doel die uiterlijk in december 2012 aan te nemen.

Zoals ik al eerder heb gezegd, heeft de Europese Raad niet opeens de verdiensten van economische groei ontdekt. Het herstellen van de groei en het scheppen van banen heeft steeds op de voorgrond gestaan, vanaf mijn allereerste bijeenkomst als voorzitter in februari 2010 tot nu. Ik ben blij dat de Europese Raad daaraan een echte impuls heeft kunnen geven.

De agenda voor groei en banen vergt een structurele aanpak, maar ook kortetermijn­maatregelen met het oog op financiële stabiliteit. Een terugkeer van het vertrouwen van consumenten en investeerders zal op zich al de vraag en de groei doen aantrekken.

Tweede belangrijke punt: als leiders van de eurozone hebben wij bevestigd dat wij vast van plan zijn de eurozone financieel stabiel te maken.

Met name hebben wij verklaard dat de vicieuze cirkel tussen banken en staten absoluut moet worden doorbroken, en we hebben met de 17 lidstaten van de eurozone een aantal belangrijke akkoorden bereikt die daartoe zullen bijdragen.

We hebben aangedrongen op spoedige sluiting van het memorandum van overeenstem­ming dat is verbonden aan de financiële steun aan Spanje voor de herkapitalisering van zijn banksector. We zijn overeengekomen dat de financiële bijstand aan Spanje door het EFSF zal worden verstrekt totdat het ESM beschikbaar komt, en dat die bijstand dan aan het ESM zal worden overgedragen zonder een hogere rangorde te krijgen.

De Commissie zal binnenkort voorstellen voor een algemeen toezichtmechanisme voor de financiële sector indienen op basis van artikel 127, lid 6, -- dus met betrokkenheid van de Europese Centrale Bank. Wij verzoeken de Raad en het Europees Parlement deze voor­stellen met spoed, voor het eind van het jaar, in overweging te nemen. Wanneer er eenmaal een effectief algemeen toezichtmechanisme is ingevoerd, waarbij ook de ECB betrokken is, zou het ESM banken in de eurozone na een reguliere beslissing, onder bepaalde voor­waarden en omstandigheden, rechtstreeks kunnen herkapitaliseren. Het uitgangspunt is daarbij te voorkomen dat die herkapitalisering gevolgen heeft voor de overheidsschuld. Dit algemene toezichtmechanisme was een van de belangrijkste voorstellen in ons recente rapport getiteld "Naar een echte Economische en Monetaire Unie". Het is een doorbraak.

Het laat ook een duidelijk verband zien tussen de langetermijnmaatregelen die we voorstellen, en de kortetermijnmaatregelen die we treffen.

De Eurogroep zal de situatie van de Ierse financiële sector onderzoeken met de bedoeling Ierlands goed-presterende aanpassingsprogramma nog duurzamer te maken.

Om de financiële stabiliteit van de eurozone te waarborgen zijn wij overeengekomen dat de bestaande EFSF/ESM-instrumenten flexibel en efficiënt kunnen worden gebruikt teneinde de markten te stabiliseren voor lidstaten die zich houden aan onze gemeen­schappelijke regels, aanbevelingen en tijdschema's.

Op beide gebieden stroken de kortetermijnmaatregelen met de benadering die sinds het begin van de crisis ten grondslag ligt aan het eurozonebeleid: verantwoordelijkheid en solidariteit. We hebben beide nodig. We hebben de Eurogroep opgedragen deze besluiten uit te voeren.

Derde belangrijke punt: verdere verdieping van onze Economische en Monetaire Unie.

Tijdens hun informele diner op 23 mei hebben de staatshoofden en regeringsleiders mij gevraagd in nauwe samenwerking met de voorzitter van de Commissie, de voorzitter van de Eurogroep en de president van de Europese Centrale Bank een verslag over de toekomst van de Economische en Monetaire Unie op te stellen. De financiële crisis en de schulden­crisis hebben structurele tekortkomingen in de oorspronkelijke opzet van de EMU aan het licht gebracht die moeten worden aangepakt. De inzet is hoog.

Mijn rapport was geen blauwdruk of masterplan, maar liet zien hoe de EMU zou kunnen worden versterkt. Het bevatte de belangrijkste bouwstenen en een werkmethode. Het stelde een architectuur voor die gebaseerd was op meer geïntegreerde kaders voor de financiële sector, voor begrotingsaangelegenheden en voor het economisch beleid. Het onderstreepte hoe belangrijk het is dat de democratische legitimiteit en de verantwoordingsplicht van de besluitvorming binnen de EMU tegelijkertijd worden versterkt.

De Europese Raad heeft mij gevraagd dit werk voort te zetten - eveneens in nauwe samen­werking met de voorzitter van de Commissie, de voorzitter van de Eurogroep en de president van de Europese Centrale Bank - en daarbij ook de regeringen te betrekken. Ik zal er tevens voor zorgen dat rekening wordt gehouden met de opvattingen van uw parlement en ik zie ernaar uit samen met u hieraan te werken.

Naar mijn mening moeten wij eerst alle mogelijkheden van de huidige verdragen benutten; vervolgens onderzoeken we de scenario's die verdragswijzigingen vereisen. In het rapport van oktober zal het eerste type voorstellen centraal staan.

Sommige oplossingen zullen toegesneden zijn op de leden van de eurozone en de lidstaten die naar verwacht ooit tot de euro zullen toetreden. Maar de maatregelen zullen voor alle lidstaten van belang zijn.

Geachte leden, de afgelopen Europese Raad heeft ook nog andere zaken besproken.

Het was de eerste keer dat tijdens een bijeenkomst van de Europese Raad het meerjarig financieel kader voor de jaren 2014-2020 werd besproken, waarbij overigens uw eigen voorzitter een belangrijke bijdrage heeft geleverd. Volgens het Verdrag is dit een onderwerp voor de Raad van ministers en uw parlement. We weten echter allemaal uit ervaring dat dit een van de gebieden is waarop de Europese Raad onvermijdelijk zal worden gevraagd zich te kwijten van zijn taak "de algemene politieke beleidslijnen en prioriteiten te bepalen", zoals vastgelegd in artikel 15 van het Verdrag.

Door de principes en prioriteiten tot voorwerp van bespreking te maken zonder specifieke cijfers te noemen, wilde ik de aandacht richten op de strategische prioriteiten van de Unie als geheel, en niet op de nationale voor- en nadelen. De Europese Raad is overeengekomen dat het meerjarig financieel kader ten dienste moet staan van een strategie: banen en groei in de hele Unie. Hopelijk zullen wij het werk in de Raad voor het eind van het jaar kunnen afronden. Uw parlement, dat een belangrijke resolutie over het meerjarig financieel kader heeft aangenomen, zal bij dit proces betrokken zijn.

De Europese Raad heeft - eindelijk - een oplossing gevonden voor het probleem van het Europese octrooi. Het laatste knelpunt, de zetel van het gemeenschappelijk octrooigerecht, is opgelost. Na tientallen jaren van vruchteloze pogingen, is er nu een akkoord dat met recht historisch kan worden genoemd. Ik doe een beroep op uw parlement om het akkoord met de Raad af te ronden. Ik dank de Deense eerste minister voor de nauwe samenwerking die wij in dit verband hebben gehad, waardoor wij gezamenlijk een beroep konden doen op de compromisbereidheid van onze collega's.

Wij hebben onze goedkeuring gehecht aan het besluit om toetredingsonderhandelingen te beginnen met Montenegro - een signaal aan de hele Westelijke Balkan dat het een Europese toekomst heeft indien de hervormingsprocessen worden voortgezet.

Geachte leden, ik kom aan het einde van mijn verslag over een bijeenkomst van de Europese Raad die enkele belangrijke resultaten heeft geboekt en ons wat verder heeft gebracht op de weg naar economisch herstel.

We hebben korte-, middellange- en langetermijnproblemen behandeld. We hebben een evenwicht gevonden tussen verantwoordelijkheid en solidariteit. We hebben ons ingezet voor groei en banen enerzijds en financiële stabiliteit anderzijds. Wat we nodig hebben is hervormingen in onze lidstaten en collectieve actie op het niveau van de EU en de eurozone.

Dat moet allemaal hand in hand gaan. Het kost tijd. Het vergt moed. De uitvoering zal stap voor stap geschieden. De akkoorden van donderdag en vrijdag zijn belangrijke stappen in de juiste richting.