Blog: Europees burgerschap versus mondiaal burgerschap
Hoewel ik geen voorstander ben van lange discussies over definities, hierbij toch een poging om helderheid te scheppen in de wereld van Europees burgerschap. De aanleiding daarvoor is de onlangs gelanceerde definitie van wereldburgerschap door de NCDO, het Nederlandse kennis- en adviescentrum voor burgerschap en internationale samenwerking.
De analyse van de NCDO van de term mondiaal burgerschap richt zich vooral op de morele dimensie van burgerschap: de morele plichten die burgers overal ter wereld hebben ten opzichte van elkaar. Omdat er niet zoiets is als een ‘wereldstaat’, is de formele dimensie van burgerschap lastig naar internationaal niveau vertalen. Hoewel er over zo’n definitie veel valt te zeggen, vind ik een definitie wel een goed uitgangspunt om te onderzoeken of de lopende programma’s en projecten een daadwerkelijke bijdrage leveren aan het ‘groeien’ van dit mondiaal burgerschap.
Nu naar Europees burgerschap. Sinds het Verdrag van Maastricht (1992) zijn wij naast Nederlands burger ook formeel Europees burger. In die zin is Europees burgerschap al veel steviger onderbouwd dan mondiaal burgerschap. Maar hoe moreel betrokken zijn wij bij Europa? De Europese Commissie heeft allerlei (subsidie)programma’s om te werken aan de morele dimensie van het Europees burgerschap, zoals Europa voor de Burger en Youth in Action. Blijkbaar ontstaat Europees burgerschap niet vanzelf. Benieuwd naar wat Europa hier dan onder verstaat en welke kant het op moet gaan, ga ik op zoek naar een definitie.
Dan blijkt dat er nergens een eenduidige omschrijving te vinden is van Europees burgerschap. Hoewel de term Europees burgerschap veel wordt gebruikt, verwijzen veel instanties naar vage omschrijvingen als ‘de actieve sociale, politieke en culturele rol om een gedeeld Europa vorm te geven’ en het algemene ‘rechten en gedeelde waarden die Europese burgers delen’ (zie www.european-citizenship.org).
Zou het niet mooi zijn als we ook Europees burgerschap vangen in één definitie, zodat we van elkaar weten waar we het over hebben? En dat we gericht kunnen onderzoeken of en hoe programma’s bijdragen aan het stimuleren van Europees burgerschap? Welke ‘rechten en gedeelde waarden’ delen Europese burgers? Deel je mening via Facebook of Twitter (@go_europe).