Spanjaarden in actie tegen Nederlandse scheepsbouw

Werknemers van Spaanse scheepswerven in Galicië zijn afgelopen week massaal de straat op gegaan. Ze zijn bang hun baan kwijt te raken nu Brussel een financiële steunmaatregel heeft verboden. Vooral Nederlandse werven hadden geprotesteerd tegen de regeling die zij als illegale staatssteun beschouwen. Ze zouden daardoor veel orders zijn misgelopen.

De Spaanse tax lease is een tamelijk ingewikkelde constructie waarbij nieuwe schepen versneld mogen worden afgeschreven. Dit betekent dat de betrokken bedrijven en investeerders minder belasting over hun winst hoeven af te dragen.

Het belastingvoordeel werkt door voor alle deelnemers in de hele keten van deze constructie van scheepsbouwer tot investeerder en uiteindelijke afnemer van de schepen. Het betekent per saldo dat de Spaanse scheepsbouwers hun schepen bijna een kwart goedkoper kunnen aanbieden dan een Nederlandse werf.

Weggeblazen

‘Dat is aanzienlijk’, stelt redacteur Hans Heynen van Schuttevaer, het weekblad voor de maritieme sector. ‘Want dat is wat je ongeveer kunt verdienen op een schip als een werf in Nederland het schip bouwt. Als zij 24 procent goedkoper ofreren dan word je weggeblazen.’

Een aantal orders voor specialistische schepen is in Spanje terecht gekomen. ‘Zo heb je bijvoorbeeld scheepswerf Naval. Daar heeft de grote Belgische baggeraar Jan de Nul vier grote schepen besteld, drie hopperzuigers en een valpijpschip. Dan praat je over hele dure schepen die je neus voorbij gaan.’

Veel geld verloren

Vier jaar na de start van de regeling in 2002 kaartte Scheepsbouw Nederland, de koepel van Nederlandse scheepsbouwers, de zaak al aan bij de Europese Commissie. Krikke, woordvoerder van Scheepsbouw Nederland, erkent dat Nederlandse scheepswerven ‘heel veel geld’ hebben verloren door het belastingvoordeel dat de Spaanse werven krijgen.

Een deel van de Spaanse pers legt de schuld nu bij Nederlandse werven. Maar Scheepsbouw Nederland, vindt het geen ruzie tussen Spanje en Nederland. ‘We onderkennen de sociale gevolgen, maar werkgelegenheid moet je nooit in stand houden onder niet correcte voorwaarden. Dan ben je verkeerd bezig’, zegt woordvoerder Krikke.

Sociale onrust

De Europese Commissie is in juni 2011 een formeel onderzoek gestart. Als het inderdaad gaat om ongeoorloofde staatssteun zal Spanje het geld alsnog moeten terugbetalen. In een voorlopige conclusie heeft de Europese Commissie de Spaanse werven al verboden om nog langer gebruik te maken van de belastingconstructie. Dat heeft op zijn beurt geleid tot grote sociale onrust in het economisch toch al zo geplaagde Spanje.

Vorige week demonstreerden 5.550 Spaanse scheepsbouwarbeiders in Galicië drie dagen lang tegen het sluiten van de regeling, omdat ze hun baan dreigen te verliezen. ‘Dat treft duizenden families in Vigo en in de rest van Spanje’, zegt Hans Heynen van het weekblad Schuttevaer. ‘Die raken hun baan kwijt’.

Nieuw systeem

Vanuit Spanje reageert Asime, een koepelorganisatie van metaalbedrijven in Galicië. Woordvoerder Enrique Mallon noemt de Spaanse tax lease een legaal systeem dat te goeder trouw is opgezet. ‘Naar wij weten bestaan in alle landen van de EU mechanismen van steun aan scheepswerven door middel van belastingvoordeelen, opleidingstrajecten, onderzoek en ontwikkkeling, en innovatie.’ Spanje studeert al op een nieuw systeem om scheepsbouwers te steunen.

Asime vraagt om gelijke voorwaarden in heel Europa zodat bedrijven vrij met elkaar kunnen concurreren. Woordvoerder Mallon: ‘Een geharmoniseerd systeem in de hele EU met de relevante controles.’ Scheepsbouw Nederland heeft geen enkele moeite met gelijke concurrentie. ‘Op de lange termijn zijn Europese werven gebaat bij een gezonde bedrijfstak’, zegt woordvoerder Krikke.