Eerste Kamer stemt in met verhoging Nederlandse bijdrage aan noodfonds EU
De Eerste Kamer i heeft ingestemd met verhoging van de Nederlandse bijdrage met 42 miljard euro aan het European Financial Stability Facility i (EFSF) - het noodfonds van de Europese Unie i om de financiële crisis het hoofd te bieden. Dit gebeurde dinsdag 11 oktober tegen middernacht na een hoofdelijke stemming. Van de aanwezige senatoren stemden 43 voor verhoging van de Nederlandse bijdrage en achttien tegen. De regeringspartijen kregen steun van de oppositiepartijen PvdA i, D66 i en GroenLinks i. De overige fracties (SP i, ChristenUnie, SGP, 50PLUS i, PvdD i en OSF) stemden tegen de verhoging van de Nederlandse bijdrage.
Eerder op de dag kwam de vaste commissie van financiën van de Kamer vervroegd bijeen om een spoedige behandeling van het wetsvoorstel Incidentele suppletoire begroting EFSF (33.029) van het ministerie van financiën mogelijk te maken. Woordvoerders van vrijwel alle fracties toonden zich ontstemd over het late stadium waarin minister De Jager i zijn voorstel bij de beide Kamers heeft ingediend, en het nagenoeg ontbreken van tijd voor een zorgvuldige behandeling in de senaat. Vanwege de vereiste instemming van Nederland voor het Europese steuninstrumentarium werd direct na het afronden van het plenair debat gestemd.
Nageslacht
Om de hoofdelijke stemming was verzocht door woordvoerder Van Strien i van de PVV i. Deze gedoogpartner van de coalitie van VVD i en CDA i verklaarde zich tegen het voorstel. "We willen vastgelegd zien wie ons nageslacht voor deze misser heeft willen behoeden", zo verklaarde Van Strien zijn verzoek om een hoofdelijke stemming. Het stelde dat de EU-landen i elk afzonderlijk hun eigen banken moeten redden en dat Griekenland zijn vroegere munt, de drachme, weer als betaalmiddel dient in te voeren.
VVD-woordvoerder De i Grave, die zijn maidenspeech hield, merkte op dat de minister de senaat zeer weinig tijd heeft gegund om het wetsvoorstel de aandacht en reflectie te geven die het verdient. "Een debat hierover in deze Kamer had eerder gekund en ook gemoeten." Hij waarschuwde de tegenstanders van de uitbreiding van het EFSF-fonds dat zij eveneens een risico nemen. "Dan neem je de verantwoordelijkheid voor war wat er gebeurt als Griekenland failliet gaat, met gevolgen voor meerdere Europese landen en onze pensioenen."
Waarborg voor vrede
Namens de PvdA-fractie noemde senator Postema i de euro een van de belangrijkste verworvenheden van de twintigste eeuw, en een waarborg voor vrede en welvaart. Hij riep de regering op tot meer leiderschap in deze crisis, en een onvoorwaardelijke steun aan de gemeenschappelijke munt. Postema vroeg van minister De Jager openheid over nadere Europese richtlijnen voor het herkapitaliseren van banken en het verstrekken van preventieve kredieten aan marktpartijen. "U heeft de Tweede Kamer i toegezegd dat u deze richtlijnen zult voorleggen aan het Nederlands parlement. Dat geldt dan ook voor de Eerste Kamer", aldus Postema.
CDA-woordvoerder Terpstra i sprak zijn ongenoegen uit over het late tijdstip waarop het voorstel voor uitbreiding van de Nederlandse participatie in het EFSF bij de Eerste Kamer is ingediend. Dit is volgens hem des te zorgelijker, omdat de trage besluitvorming in de Eruopese unie wordt genoemd als een van de oorzaken voor het voortduren van de crisis. Terpstra benadrukte dat het steunpakket voor Griekenland "een bijdrage is aan de stabiliteit van heel Europa". Niet meewerken aan een uitbreiding van het steunfonds zou betekenen dat Nederland de Europese samenwerking laat ploffen, aldus Terpstra.
PVV-Kamerlid Van Strien, die eveneens zijn maidenspeech hield, wijt de schuldencrisis van Griekenland en andere Zuid-Europese staten aan de muntunie zelf. "Door de vroegere munten van de eurolanden i aan elkaar te klinken, konden verschillen in concurrentiekracht niet meer via het wisselkoersmechanisme worden opgelost. Een gebrek aan werkgelegenheid in de private sector van deze landen leidt vervolgens tot hogere uitgaven in de publieke sector en oplopende overheidstekorten. "De Nederlandse staat in totaal al garant voor 187 miljard euro. Na een verhoging van het EFSF wordt dit 230 miljard. En dat terwijl de Raad van State eerder heeft aangegeven dat de garanties tot een aanvaardbaar bedrag moeten worden teruggebracht", aldus Van Strien.
Woordvoerder Reuten i van de SP stelde in zijn bijdrage dat het beter is om de banken te nationaliseren. Nu ontstaat volgens de SP-senator "opnieuw de beschamende situatie dat de banken private winsten boeken als het goed gaat en gesocialiseerde verliezen leiden als het slecht gaat."
Minister De Jager van Financiën zei dat hij dankbaar is voor de steun van meerdere oppositiepartijen voor verhoging van de Nederlandse bijdrage. Volgens hem dient het noodfonds er voor om te voorkomen dat Europa als gevolg van de financiële crisis afglijdt in een recessie. "Dat zou pas echt tot rampzalig gevolgen leiden", aldus de bewindsman. De Jager ging niet in op de uitnodiging van de PvdA-woordvoerder Postma om de opstelling van gedoogpartner PVV in dit debat te beoordelen. Postema noemde het treurig dat de PVV om deze zaak een hoofdelijke stemming had gevraagd. Hij drong bij de regering aan op leiderschap en daadkracht.