'Euroregering is schijnoplossing en onhaalbaar'

Een economische regering voor de eurozone i zoals de Franse president Nicolas Sarkozy i en zijn Duitse collega Angela Merkel i hebben voorgesteld, is niet meer dan een luchtballon. En een noodzakelijke aanpassing van de nationale grondwet is zeker in Nederland ondenkbaar. Deskundigen maken gehakt van het plan.

De Belgische politiek econoom Paul de Graauwe prikt de ballon hardhandig door. Een échte regering of ministerie beslist over belastinginkomsten en over de uitgaven. Maar daarvan is volgens hem absoluut geen sprake in de 'economische regering' die de twee Europese leiders bepleiten. De Graauwe:

'Dat heeft niets te maken met een euro-regering. Dat is eerder een praatgroep. En die zal praten over belastingen en uitgaven, maar de nationale regeringen blijven beslissen'.

Begroting sluitend houden

Het plan van Sarkozy en Merkel is de zoveelste poging van Europese regeringsleiders i om het economisch beleid van de eurolanden beter op elkaar af te stemmen. Maar Europese besluiten of straffen van bovenaf kunnen niet worden opgelegd. Het enige voorstel in die richting vormt het plan om elk land te dwingen zijn begroting sluitend te houden. Zo’n verplichting zouden alle lidstaten in hun grondwet moeten opnemen.

Maar daarover moet in Nederland het parlement met tweederde meerderheid beslissen. Daarna moeten er verkiezingen worden uitgeschreven en moet een nieuw parlement de grondwetswijziging opnieuw met tweederde meerderheid bekrachtigen. Casper de Vries, hoogleraar monetaire economie acht die kans niet groot:

'Ik denk bijvoorbeeld niet dat de PVV i hiermee akkoord zal gaan. Maar ik vraag me ook af of dit wel slim is. Want als je jezelf zo klem zet heb je geen enkele bewegingsvrijheid meer. Engeland heeft enorme schulden gemaakt in de Eerste en de Tweede Wereldoorlog. Na afloop van de Tweede Wereldoorlog hadden ze 300 procent schuld. Maar ik ben blij toe dat ze dat hebben gedaan, want anders zaten we nu nog onder het juk van de nazi’s'.

Grote bezwaren

Het begrip 'economische regering' impliceert bovendien ten onrechte dat nationale bevoegdheden aan Brussel worden overgedragen. Ook dat idee stuit momenteel op grote bezwaren bij de Nederlanders wier liefde voor Europa sterk is bekoeld. Sterker nog, het speelt de tegenstanders van Europa alleen maar in de kaart.

Maar wat moet er dan wel gebeuren om de eurocrisis te bedwingen? De econoom Alfred Kleinknecht steekt de hand vooral in eigen boezem. De zuidelijke eurolanden hebben zich volgens hem onder meer in de schulden gestoken om de import uit Noord-Europese landen zoals Nederland en Duitsland te financieren.

Werkloosheid exporteren

De Zuid-Europese landen konden zelf niet genoeg naar het noorden van Europa exporteren om hun import te kunnen betalen. Nederland en Duitsland danken hun economische groei en lage werkloosheid dus voor een deel aan deze onevenwichtige handelsbalans, concludeert Kleinknecht:

'Je moet niet met een agressief exportbeleid anderen in de problemen brengen door als het ware je werkloosheid te exporteren naar Griekenland of Spanje. Wat dat betreft zouden met name de Hollanders en de Duitsers moeten leren zich beter te gedragen als ze de euro overeind willen houden'.

Kleinknecht pleit ervoor dat Nederland en Duitsland grenzen stellen aan hun exportoverschot met landen als Griekenland, Spanje of Portugal. Zijn collega De Vries ziet de oplossing meer in de Zuid-Europese landen zelf. Sinds ze in de eurozone zitten kunnen ze hun munt niet meer devalueren om zo goedkoper te kunnen exporteren.

Geen tussenweg

Dus ze zullen op een beheerste manier hun lonen moeten verlagen en snijden in onnodige uitgaven, waarschuwt De Vries. Alleen zo kunnen ze hun concurrentiepositie versterken. Als een echte federale Europese regering ze daartoe niet kan dwingen, moet de markt het maar doen. Een tussenweg is er niet, concludeert De Vries.

Alfred Kleinknecht noemt nog een andere uitweg: de zuidelijke lidstaten stappen uit de euro, en maken een herstart met een eigen gedevalueerde 'zuidelijke euro' of 'zeuro'. Maar die radicale stap gaat Nederland nog wat ver. Want per saldo verdienen we nog steeds goed aan de handel met de hele eurozone.