Nederland lijkt zich vaker niet aan internationale afspraken te houden

Steeds vaker lapt Den Haag internationale verdragen aan zijn laars. Zo moesten de Belgische autoriteiten onlangs via de media horen dat Nederland de afspraken uit het Scheldeverdrag met het buurland niet nakomt. 'De Nederlandse regering denkt dat deze verdragen toch eerst en vooral bedoeld zijn voor anderen maar niet zozeer voor ons zelf.'

Het besluit van Den Haag om een polder aan de Westerschelde niet onder water te zetten, is slechts één van de vele voorbeelden. De ontpoldering maakte deel uit van het moeizaam tot stand gekomen Schelde-Verdrag met België. De Europese Commissie i heeft Den Haag inmiddels teruggefloten omdat het zijn afspraken niet nakomt.

Eerder al had Nederland gebluft en verloren in de strijd over de 'IJzeren Rijn'. Deze goederenspoorlijn die Antwerpen verbindt met het Duitse Ruhrgebied, loopt een klein stukje over Nederlands grondgebied. De Belgen wilden het spoor moderniseren, met een beroep op een verdrag uit 1879.

Nederland zag de exploitatie van zijn eigen gloednieuwe spoorverbinding met het Ruhrgebied in gevaar komen en wierp een reeks bezwaren op. Na arbitrage werd Den Haag alsnog gedwongen mee te betalen aan het herstel van het Belgische spoor.

Grenzen opzoeken

Maar ook als het gaat om internationale verdragen over vrouwenrechten of vluchtelingenrecht zoekt Nederland steeds vaker de grenzen op of legt verdragen botweg naast zich neer, erkent Cees Flinterman, hoogleraar Internationaal Recht.

'De Nederlandse regering denkt dat deze verdragen toch eerst en vooral bedoeld zijn voor anderen maar niet zozeer voor ons zelf. En daar waar ze bij ons in het vlees snijden, daar reageren we heftig. En dan zien we aanleiding om zelfs te overwegen die verdragen te gaan veranderen. Maar gelukkig gaat de verandering van internationale verdragen niet zo makkelijk als van nationale wetgeving'.

Vrouwen buitengesloten

Flinterman stoort zich al jaren aan het feit dat de Nederlandse Staatkundig Gereformeerde Partij i SGP nog steeds vrouwen mag buitensluiten en zelfs overheidssubsidie ontvangt. De partij handelt in strijd met internationale verdragen tegen vrouwendiscriminatie. Ook het hoogste rechtscollege in Nederland is die mening toegedaan.

Maar de regering wil eerst de uitspraak afwachten in de beroepsprocedure van de SGP bij het Europese Hof voor de Mensenrechten. Dat duurt al gauw een jaar of vier. Dat het huidige minderheidskabinet deels afhankelijk is van de steun van SGP lijkt nauwelijks toeval, meent ook Flinterman.

Geen uitkering

Ook op het gebied van sociale wetgeving handelt Nederland in strijd met internationale verdragen. Zo tikte de internationale arbeidsorganisatie ILO i Den Haag onlangs nog op de vingers omdat het kabinet geen uitkering meer wil geven aan werknemers die minder dan 35 procent arbeidsongeschikt zijn. Jaap Smit van de christelijke vakcentrale CNV i stoort zich aan de Nederlandse handelwijze:

'Wij hebben gezegd: hoor eens wij zijn altijd internationaal ingesteld geweest. We waren voorstander van die rechten die in die verdragen zijn vastgelegd. Ik vind dat we het aan onze stand verplicht zijn om dat vol te houden. Het gaat ook om problematiek van mensen die een beetje tussen wal en schip raken, die net niet arbeidsongeschikt genoeg zijn maar ook net niet aan de bak komen. Daarover zijn internationale afspraken gemaakt'.

Zorgen om imagoschade

Ook bij de aanscherping van het Nederlandse asielbeleid is het kabinet al herhaaldelijk in botsing gekomen met internationale verdragen. Marcel Brus, hoogleraar Internationaal Publiekrecht, maakt zich vooral zorgen over de imagoschade die Nederland nu oploopt:

'Ik denk dat deze regering erg op Nederland gericht is en daar probeert een aantal piketpaaltjes te slaan, maar soms uit het oog verliest dat Nederland maar een heel klein landje is. En dat we er als klein land belang bij hebben dat die internationale afspraken, wereldwijd of regionaal, goed nagekomen worden.'

Grote en machtige landen kunnen het zich veroorloven om internationale afspraken af en toe naast zich neer te leggen. Maar Nederland is zeer gebaat bij een sterke internationale rechtsorde, en dreigt zich internationaal te isoleren door zich steeds meer naar binnen te keren, vreest Brus.

Kierbesluit

Helemaal doof voor dit soort waarschuwingen is Den Haag niet. Aanvankelijk dreigde dit kabinet ook het Rijnverdrag met de Rijnoeverstaten Duitsland, Frankrijk en Zwitserland naast zich neer te leggen. Nederland had in het verdrag beloofd om de Haringvlietsluizen op een kier te zetten om de Rijn een betere verbinding met open zee te geven.

Bijna was het kabinet gezwicht voor de druk van boze Nederlandse boeren die vreesden voor verzilting van hun bouwland. Maar nóg een conflict met buuurlanden, dat ging het kabinet te ver. De sluizen gingen dus toch open, op een kier. De kier waarmee Den Haag de deur naar de buitenwereld toch een beetje open houdt.

---