Nederlandse opstelling in eurocrisis onkarakteristiek

Stresstest voor banken

Vrijdag 15 juli wordt de uitslag bekend van de stresstest voor banken, uitgevoerd door de Europese Bank Autoriteit i.

Gecontroleerd werden 91 instellingen, waaronder de Nederlandse banken ING, Rabobank, ABN Amro en SNS. Daarbij wordt gekeken naar de ontwikkeling van hun financiële positie als de Europese economische groei flink lager uitvalt dan nu wordt verwacht.

De stresstest riep vorig jaar veel vragen op omdat Ierse banken die de check doorstonden kort daarna toch moesten worden gered. Vorig jaar zakten zeven instellingen. Voorspeld wordt dat ook dit jaar niet alle banken de stresstest zullen doorstaan, mogelijk zelfs meer dan in 2010.

Volgens bronnen zullen tien tot vijftien geteste banken niet voldoen aan de minimale eisen. Het zou gaan om banken in Griekenland, Portugal en Spanje, drie zorgenkindjes van de eurozone i. Maar ook over banken in Duitsland, de grootste en sterkste economie van Europa, bestaan zorgen.

Een tien voor machismo. Dat cijfer krijgt de Nederlandse minister van Financiën van een econoom. Een ander geeft Jan Kees de Jager i juist een onvoldoende voor zijn harde opstelling. Drie financiële deskundigen verschillen van oordeel over de eurocrisis in Europa. Maar over één ding zijn ze het eens: Nederland stelt zich (‘on-Nederlands’) stoer op.

Door Peter Hooghiemstra en Erik Klooster

Hoe groot zijn uw zorgen over Ierland en Italië?

Lans Bovenberg , hoogleraar aan de Universiteit Tilburg: 'Over Ierland heb ik grotere zorgen dan over Italië. In Ierland zitten de banken nog steeds in de problemen waardoor de Ierse regering die banken wellicht moet helpen. Over Italië maak ik me minder zorgen omdat de Italianen erg zijn geschrokken van de onrust op de markten. Daardoor gaan ze nu meer bezuinigen dan eerst de bedoeling was.'

Mathijs Bouman , econoom en journalist: 'Ierland is een klein probleem, dat kan Europa wel aan. Italië is een veel vreemder verhaal. Daar is de afgelopen maanden financieel-economisch eigenlijk niets slecht gegaan. Toch werd er opeens op gejaagd door hedgefunds en andere cowboys. Dat komt door de hysterie op de financiële markten op dit moment maar ook door premier Berlusconi, die zijn goede minister van Financiën afviel, waardoor iedereen opeens ging twijfelen of Italië het wel kon volhouden met zijn bezuinigen. Zulke twijfels worden tegenwoordig hard afgestraft.'

Arjo Klamer , hoogleraar aan de Rotterdamse Erasmus Universiteit: 'De problemen in Ierland, Griekenland en Portugal zijn nog beheersbaar omdat het kleine economieën zijn. Maar als Italië gaat meedoen en problemen in Spanje dreigen, dan vrees ik dat Europa dit niet in de hand kan houden.'

Komt de euro in gevaar?

Bovenberg : 'Ik denk dat de euro blijft bestaan, maar ik verwacht ook dat maatregelen nodig zijn om dat voortbestaan mogelijk te maken. En ik denk ook wel dat de EU-regeringsleiders daar in de komende maanden overeenstemming over bereiken.'

Klamer : 'De euro is al zo'n twee jaar in gevaar. De vraag is: hoe lang houden we dit vol? Overigens ben ik altijd tegen invoering van de euro geweest. Zelfs regio's in Nederland zouden aparte munten moeten krijgen. Ik noem ze altijd Amsterdammertjes, Gooise Matrasjes en Rotterdammertjes. Belangrijk is dat munten circuleren in een gemeenschap die die munt ook kan waarmaken.'

Bouman : 'In een ideale wereld heb je twee munten in Europa. De euro van Zuid-Europa zou dan in waarde kunnen dalen als die landen het moeilijk hebben. Maar we zitten nou eenmaal met die euro en die gaat heus niet weg. Het helpt ook niets die landen een zwakkere euro te geven. Dan kunnen ze hun schuld niet terugbetalen, want die schuld is nog steeds in harde euro's. Bovendien is er politiek zoveel geïnvesteerd in de euro dat hij niet snel uit elkaar valt.’

Wat is een typisch Nederlandse oplossing voor de crisis?

Klamer : 'Nederland is altijd uit op compromissen sluiten, overleggen en tussenoplossingen zoeken. Maar nu hameren we op verplichte bijdragen van banken. Dat is on-Nederlands, maar het wordt wel aangevuurd door een partij als de PVV. '

Bovenberg : 'Nederland moet zich er hard voor inzetten om geld beschikbaar te stellen aan landen in nood, maar alleen als die hun huis op orde brengen en een verstandig beleid voeren. Er moeten dus strenge voorwaarden worden verbonden aan steun.'

Bouman : 'De rol van Nederland is de boel op scherp stellen. We hebben een kabinet dat graag stoer doet en niet snel toegeeft aan wat misschien wel goed is voor heel Europa: het ter beschikking stellen van je kredietwaardigheid aan landen die dat misschien niet verdienen. We maken de problemen daar groter van. Een handelsnatie als Nederland moet het hebben van een gezonde economie in de buurlanden. As het misgaat met het eurogebied, krijgen we daar buitengewoon veel last van.'

Welk rapportcijfer zou u uw minister van Financiën geven?

Bouman : 'Ik geef hem een 10 voor machismo. Hij doet het allemaal erg stoer. Misschien dat hij het Nederlandse belang op korte termijn nog wel aardig dient. Maar hij is tot nu toe geen factor geweest die de oplossing dichterbij heeft gebracht.'

Bovenberg : 'Een 7,5 omdat hij het over het algemeen goed heeft gedaan. Het is wel een slippertje van De Jager geweest om zich in het openbaar uit te laten over die verplichte deelname van banken. Maar iedereen maakt wel eens een fout. Ik heb er wel vertrouwen in dat hij onze belangen verder goed verdedigt.'

Klamer : ‘Ik vind niet dat-ie dat goed doet, door zo'n harde positie in te nemen. Dat is on-Nederlands. Daarmee zet je jezelf direct vast en dreigt natuurlijk ook gezichtsverlies als je daar weer van af moet wijken.'

---