Europarlementariërs: nog veel hindernissen voor Turkse toetreding

De Cypriotisch-Turkse impasse, het gebrek aan dialoog onder Turkse politieke partijen en de verslechtering van de persvrijheid en andere fundamentele rechten in het land zijn de sleutelkwesties die de toetredingsonderhandelingen van Turkije vertragen, zo stellen de Europarlementsleden van de commissie buitenlandse zaken in hun voortgangsverslag 2010 over dat land.

De Europarlementsleden zijn ingenomen met de grondwetswijzigingen door Turkije in 2010, die ze "een stap in de goede richting" noemen. Ze benadrukken echter dat die geen definitieve oplossing betekenen: "een algehele grondwetshervorming" is nog steeds noodzakelijk om Turkije om te vormen tot een volwaardige democratie, waarin de bescherming van fundamentele rechten en vrijheden wordt gewaarborgd.

De belangrijkste resterende uitdagingen zijn volgens de Europarlementsleden:

• - 

  De zorgelijke afbrokkeling van de persvrijheid, die leidt tot zelfcensuur in de Turkse media en op het internet, en de strafrechtelijke vervolging van journalisten die bewijsmateriaal publiceren over schendingen van de mensenrechten.

• - 

  De situatie van vrouwen en de toename van eermoorden en gedwongen huwelijken. De regering moet zorgen voor de toepassing van de wet, die elke gemeente met meer dan 50.000 inwoners verplicht een opvanghuis te openen voor vrouwen en minderjarigen in gevaar. Politieke partijen moeten ook tot een oplossing komen inzake het verbod op hoofddoeken aan universiteiten, "gebaseerd op de eerbiediging van de vrije keuze van vrouwen".

• - 

  Het gebrek aan bescherming voor religieuze minderheden. "Slechts beperkte vooruitgang" is geboekt met betrekking tot het rechtskader, zodat zij rechtspersoonlijkheid kunnen verkrijgen, godshuizen kunnen openen en beheren of geestelijken kunnen opleiden. De Koerdische kwestie en het lopende proces tegen 151 Koerdische politieke activisten en lokale burgemeesters wordt ook benadrukt.

De kunst van woorden: een kwestie van politieke balans

De belangrijkste politieke fracties hebben intensief onderhandeld over de formulering van het voortgangsverslag en de eisen die erin zouden moeten staan. Slechts enkele minuten voor de stemming plaatsvond, stemde de EVP i-fractie ermee in, om een controversieel amendement in te trekken, waarin de EU instellingen werden verzocht om "de mogelijkheid te bestuderen" om een "geprivilegieerd partnerschap" met Turkije op te zetten als alternatief voor het EU toetredingsproces. In ruil daarvoor gaf de S&D i-fractie enkele amendementen i op, die expliciet het "gezamenlijke doel van volledig EU-lidmaatschap" voor Turkije vermeldden, of waarin zij de lidstaten verzochten een open en constructieve houding aan te nemen.

De buitenlandcommissie koos voor dezelfde formulering als vorig jaar door de opening van de toetredingsonderhandelingen met Turkije in 2005 "het beginpunt van een langdurig proces met een open einde" te noemen.