Onderwijs in de strijd tegen armoede

“Een goede opleiding is dé manier om de vicieuze cirkel van armoede te doorbreken”, zegt de Belgische onderzoeker Ides Nicaise. Tijdens de conferentie van 28 en 29 september in Gent zullen beleidsmakers, experts en mensen uit de onderwijswereld samen nadenken over de rol die onderwijs kan spelen bij sociale inclusie.

Uit onderzoek blijkt immers dat mensen met enkel een lagereschooldiploma vier maal meer kans hebben om in de armoede terecht te komen dan mensen met een diploma van het hoger onderwijs.

Ides Nicaise doet al 30 jaar onderzoek naar armoede en is ook voorzitter van het Steunpunt Armoedebestrijding. “Onderwijs en opleiding is inderdaad erg belangrijk in de strijd tegen armoede”, bevestigt hij. “Wie in armoede geboren wordt, heeft erg veel kans om later ook in de armoede terecht te komen. Een goede opleiding blijkt dé manier te zijn om die vicieuze cirkel te doorbreken. Onderwijs kan dus echt het verschil maken.”

Grote verschillen

Binnen de Europese Unie i zijn er wel nog steeds grote verschillen op het vlak van onderwijs en opleiding. “Het Scandinavische systeem werkt bijvoorbeeld heel goed om sociale ongelijkheid tegen te gaan”, zegt Nicaise. “Daar kiezen leerlingen pas op hun zestiende een studierichting. Zo krijg je meer kans dat jongeren in een richting terechtkomen waar ze echt op hun plaats zitten.”

“Dat is helemaal anders dan in het rigide Belgische systeem, waar kinderen al op hun twaalfde moeten kiezen voor een bepaalde studierichting. De Angelsaksische landen hebben dan weer een zwakke en kindonvriendelijke sociale bescherming én een zwak onderwijs. Je ziet dan ook dat de kinderarmoede onaanvaardbaar hoog is in die landen.”

Soft beleid

“Ik hoop dat inclusie een belangrijkere plaats krijgt in het Europese beleid”, zegt Nicaise. Sinds de Lissabonstrategie wordt er volgens hem wel geïnvesteerd in onderwijs en opleiding, maar dan vooral aan de top: Onderzoek & Ontwikkeling, universitair onderwijs en nieuwe technologieën kregen veel meer aandacht. “We moeten ook investeren in de basis. Zo is het Europese beleid over sociale inclusie in het onderwijs heel soft. Een Europese aanbeveling over gelijke onderwijskansen, en EU-wetgeving om discriminatie in het onderwijs tegen te gaan, zouden bijvoorbeeld al een goed begin zijn. Hopelijk kan dit congres een eerste stap in die richting zijn.”