Politieke situatie Duitsland

De verkiezingen van 26 september 2021 werden gewonnen door de sociaaldemocratische SPD. Ook was er winst voor De Groenen, die de derde partij werd. Ook de liberale FDP won licht. Zij vormden in december 2021 een kabinet met de sociaaldemocraat Olaf Scholz i als bondskanselier. Het kabinet-Scholz volgde een coalitie van CDU/CSU en SPD op, die geleid werd door Angela Merkel i. Zij leidde sinds 2005 vier kabinetten.

De regeringen van de Bondsrepubliek werden in de naoorlogse periode lange tijd gevormd door CDU/CSU en FDP, eerst onder leiding van Konrad Adenauer en daarna van Ludwig Erhard (beiden CDU). In de jaren zeventig regeerde een coalitie van SPD en FDP met Willy Brandt en Helmut Schmidt (beiden SPD) als bondskanselier. Daarna volgden vijf kabinetten onder leiding van de CDU'er Helmut Kohl (1982-1998), waarbij CDU/CSU en FDP opnieuw samenwerkten. Eind 20e eeuw kwam er een coalitie van SPD en Groenen (1998-2005).

Duitsland is één van de zes oprichters van de Europese Economische Gemeenschap i, de voorloper van de Europese Unie. Het land was 13 keer voorzitter van de Raad van de Europese Unie. i Van juli tot en met december 2020 was Duitsland voor het laatst voorzitter. De Duitse politica Ursula von der Leyen i is voorzitter i van de Europese Commissie.

Inhoudsopgave van deze pagina:

1. Staatsvorm, kiesstelsel en partijen
2. Zetelverdeling Bondsdag
3. Kabinetten vanaf 1961

De Bondsrepubliek Duitsland is een parlementaire constitutionele democratie met een president als staatshoofd. De bondspresident heeft voornamelijk ceremoniële taken. Duitsland is een bondstaat (federatie), waarin de deelstaten een grote mate van zelfstandigheid hebben. De feitelijke regeermacht komt toe aan de federale regering, die wordt geleid door de bondskanselier. Het federale parlement bestaat uit twee Kamers. De rechtstreeks gekozen Bondsdag en de Bondsraad, waarin vertegenwoordigers van de deelstaten zitten. De vorming van een regering is afhankelijk van een vertrouwensvotum in de Bondsdag. Bij conflicten over wetsvoorstellen tussen Bondsdag en Bondsraad moet een bemiddelingscommissie een compromis zien te vinden.

Kiesstelsel

De Bondsdag wordt gekozen via een tweestemmenstelsel, waarbij een stem op een landelijke lijsten (zweitstimme) en een regionale kandidaat (erststimme) in kieskringen wordt uitgebracht. De zetelverdeling (630 zetels) wordt bepaald op basis van de landelijke stemmen, waarbij het stelsel van evenredige vertegenwoordiging geldt. Er is echter een kiesdrempel i van vijf procent. Via regio's worden op basis van een meerderheidsstelsel direct gekozen (met een uitzondering).

Via de eerste stem ben je direct gekozen als je via de eerste stem de absolute meerderheid behaalde. Als een partij meer gekozenen heeft via de eerste stem dan landelijke zetels dan vallen de gekozenen met de minste eerste stemmen af. De overige zetels worden verdeeld via de landelijke lijsten. Als er onvoldoende kandidaten op de landelijke lijst zijn om de zetels te bezetten, dan komen er minder Bondsdagleden.

De Bondsraad bestaat uit vertegenwoordigers van de deelstaten, waarbij het aantal stemmen samenhangt met het inwonertal. De grootste deelstaten, Beieren en Baden-Württemberg, hebben bijvoorbeeld zes stemmen en de kleinste, zoals Saarland en Bremen, drie.

Partijen

De Duitse politiek werd tot het laatste kwart van de 20e eeuw gedomineerd door drie partijen: de christendemocratische CDU (met haar Beierse zusterpartij de CSU), de sociaaldemocratische SPD en de liberale FDP. In de jaren tachtig kwam als vierde partij 'Die Grünen' op. Na de hereniging van Duitsland en de DDR in 1991 kreeg ook de linkse partij Die Linke een sterke fractie in de Bondsdag. Op dit moment is de SPD de grootste partij in de Duitse bondsdag.