Spanje eerste EU-voorzitter onder Verdrag van Lissabon

Voor de vierde keer Spanje neemt het roulerende voorzitterschap van de Raad i van de EU i over. Het zal de eerste voorzitter zijn na de inwerkingtreding van het Verdrag van Lissabon i. Hierdoor zal Spanje in tegenstelling tot voorheen de EU i-tops en de bijeenkomst van de Europese ministers van buitenlandse zaken niet voorzitten. Op andere gebieden zijn de wijzigingen echter zeer beperkt.

Tot de inwerkingtreding van het Verdrag van Lissabon i hield een land zes maanden lang het voorzitterschap van de Raad van Ministers i en de Europese Raad, die bestaat uit de Europese regeringsleiders en staatshoofden.

Permanente voorzitter

Met de inwerkingtreding van het verdrag op 1 januari 2010 is er nu een permanente voorzitter van de Europese Raad: de Belg Herman Van Rompuy i. Hij zal de bijeenkomsten van de Europese regeringsleiders en staatshoofden voorzitten.

Verder heeft "Lissabon" voor de aanstelling van de Britse Catherine Ashton i als hoge vertegenwoordiger van de EU gezorgd. Zij zal de Raad voor buitenlandse zaken voorzitten. Het roterende voorzitterschap van zes maanden zal alle andere vergaderingen van de Raad van ministers voor zijn rekening nemen, met inbegrip van die van de EU-ambassadeurs van de lidstaten (COREPER i).

De huidige (Spanje) en de twee volgende voorzitters van de Raad (België en Hongarije) zullen een trio vormen die een gemeenschappelijk programma en gecoördineerde prioriteiten zullen ontwikkelen.

Prioriteiten Spaans voorzitterschap

Onder de prioriteiten van het Spaanse voorzitterschap bevinden zich de economische strategie van de EU voor 2020; het toezicht op de financiële markten; het energieactieplan; het Stockholmprogramma voor justitie en binnenlandse zaken; de ontwikkeling van een sociale agenda; de bestrijding van geweld tegen vrouwen en het opzetten van de EU-dienst voor extern optreden.

Interactie met het Europees Parlement

Het voorzitterschap heeft een belangrijkste rol in de relatie tussen de Raad en de andere EU-instellingen, zoals het Europees Parlement. De Europese Raad komt minstens twee keer per jaar bijeen om de algemene politieke beleidslijnen vast te stellen. Voorafgaand aan elke bijeenkomst informeert de voorzitter van het Parlement de regeringsleiders over de prioriteiten waarop de EU zich volgens de EP-leden i zou moeten richten.

Het voorzitterschap van de Raad houdt frequente bijeenkomsten met de rapporteurs van verslagen en andere vertegenwoordigers van het Parlement, zoals de coördinatoren van de fracties in de bevoegde commissies. De frequente ontmoetingen zijn gericht op het vinden van een snelle overeenstemming met slechts een enkele lezing in het Parlement en de Raad.

Hoe en waar?

De EP i-voorzitter zal op 11 februari de staats- en regeringsleiders op de hoogte brengen van de huidige standpunten van het Europees Parlement. Van Rompuy zal naar verwachting vervolgens aan de plenaire vergadering rapporteren over de resultaten van de eerste Europese Raad (waarschijnlijk eind februari).

Meestal presenteert de minister-president van het land dat het roulerend voorzitterschap houdt het programma van het voorzitterschap aan de plenaire vergadering. José Luis Rodríguez Zapatero i zal dit waarschijnlijk op donderdag 19 januari doen. Aan het eind van de zes maandentermijn zal hij rapporteren over de resultaten.

Voor aanvang van de eerste plenaire vergadering en voor aanvang van het nieuwe voorzitterschap van de EU, wordt de Conferentie van voorzitters (de EP-voorzitter en de leiders van de politieke fracties) bovendien vaak uitgenodigd om alvast kennis te maken met het voorzitterschap. Tijdens alle plenaire vergaderingen van het Parlement wordt de Raad verder vertegenwoordigd door het voorzitterschap, meestal door de minister van buitenlandse zaken of de minister voor Europese zaken.