De zwarte zilvervloot keert huiswaarts

Het zijn drukke tijden voor de Nederlandse belastingdienst. Niet alleen de jaarlijkse belastingaangifte moet worden verwerkt maar ook de tientallen Nederlanders die hun buitenlandse bankrekeningen met zwart geld vrijwillig aanmelden. Alleen al de laatste paar weken ging het om 24 miljoen euro. En het beeld elders in Europa is niet veel anders. Door de crisis liggen de belastingparadijzen namelijk onder vuur.

Jarenlang voerden de EU-landen moeizame, taaie onderhandelingen met traditionele belastingparadijzen als Liechtenstein en Zwitserland. Maar de afgelopen maand gingen ze plotseling achter elkaar door de bocht. Monaco, Oostenrijk, Zwitserland, Luxemburg, Andorra, Liechtenstein, als brave leerlingen stonden ze in de rij met de mededeling dat ze wilden samenwerken. Samenwerken met andere landen in de strijd tegen zwart geld. Het zo gekoesterde bankgeheim is opeens niet meer heilig.

Een positief gevolg van de kredietcrisis is dat de belastingparadijzen bang zijn geworden, erkent Emile Bunk van de samenwerkende Nederlandse belastingadviseurs.

"De tijden zijn veranderd en je ziet dat een hele hoop landen nu toch in de problemen van de recessie terecht gekomen zijn. En de banken doen het natuurlijk al helemaal niet goed in de wereld. Ik denk dat dat toch ook de reden is dat de inwoners van de belastingparadijzen steeds meer aandringen bij hun regeringen om daar maatregelen voor te nemen."

Ook in de belastingparadijzen is de publieke opinie aan het veranderen. Bovendien is men bang dat straks al het buitenlandse zwarte geld wegblijft.

Inkeer

De Nederlandse staatssecretaris van Financiën Cees de Jager erkent dat er weliswaar nog geen nieuwe afspraken met de belastingparadijzen zijn, maar dat er wel op allerlei niveaus wordt onderhandeld. Het gevolg is dat veel mensen nu eieren voor hun geld kiezen en gebruik maken van de zogeheten 'inkeerregeling'.

Mensen die vrijwillig aangifte doen van hun buitenlandse rekeningen en tegoeden, krijgen onder die regeling geen boete maar wel een naheffing. Over een periode van zo'n twaalf jaar moeten ze alsnog vermogensbelasting betalen of wordt de rente op hun tegoeden belast. "De laatste paar weken alleen al kwam er 24 miljoen euro binnen", licht de staatssecretaris toe.

Bewijslast

Maar wat gaat er dan precies veranderen als de nieuwe afspraken met de belastingparadijzen worden bezegeld? Het gaat vooral om het fenomeen belastingontduiking. In Nederland is het strafbaar, maar voor de Zwitsers is het geen criminele handeling.

"Zwitserland heeft een hele strenge definitie van wat criminaliteit is. Bijvoorbeeld belastingontduiking in Nederland is voor hun geen criminaliteit. Maar straks betekent gewoon het enkele feit dat je iets vermoedt van belastingontduiking dat er dan informatie uitgewisseld moet worden gewoon over al die personen."

Het probleem is momenteel dat de Nederlandse fiscus ernstige verdenkingen tegen iemand moet hebben of vergaande aanwijzingen over criminele activiteiten, voordat Zwitserse banken informatie vrijgeven. Die bewijslast wordt straks minder zwaar, als de onderhandelingen eenmaal zijn afgerond.

Openheid

Maar daarmee geeft Zwitserland zijn bankgeheim nog niet prijs en het is ook niet van plan dat te doen. Het bankgeheim wordt slechts versoepeld. Waar de EU-landen uiteindelijk naar toe willen is volledige opheffing van het bankgeheim. De Organisatie voor Samenwerking en Ontwikkeling in Europa, OESO, heeft daarvoor spelregels opgesteld. Die komen erop neer dat een land vrijwillig meldt welke buitenlandse rekeningen er bij zijn banken uitstaan, legt Emile Bunk uit.

"Dat er gewoon volledige openheid van zaken wordt gegeven. Als de Nederlandse regering wil weten welke bankrekeningen er in Duitsland worden aangehouden dan zal de Duitse regering daar medewerking aan verlenen, volledig".

Crisis of geen crisis, zo ver is het dus nog niet. Maar voor belastingontduikers wordt het wel steeds moeilijker om nog een paradijs te vinden voor hun zwarte geld, waarschuwt Bunk. Een tip? "Dubai wordt ook wel eens genoemd als land waar nog het een en ander mogelijk is. Maar over het algemeen zijn dat toch de wat minder ontwikkelde landen".