EU top gaat over de financiële crisis, energie en klimaatverandering

De Europese Raad i van 19-20 maart, die over de financiële crisis, energiezekerheid en klimaatverandering zal gaan, was het onderwerp van een debat tussen Europarlementsleden, Alexandr Vondra, Vicepremier van EU-Voorzitter Tsjechië, en Commissievoorzitter José Manuel Barroso i. De meerderheid van de Europarlementsleden was het eens dat solidariteit tussen de lidstaten cruciaal was voor het oplossen van de economische crisis en dat protectionisme vermeden moest worden.

Namens de Raad

Financiële en economische crises

De Tsjechische Vicepremier Alexandr VONDRA opende het debat en zei "we zijn erin geslaagd een totale ineenstorting van het financiële systeem te voorkomen". De prioriteiten waren nu het herstel van de kredietstroom naar de economie en een betere regelgeving en toezicht op de financiële instellingen, om crisis in de toekomst te voorkomen en om het consumenten- en marktvertrouwen te herstellen.

Het was van belang dat wetgeving zoals de Solvabiliteit II richtlijn (over verzekeringen), de richtlijn kredietvereisten (over banken) en de richtlijn Icbe's (instellingen voor collectieve belegging in effecten) nu snel zou worden aangenomen, maar er was nog meer regelgeving nodig.

Om de reële economie te helpen hadden lidstaten ieder eigen reddingsprogramma's gelanceerd, maar, benadrukte Vondra, "ze houden zich wel aan gemeenschappelijke regels, ze houden zich aan het Europees herstelplan, overeengekomen in december. De synergie is belangrijk". De Europese Raad zou ook kijken naar de stand van zaken van de uitvoering van het plan. Wat het communautaire gedeelte van het plan betrof, hoopte het Voorzitterschap dat de Europese Raad akkoord zou gaan om energie- en plattelandsontwikkelingsprojecten te financieren.

"Structurele hervormingen zijn belangijker en noodzakelijker dan ooit", vervolgde Vondra. De vernieuwde Lissabonstrategie bleef het juiste kader voor de bevordering van een duurzame economische groei, wat weer zou leiden tot meer banen. Het vraagstuk van de werkloosheid zou centraal staan tijdens de besprekingen. Wel zei hij: "wij zullen geen banen beschermen door hinderpalen op te leggen tegen concurrentie van buitenaf. Protectionisme is niet het juiste antwoord om de crisis het hoofd te bieden, integendeel. Meer dan ooit hebben bedrijven behoefte aan open markten". De Europese Raad zou ook het Europese standpunt voor de G20 Top van 2 april in Londen vastleggen.

Energiezekerheid

Een andere belangrijk punt op de agenda van de Europese Raad was de energiezekerheid. Die moest op de korte, middellange en lange termijn worden verbeterd, op basis van de tweede strategische energieherziening van de Commissie. Er moesten infrastructuurprojecten worden gelanceerd, om energienetwerken met elkaar te verbinden. Wetgeving over aardolie- en aardgasvoorraden moest worden aangepast, om ervoor te zorgen dat lidstaten verantwoordelijk en solidair zouden handelen en de energie-efficiëntie moest worden verbeterd. Op de lange termijn moesten de energiebronnen worden gediversifieerd. Vondra hoopte ook dat nog vóór de Europese verkiezingen wetgeving zou worden aangenomen voor de creatie van een interne elektriciteits- en gasmarkt.

Klimaatverandering

Ten slotte zouden op de Europese Raad ook de voorbereidingen voor de conferentie van Kopenhagen over de klimaatverandering worden besproken.

Namens de Commissie

Commissievoorzitter José Manuel BARROSO herhaalde dat de steun aan de reële economie via het Europees herstelplan 3,3 % van het BBP van de EU beliep. De Europese Raad moest op vier gebieden vooruitgang boeken: hervorming van de financiële markten, investeringen in de reële economie, werkgelegenheid steunen en het G20 forum om de internationale financiële structuren te versterken.

Met het oog op de werkgelegenheidstop in mei onderstreepte Barroso de noodzaak om "de tijd goed te gebruiken". De actie moest op alle niveaus worden gecoördineerd om mensen door de crisis heen te helpen, om ervoor te zorgen dat Europa sneller en sterker uit de crisis zou komen.

Fractiewoordvoerders

Joseph DAUL (EVP-ED, FR) zei dat de Europese Top niet zoals de andere mocht zijn, want "de Europeanen verwachten concrete tekenen en mijn fractie ook". De EU mocht geen "bolwerk-Europa" zijn, maar moest zich openstellen en staan voor wie ze was. Solidariteit was cruciaal. "De mensen vragen zich af, waarvoor is Europa goed?" De EU moest het antwoord bieden door solidair te zijn tegenover burgers en lidstaten. Ook innovatie, met grootse investeringen in de kenniseconomie en milieu-innovatie, waren uiterst belangrijk voor economisch herstel. Daul pleitte voor een interne markt voor hernieuwbare bronnen met duidelijke regels.

Martin SCHULZ (PES, DE) hoorde al maandenlang dezelfde uitspraken, maar intussen was er wel "40 miljard euro aan waarde kapot gemaakt in de afgelopen zes maanden. Nu moeten er spijkers met koppen worden geslagen, er moeten beslissingen worden genomen". Schulz was blij met Barroso's toespraak en diens pleidooi voor solidariteit en de Commissie moest "erop toezien dat de solidariteit wordt hardgemaakt tussen de landen". Ook moest de Commissie werk maken van wetgeving over hedge fondsen, private equity en salarissen van topmanagers. Ten slotte vroeg hij de EVP-ED fractie om hem te steunen door tegen belastingparadijzen en voor solidariteit te stemmen.

Graham WATSON (ALDE/ADLE, UK) verwees naar de afgelopen verslagen en conferenties over de economie, die "stapstenen" vormden voor de lidstaten in de "rivier van recessie". Nu moest de Raad "onbevreesd oversteken". De boodschap van de verslagen die het EP vandaag in stemming bracht was "banen, banen, banen". Flexicurity, overheidsinvesteringen in onderzoek en ontwikkeling en de overgang naar de kenniseconomie waren de fundamenten van een gezonde economie. De crisis was niet de schuld van de Lissabonstrategie, maar van de lidstaten die niet aan de Lissabondoelstellingen hadden gewerkt.  

Cristiana MUSCARDINI (UEN, IT) wilde weten hoeveel toxische activa er nu nog in de Europese banken waren opgeslagen, want daar kwam de zeepbel vandaan. Ze riep op tot meer aandacht voor het MKB en om te kijken naar de oneerlijke concurrentie, "die van buiten de grens komt". De Raad had nog steeds de oorsprongsetikettering niet bekrachtigd. Het MKB had 50 % minder orders ontvangen en er moest dringend voor meer krediet gezorgd worden.

Rebecca HARMS (GROENEN/EVA, DE) zei: "velen bij de Commissie en in de nationale regeringen zijn ervan zijn overtuigd dat een gedereguleerde markt en sterke actoren zichzelf kunnen reguleren". Maar we zouden niet uit de crisis raken zonder fundamenten voor een nieuw banksysteem vast te leggen. Het was "net zo inconsequent als het koppelen van duurzaamheidsstrategieën aan crisisbeheer". Alle voorgaande uitspraken over de klimaatverandering betekenden "veel mooie woorden maar die doelstelling van duurzaamheid wordt nog niet au sérieux genomen".

Jirí MAŠTÁLKA (EVL/NGL, CZ) verwees naar de stijgende werkloosheid in de EU en zei: "ergens klopt iets niet, het beleid heeft gefaald. Het was afgestemd op grote winsten en multinationals en de EU moet nu een andere koers gaan varen". Tijdens de voorjaarstop moest een nieuwe strategie aangenomen worden, die zich zou richten op betere banen, investeringen in milieubescherming, betere arbeidsomstandigheden, enz. Het ging niet alleen om solidariteit maar er moest ook voor gezorgd worden dat de huidige wetgeving werd gerespecteerd.

Nigel Paul FARAGE (IND/DEM, UK) was het niet eens met de algemene oproep tot solidariteit: "je kunt geen blanco cheque uitschrijven voor Oost-Europa, daar zijn geen centen voor". Het zou bovendien onaanvaardbaar zijn voor de belastingbetaler in Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk en Duitsland, "alsof we één grote gezamenlijke gezellige familie zijn". Ook de open grenzen vond Farage "dwaas" en hij waarschuwde: "deze economische crisis is wat de kiezers bij de Europese verkiezingen als argument zullen gebruiken".

Jana BOBOŠÍKOVÁ (NI, CZ) was ervan overtuigd dat de Europese Raad het motto van "Europa zonder Grenzen" beter moest voeren, omdat dat de enige uitweg uit de economische crisis was. Ze was tegen de groene voorstellen van vorige sprekers: "het groene lobbyistische plan van Barroso moet ook van de hand gewezen worden. De economische situatie geeft aan dat dat zeker niet zal leiden tot het bestrijden van de crisis en het creëren van banen. En er is nog een nieuw gevaar: het scheppen van inflatie".

Overige sprekers

Jules MAATEN i (ALDE/ADLE, NL) zei: "juist met de huidige economische crisis is het van groot belang dat de Lissabonstrategie serieus wordt genomen. Wanneer dat was gebeurd, was Europa waarschijnlijk beter in staat geweest weerbaar te reageren op economische tegenslagen". Hij pleitte voor meer investeringen in onderzoek en ontwikkeling, in plaats van in de oude economie: "door een dynamisch en sterk op innovatie gerichte economie is het mogelijk nieuwe industrieën, technologie en producten te helpen van de grond te komen. Dat is juist wat je nodig hebt om uit het dal te kruipen. De crisis geeft ons de mogelijkheid en zelfs de plicht om broodnodige hervormingen door te voeren". Hij riep de lidstaten op om de gemaakte afspraken serieus te nemen.

Lambert van NISTELROOIJ i (EVP-ED, NL) onderstreepte het belang van het cohesiebeleid in deze crisistijd: "we zetten nu per jaar ongeveer € 50 miljard in en 65% daarvan gaat naar de prioritaire gebieden in de Lissabon-afspraken. Daarmee leveren we een actieve bijdrage, kwalificeren we werknemers en nemen we allerlei regionale initiatieven voor de komende jaren na de crisis". De EVP-ED fractie wilde die geïntegreerde financiële inzet handhaven en niet verder versnipperen. "We zetten in op hoogwaardige activiteiten in clusters op O&O, innovatie, plattelandsontwikkeling, en we zorgen ervoor dat de kenniseconomie en de concurrentiekracht in Europa een boost krijgt. Dat geldt voor alle regio's, voor alle lidstaten. Zo blijft Europa zichtbaar en dragen we bij aan een meer solidair Europa, ook na de crisistijd".

Hans BLOKLAND i (IND/DEM, NL) verwees naar de oproepen die het Parlement de afgelopen jaren voorafgaand aan de voorjaarstop tot de lidstaten had gericht om werk te maken van het Lissabonproces: "de huidige crisis laat zien dat lidstaten die gehoor gaven aan die oproep nu beter presteren dan andere. De andere lidstaten hebben grote begrotingstekorten, en het afwentelen van die tekorten door de lidstaten die geen gehoor gaven aan onze oproep, bedreigt nu de stabiliteit van onze munt". Hij vroeg de Commissie erop toe te zien dat de lidstaten zich hielden aan het Stabiliteitspact. "Naast alle nieuwe plannen, is het nakomen van oude afspraken evident", sloot hij af.

Sophie IN 'T VELD i (ALDE/ADLE, NL) zei: "burgers verwachten nu daadkracht van Europa, en daarom is het onbegrijpelijk dat veel nationale leiders zelfs nú blijven steken in een "ieder voor zich"-politiek. Europa is niet de optelsom van 27 maal het nationale belang". Ze pleitte voor meer investeringen in onderwijs en onderzoek, innovatie, duurzaamheid en een sterke Europese markt. Ook riep in't Veld op tot steun voor het verslag Ferreira over het Europees Economisch herstelplan: "politici die nu tekorten en schulden onbekommerd laten oplopen en de rekening doorsturen naar jongere generaties, zijn onverantwoordelijk. De ALDE-Fractie onderschrijft de kernboodschap van het verslag-Ferreira. Alleen met daadwerkelijk Europese en toekomstgerichte oplossingen kunnen we deze crisis het hoofd bieden".

Volgens Cornelis VISSER i (EVP-ED, NL) moest het Europees Parlement een waakhondfunctie vervullen, ten aanzien van protectionisme en de kracht van de euro: "met elkaar hebben we de interne markt tot stand gebracht. We moeten deze verworvenheden niet met de eerste de beste tegenwind uit onze handen laten glippen". Evenmin kon het EP accepteren dat lidstaten hun staatsschuld onbeperkt lieten oplopen. Door de financiële crisis kregen lidstaten ter ondersteuning van de banken tijdelijk meer ruimte dan in het Stabiliteits- en groeipact afgesproken, maar dat moest een uitzondering zijn.

Debat: 11 maart 2009