Parlementsleden debatteren over gaslevering
Het gasconflict tussen Oekraïne en Rusland gijzelde een groot deel van de Europese gaslevering. Terwijl de Europese Unie i wacht op het hervatten van de levering, zullen parlementsleden debatteren over de lessen die van deze crisis kunnen worden geleerd. Lees hoe dit conflict ontstond, over de Europese afhankelijkheid van gasinvoer en de volgende stappen na de plenaire vergadering.
Van vriendenprijsjes tot stopzetting gastoevoer: de geschiedenis van het geschil
Tot de Oranje Revolutie van 2004 profiteerde Oekraïne van een zeer gunstige gasprijs van ongeveer 50 Amerikaanse dollar per 1000 kubieke meter. De eerste keer dat Gazprom, de Russische gasmaatschappij, de gaslevering aan Oekraïne stopzette, was op 1 januari 2006. Toen zeiden de Russen ook al dat Oekraïne gas dat voor Europa was bedoeld, aftapte. Oekraïne kwam toen overeen om 95 dollar te betalen.
In oktober 2008 ondertekenden de Oekraïense Eerste Minister, Julia Timosjenko, en haar Russische tegenhanger, Vladimir Poetin i, een memorandum dat bepaalde dat Oekraïne na drie jaar marktprijzen zou gaan betalen door geleidelijke prijsstijgingen.
Op 1 januari 2009 stopte Gazprom met de levering aan Oekraïne nadat de wekenlange onderhandelingen over prijzen en voorwaarden voor 2009 waren stukgelopen. Volgens Gazprom heeft Oekraïne in 2008 gas voor een prijs van 179,5 dollar per 1000 kubieke meter ontvangen, en het aanbod om zich verder aan marktprijzen te confirmeren met een nieuwe prijs van 250 dollar voor 2009 verworpen. De gemiddelde marktprijs is momenteel meer dan 400 dollar.
Op 7 januari werd ook de gastoevoer via de Oekraïne naar andere landen stopgezet. Poetin zei dat het geen zin had om gas in de pijpleiding te pompen als het door de Oekraïne voor eigen consumptie werd afgetapt.
Eind vorige week leidden de onderhandelingen tussen de EU, Rusland en Oekraïne tot een overeenkomst, die afgelopen maandag werd afgesloten, die inhield dat Rusland de levering - bedoeld voor de EU en andere Europese landen -weer laat doorgaan en dat waarnemers van de Oekraïne, Rusland en de EU er voor moeten zorgen dat al het gas zijn bestemming bereikt.
Wie is afhankelijk van Russisch gas?
Meer dan de helft landen van de EU-landen i en de Balkan werden zwaar getroffen door de stopzetting van de gaslevering door Rusland.
De meeste EU-landen zijn afhankelijk van gasinvoer. Rusland levert rond de 42% van de invoer naar de EU. Andere belangrijke leveranciers zijn Noorwegen en Algerije.
Enkel Nederland en Denemarken hebben zelf geen gasinvoer nodig. Het Verenigd Koninkrijk heeft weinig gas van elders nodig (7%). Polen, Finland en de Baltische Staten importeren 100% uit Rusland (maar niet noodzakelijk via Oekraïne). Bulgarije en Oostenrijk zijn bijna geheel afhankelijk van Russisch gas.
Negentig procent van de Russische gasuitvoer loopt door de Oekraïne. Een andere pijpleiding loopt via Wit-Rusland en Polen naar Duitsland, terwijl een derde via de Balkan naar Turkije loopt. De grootste afnemers van Russisch gas zijn Duitsland, Italië, Frankrijk, en Turkije.
Gas is goed voor 25% van het totale energieverbruik in de EU
Vergroting van de Europese energiezekerheid
De crisis heeft de afhankelijkheid van de EU van energie-invoer en de behoefte aan een energiebeleid met een externe dimensie weer in de kijker geplaatst. Het Verdrag van Lissabon i zou de bevoegdheden van de EU op dit gebied aanzienlijk versterken.
Eind 2008 lanceerde de Europese Commissie i de tweede strategische energiebeleidevaluatie die momenteel door de commissie Industrie, onderzoek en energie wordt behandeld.
De evaluatie beklemtoont de behoefte aan meer energie-efficiënte gebouwen en producten, een bredere waaier van energiebronnen, leveranciers en leveringsroutes, investering in energie-infrastructuur, grensoverschrijdende interconnecties, betere steunmechanismen tussen de landen van de EU en versterkte diplomatieke relaties van de EU met de energieleveranciers van buiten de EU.
Over het verslag zal volgende week in de parlementaire commissie worden gestemd.
Volg het debat over het gasconflict op woensdagmiddag vanaf ongeveer 16.30 uur en blijf op de hoogte van de ontwikkeling met betrekking tot energie door je in te schrijven voor onze RSS feed.
REF.: 20090108STO45594