Milieukwesties
In de afgelopen dertig jaar is duidelijk geworden dat de mens het milieu aantast. Verschillende milieuproblemen zijn geïdentificeerd en vele oplossingen zijn bedacht. Maar door de groei van zowel de bevolking als de welvaart zijn de vervuiling van lucht, water en bodem toch toegenomen en dus nog steeds nijpende problemen.
Hier worden enkele milieuproblemen en grootschalige oplossingen uitgelicht en besproken. Voor informatie over wat u zelf kunt doen om milieuvriendelijker te leven kunt u onder 'tips voor thuis' kijken.
Inhoudsopgave van deze pagina:
De aarde houdt warmte vast door warmtestraling van de aarde terug te kaatsen. Mensen hebben door de uitstoot van schadelijke stoffen dit natuurlijke proces versterkt waardoor het klimaat op aarde drastisch dreigt te veranderen.
Vanaf de jaren '90 is in VN-verband gesproken over vermindering van de uitstoot van broeikasgassen. Dit heeft geleid tot afspraken waarmee een markt wordt ingesteld voor de handel in broeikasgas-emissierechten. Met name in Europa zal deze markt vanaf 2005 een grote omvang krijgen.
Fijnstof is één van de meest schadelijke stoffen die luchtverontreiniging veroorzaken. Het bestaat uit deeltjes met een verschillende grootte en een verschillende samenstelling. Fijnstof dat veroorzaakt wordt door menselijk handelen (bijvoorbeeld de uitstoot door verkeer) is in het algemeen schadelijker voor de gezondheid dan stofdeeltjes die uit de natuur afkomstig zijn, (bijvoorbeeld uit de bodem of zeezout).
De aarde wordt omringd door een laag van gas, de ozonlaag. Deze laag beschermt de aarde tegen gevaarlijke straling van de zon. Door de uitstoot van schadelijke stoffen wordt deze laag aangetast en komt er meer schadelijke straling op aarde terecht.
Smog is een tijdelijke verhoogde luchtverontreiniging, mede onder invloed van weersomstandigheden. Er zijn twee soorten smog: zomersmog en wintersmog. Beide zijn schadelijk voor de gezondheid en voor gewassen.
Verzuring is het gevolg van stoffen die door chemische reacties zuur vormen in lucht, bodem of water. Het wordt veroorzaakt door luchtverontreiniging.
De kans dat iemand betrokken raakt bij een ramp is redelijk klein. Dit moeten we zo houden.
Stankoverlast kan onder andere veroorzaakt worden door fabrieken, auto's en gierende boeren. Ernstige overlast kan schadelijk zijn voor de gezondheid en het kan de natuur verstoren.
In een klein en dichtbevolkt land als Nederland is er al redelijk snel sprake van geluidsoverlast. Ernstige overlast kan schadelijk zijn voor de gezondheid en het kan de natuur verstoren.
Het gebruik van radioactieve stoffen heeft in onze samenleving een vaste plaats. Kerncentrales zorgen voor energie, radioactieve stoffen worden gebruikt in ziekenhuizen en in sommige producten. Wat gebeurt er echter met het afval?
De bodem is - vaak door onwetendheid - op sommige plekken sterk verontreinigd. Deze grond moet schoongemaakt of weggehaald worden om schade voor mens en milieu te beperken.
Door onder andere mest en waterzuivering komt er te veel fosfor en stikstof in de bodem en het grondwater terecht.
Verzuring is het gevolg van stoffen die door chemische reacties zuur vormen in lucht, bodem of water. Het wordt veroorzaakt door luchtverontreiniging.
Het grondwaterpeil kan zakken door allerlei menselijke activiteiten zoals waterwinning. Dit verlaagde peil verstoort de natuurlijke balans van de leefomgeving.
Rivieren, meren en andere zoete wateren in Nederland worden vervuild door menselijke activiteiten. Soms is de vervuiling afkomstig uit andere landen, soms is ze het resultaat van binnenlandse activiteiten. De sectoren landbouw, industrie en huishoudens zijn allemaal verantwoordelijk voor de vervuiling van het water.
Afval is een groot probleem. De afvalberg moet op verantwoorde wijze opgeruimd worden om schade aan het milieu zo veel mogelijk te beperken.
Vrijwel alle milieuproblemen (geluidsoverlast is de enige uitzondering) zijn terug te voeren op de kwalijke gevolgen van een te grote concentratie van bepaalde schadelijke stoffen in lucht, water of bodem. Soms komen deze stoffen vrij na een vulkaanuitbarsting of een andere natuurramp. In alle overige gevallen is de mens de hoofdverantwoordelijke voor de uitstoot van deze stoffen.
Waarom is er een Europees milieubeleid? Wat heeft dit voor invloed op het Nederlandse milieubeleid? Hoe gaat de Europese regelgeving in zijn werk?
Waarom wordt milieubeleid gevoerd, en hoe duur is dit beleid? Waarin was het milieubeleid succesvol, en welke problemen blijven nijpend? Wat is 'duurzame ontwikkeling', en hoe verhoudt het Nederlands beleid zich in de internationale context?
Het milieubeleid van de regering richt zich op bepaalde doelgroepen. Het beleid kan alleen succesvol ten uitvoer gebracht worden als de doelgroepen meewerken en zich inzetten voor het milieu.
Een verminderde uitstoot van broeikasgassen, een besparing op fossiele brandstoffen en verminderde vervuiling van de lucht kunnen door gebruik van duurzame energie bewerkstelligd worden.
Windenergie is één van de schoonste methoden om duurzame energie op te wekken en het concept is simpel. Wind brengt wieken van een molen in beweging die op hun beurt een generator, een soort dynamo, aandrijft. Deze generator produceert de stroom.
Veel mensen denken bij duurzame energie aan windmolens en zonnepanelen. Momenteel is de belangrijkste bron van duurzame energie in Nederland echter biomassa, waaruit bio-energie wordt gewonnen. Biomassa is een verzamelterm voor hout en afval. Zowel hout als afval kan worden verbrand, waarbij energie vrijkomt. Verder kan men door afval te vergisten gassen verzamelen waarbij energie wordt opgewekt. Er is discussie over hoe milieuvriendelijk biomassa is.
Zowel de bodem, de lucht als het grondwater hebben een bepaalde temperatuur. Dit is de zogenaamde omgevingswarmte. Het onttrekken van warmte aan de omgeving is mogelijk door een warmtepomp te gebruiken. De omgeving kan ook dienen als opslagplaats voor warmte. Als een geïsoleerd stuk bodem in de zomer warm wordt, kan een "bodemwarmte-wisselaar" deze warmte 's winters 'ophalen'. Warmtepompen en bodemwarmtewisselaars zorgen voor de verwarming van leidingwater, zodat veel minder aardgas nodig is om het kraan-, douche-, - of wasmachinewater snel heet te krijgen. Omgevingswarmte is niet erg bekend, maar het gebruik ervan neemt sterk toe.
Genetische modificatie is het op kunstmatige wijze aanpassen van genetisch materiaal (DNA). De lange termijn-effecten van genetische modificatie op de leefomgeving zijn vooralsnog moeilijk in te schatten. Ook omdat de ontwikkeling van ggo's tot stand komt na ingewikkelde laboratoriumprocedures, is het niet makkelijk om je als buitenstaander een mening te vormen over de (on)wenselijkheid van ggo's.