Stemming verscherpt crisis in België

De politieke crisis tussen Vlaamse en Franstalige partijen heeft woensdag in België een nieuw hoogtepunt bereikt. Franstalige politici verlieten demonstratief het parlement toen daar werd gestemd over een wet die het stemrecht van Franstaligen die rond Brussel wonen, inperkt. Ze mogen volgens die wet alleen nog op Vlaamse partijen stemmen, omdat ze formeel in Vlaanderen wonen.

Na het vertrek van de Franstaligen werd de wet, die het kiesarrondissement Brussel / Halle / Vilvoorde splitst, met een grote meerderheid van Vlaamse stemmen aangenomen.

Opmerkelijk is dat Vlaamse en Franstalige media totaal verschillend over de crisis berichten. Le Soir en La Libre Belgique koppen allebei op de voorpagina 'Het Recht van de Sterkste', waarmee ze de nadruk leggen op het feit dat de zes miljoen Vlamingen hun wil hebben opgelegd aan de minderheid van vier miljoen Franstalige Belgen.

Verscheurde vlag

Dit 'dictaat', aldus Le Soir, 'is imperialistisch en niet tolerabel' omdat het alle democratische rechtsprincipes van de Belgische staat negeert. De grondwet verbiedt immers dat de meerderheid zijn wil oplegt aan de minderheid. Om die reden zochten partijen in het verleden altijd naar consensus, wat vaak leidde tot de typisch Belgische compromissen, waar het land ook binnen de Europese Unie roem mee vergaarde. De populaire krant La Dernière Heure drukt op de voorpagina een verscheurde Belgische vlag af, onder de kop 'De Vlamingen hebben het gedurfd'. Volgens de krant doet de stemming 'België schudden op haar grondvesten'.

Vlaamse media zijn veel gematigder. Dagblad De Morgen opent de krant onder de kop 'Coup de Théâtre'. De redactie noemt de crisis het resultaat van 'politiek toneel van de hogere orde'. De Standaard bagatelliseert de crisis en schrijft dat de oranje-blauwe partijen even slikken om vervolgens hun pogingen om een regering te vormen te hervatten. Beide kranten hadden gerekend op het ontslag van formateur Leterme, omdat hij er niet in is geslaagd een compromis te sluiten over de heikele communautaire kwesties. Al direct na de stemming bleek echter dat alle oranje-blauwe partijen gewoon verder willen gaan met de vorming van de regering. Die eensgezinde commentaren wijzen op een zorgvuldige regie door de Vlaamse hoofdrolspelers.

Symboolwaarde

Het dossier rond de splitsing van het kiesdistrict heeft een hoge symboolwaarde gekregen in de strijd tussen Vlaamse en Franstalige politieke partijen. De onenigheid over de toekomst van België is zo groot, dat de liberale Mouvement Réformateur en de christelijke CDH nu al maanden weigeren in te stemmen met Vlaamse wensen over een staatshervorming die meer macht zou geven aan de Belgische gewesten.

De Franstalige partijen kwamen na de stemming gisteren voor spoedberaad bijeen en zeiden in een verklaring na afloop dat de stemming een daad is van 'politieke agressie' die het evenwicht tussen Vlamingen en Franstaligen verstoort. De partijen besloten procedures in werking te stellen om de splitsingswet uit te stellen of zelfs ongedaan te maken. Het aannemen van de wet heeft dan ook een tegengesteld effect. In tegenstelling tot de Vlaamse wens voor een snelle splitsing, zal het zeker nog een jaar duren voor deze een feit is. Bovendien zal tegen die tijd toch weer een compromis moeten worden bereikt met Franstaligen.

De stemming in het parlement is een nederlaag voor formateur Leterme, die graag een compromis had gesloten met toekomstige regeringspartners. Maar ook de andere Vlaamse partijen zijn verliezer. Het zal in de toekomst nog moeilijker zijn steun te vinden bij Franstalige partijen voor het doorvoeren van een staatshervorming. Om die reden zal Leterme, als hij verder mag gaan met de formatie, zich moeten beperken tot een regeerakkoord met alleen sociaal-economische afspraken. Een ingrijpende hervorming van de Belgische staat is verder weg dan ooit.