Akkoord over EPA's

De Europese Unie i en een groot aantal Caribische landen hebben op Barbados een handelsakkoord bereikt. Daarmee voorkomen de voormalige koloniën dat ze op 1 januari 2008 worden geconfronteerd met fors hogere importtarieven voor hun producten in Europa. Verder zijn er afspraken gemaakt over de geleidelijke afbouw van invoerheffingen op Europese producten in het Caribisch gebied.

Volgens het akkoord krijgen de landen In Europa gunstige tarieven voor veel van hun producten en diensten. Dat laatste is belangrijk voor de toeristenindustrie, in veel Caribische landen de belangrijkste inkomstenbron. In het akkoord wordt gewerkt met drie lijsten van producten en diensten.

Gunstige handelsregeling

De al decennia bestaande gunstige handelsregeling voor de voormalige koloniën uit Afrika, het Caribisch gebied en de Pacific (ACP) is niet conform de regels van de Wereldhandelsorganisatie i (WTO). De WTO gedoogt de regeling tot 1 januari 2008. Lang zag het er naar uit dat de Caribische landen de datum voor een nieuw akkoord niet zouden halen.

Na vijf jaar onderhandelen is de EU er toch in geslaagd een akkoord te sluiten met een grote groep Caribische landen: de landen van de Caribische gemeenschap Caricom, waaronder Suriname, plus de andere ACP-landen in het gebied. De doorbraak kwam begin december toen het aantal producten dat in aanmerking komt voor het vrijhandelsakkoord werd opgetrokken naar 80 procent.

Tijdens de onderhandelingen was er veel kritiek op de EU. Ontwikkelinsgorganisatie Oxfam vreesde dat er oneerlijke concurrentie zou ontstaan voor armere landen als er een vrijhandelsakkoord zou komen voor Europese producten. Volgens de overeenkomst kunnen de Caribische landen zelf hun hoge importtarieven nu geleidelijk afbouwen, zodat ze niet worden overspoeld door goedkope Europese producten. Zo wordt de eigen industrie nog goed beschermd.

Veel voordeel

CDA-Europarlementariër Maria Martens i vindt dat het akkoord kansen biedt voor de economieën in het Caribisch gebied. "Het moet hun ontwikkeling ten goede komen en niet te koste gaan van die landen." Het akkoord biedt de ACP-landen bijvoorbeeld technische assistentie uit Europa voor de ontwikkeling van nieuwe producten en technologieën, aldus Martens. "Ze kunnen hun producten dan ook zelf verwerken in plaats van grondstoffen uit te voeren. Daardoor kunnen ze twee of drie keer meer verdienen en kunnen er ook regionale markten ontstaan." Zij stelt Europa als voorbeeld: "Wij hebben heel veel voordeel gehad bij de open grenzen onderling."

Martens weet nog niet welke producten en diensten op de lijsten staan, maar is ervan overtuigd dat de Caribische landen niet zomaar akkoord zijn gegaan: "Ik neem aan dat ze niet een contract tekenen waardoor ze zelf enorm achteruit gaan. Ze zullen zelf hebben aangegeven welke producten nu al vrij kunnen worden verhandeld en welke producten nog even de tijd nodig hebben."

De Surinaamse importeur HEM is nog niet overtuigd van een goede afloop. Verkoopdirecteur Stanley Franken verwacht nog een wensenlijst te kunnen indienen voor de 'zero-list'. Hij voorziet problemen met goederen die al onderweg zijn uit Europa en na 1 januari plotseling vrij kunnen worden ingevoerd. Er zal een overgangstermijn moeten komen, vindt hij.

Niet voorbereid

Algemeen directeur Spangentaal van de moedermaatschappij van HEM zegt dat het 'volslagen onmogelijk' is om het akkoord op 1 januari 2008 te laten ingaan: "In Suriname is men niet voorbereid op wat het allemaal inhoudt. Een belangrijk deel van de inkomsten van de staat zou wegvallen. Dat kan Suriname zich niet veroorloven."

De EU heeft ook al overeenkomsten afgesloten met een groot aantal landen in Afrika en de Pacific. Onderhandeld wordt er nog met Kameroen en Gabon. Zuid-Afrika, dat niet meedeed aan de ACP-regeling, wil in 2008 ook een nieuw akkoord sluiten met Europa.