Turken vieren inval Noord-Irak, maar hoe lang?

De Turkse publieke opinie is blij - het Turkse leger liquideert, zo lijkt het, in hoog tempo aanhangers van de Koerdisch-extremistische PKK in Noord-Irak. Maar zal die blijdschap aanhouden?

De website van de Turkse strijdkrachten staat niet bekend om zijn klantvriendelijkheid: de persverklaringen van het leger blinken niet uit door gedetailleerde informatie, noch door omstandige uitleg. Maar dezer dagen wordt de website regelmatig verblijd met nieuwe perscommuniqués. De reden is simpel: eind vorige week viel het Turkse leger Noord-Irak binnen. De strijd verloopt gunstig, vindt het leger. Meer dan 150 PKK-aanhangers zouden tot nu toe zijn gedood. Dus wil het leger het Turkse volk zo snel mogelijk van al die successen op de hoogte stellen.

Gehaat

En het Turkse volk is blij. De PKK wordt, zeker door Turken van niet-Koerdische afkomst, gehaat. De Turkse media laten daarom met bewondering foto's zien van Turkse militairen die de sneeuw van Noord-Irak trotseren om de PKK te bestrijden. Elk militair succes wordt vooralsnog met gejuich onthaald. En alsof die militaire successen nog niet voldoende zijn, lijkt Turkije ook diplomatiek gezien een grote overwinning te hebben geboekt.

Ooit was er, zeker in Europa, sympathie voor de Koerdische extremisten en werd elke Turkse actie tegen hen met afkeer ontvangen. Maar nu klinkt er in de reacties uit Europa en ook de Verenigde Staten vooral begrip door. Toegegeven, zowel Brussel als Washington wil dat Turkije de actie kort houdt en dat het leger, als het militaire doel is bereikt, direct weer de grens overgaat. Maar geen enkele Europese politicus van formaat heeft opgeroepen om de onderhandelingen over toetreding tot de Europese Unie met Turkije stop te zetten. En Washington heeft vooralsnog niet gedreigd de militaire samenwerking met Turkije te staken.

Daarmee lijkt Turkije een van haar grootste doelstellingen te hebben bereikt: de PKK wordt internationaal steeds minder als een beweging van vrijheidsstrijders beschouwd en steeds meer als een van terroristen.

Ontnuchteren

Feest dus in Turkije, maar zal dat feest aanhouden? Nu al zijn er tekenen die zelfs de grootste feestganger zouden moeten ontnuchteren. Onduidelijk is of het dodental van 150 PKK-strijders echt accuraat is - bronnen in het gebied melden dat de Koerdische extremisten, toen de aanval begon, het gebied ijlings hebben verlaten.

Daarbij komt nog dat de oorlog in Noord-Irak vuil is. Zo liet de Turkse strijdmacht weten dat een aantal eigen militairen om het leven kwam bij het ruimen van lijken van PKK-strijders. Andere Koerdische rebellen hadden booby-traps aan de stoffelijke resten van hun strijdmakkers vastgemaakt. Het Turkse leger kent Noord-Irak niet echt goed en heeft daar bovendien te maken met een uiterst vijandige bevolking. Het is dus bepaald niet uitgesloten dat het dodental onder de Turkse militairen aanzienlijk zal toenemen.

Het is volstrekt onduidelijk hoe lang deze militaire operatie gaat duren. Nu nog accepteren de Europese Unie en de Verenigde Staten de inval, maar als deze al te lang gaat duren, zal de kritiek vanuit Brussel en Washington langzaam maar zeker harder worden. Deze week komt de Amerikaanse minister van Defensie, Gates, naar Turkije en de verwachting is dat hij in niet mis te verstane bewoordingen op een spoedig einde van de operatie zal aandringen.

Serieuze poging

En dan zijn er nog de Koerden in Turkije zelf. De laatste jaren heeft de AK-partij van premier Erdogan een serieuze poging gedaan om de Koerden in Zuidoost-Turkije voor zich te winnen. Met succes: bij de parlementsverkiezingen van vorig jaar haalde de AK-partij meer dan veertig procent in Diyarbakir, een stad in Zuidoost-Turkije die veel Koerden als hun 'hoofdstad' zien. Turkije begint zich langzaam maar zeker op te maken voor de gemeenteraadsverkiezingen.

De droom van de AK-partij is om bij die stemming Diyarbakir over te nemen van de DTP, de Koerdische partij die dicht bij de PKK staat. Al te veel wapengekletter kan dat doel in gevaar brengen. Weinig Koerden (ook degenen die geen sympathie hebben voor de PKK) zijn voorstander van een militaire inval in Noord-Irak. Excessief wapengekletter doet de Koerden terugdenken aan de jaren negentig, toen het Turkse leger in een fel gevecht verwikkeld was met de PKK in Zuidoost-Turkije en de burgerbevolking vaak zeer onheus bejegende (zo brandden de strijdkrachten toen duizenden Koerdische dorpen af).

En zo is de Turkse publieke opinie nu wellicht in een feeststemming, maar de gevaren liggen op de loer: als Turkije dit offensief niet snel afrondt, zal het zich als een boemerang tegen Ankara keren.