Weging van de voordelen het Verdrag

De nieuwe fase, welke door de vorming van de Europese Economische Gemeenschap wordt ingeluid in de ontwikkeling van de politieke en economische betrekkingen tussen de Lid-Staten, werd reeds enige jaren geleden ingeleid door de instelling van de Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal.

Het is altijd de bedoeling geweest, dat de instelling van de E.G.K.S. zou leiden tot een veel verder reikende economische integratie, en nu deze ontwikkeling op het punt staat inderdaad te worden gerealiseerd, is dit voor de Nederlandse Regering, welke deze ontwikkeling altijd heeft gewild en bevorderd, een reden tot diepe voldoening.

Hoewel, zoals hiervoor werd geschetst, de doelstellingen en de activiteiten van de Europese Economische Gemeenschap vrijwel geheel in het economische vlak liggen, betekent dit niet, dat het Verdrag alleen of wellicht zelfs primair op zijn economische merites zou moeten worden bezien en beoordeeld. De algemene strekking van het Verdrag is van veel verder gaande aard en de betekenis van de Europese Economische Gemeenschap ligt vooral in de bijdrage, welke zij kan leveren voor de verdere versterking van de Europese eenheid.

Het kan niet anders of de politieke banden tussen de Lid-Staten zullen meer en meer worden verstevigd door de steeds inniger verweving en samensmelting van hun economische belangen en het voortdurende overleg over vitale aspecten van hun economisch, sociaal en monetair beleid, dat in verband met de Gemeenschappelijke Markt nodig is. Dit alles zal in de loop van de jaren onontkoombaar de solidariteit en de eenheid in Europa versterken en bezegelen.

Einde rivaliteit tussen Frankrijk en Duitsland, een sterke stem op het wereldtoneel, verankering Duitsland in West-Europa

Deze eenheid is om verschillende redenen van wezenlijk politiek belang. Deze redenen, welke reeds bij herhaling naar voren zijn gebracht, mogen hier nogmaals kort worden samengevat.

In de eerste plaats is het voor West-Europa een levensvoorwaarde, dat een einde wordt gemaakt aan de reeds menigmaal zo desastreus gebleken rivaliteit tussen Frankrijk en Duitsland.

In de tweede plaats is de eenheid van Europa nodig om te bereiken, dat Europa zijn positie in de wereld zal kunnen handhaven en versterken. De Nederlandse Regering is ervan overtuigd, dat alleen dan Europa een krachtiger stem kan doen horen in het politieke beraad der Mogendheden en zal kunnen bijdragen tot een versterking van de Vrede, de veiligheid en de welvaart in de wereld en tot de geleidelijke verwezenlijking ener internationale rechtsorde.

In de derde plaats zal door deze eenheid de verbondenheid van Duitsland met het westen nog sterker tot uitdrukking komen.

Concluderend meent de Regering dan ook, dat alleen reeds om deze politieke redenen een aanvaarding van dit Verdrag van het grootste belang is, ook voor ons land.

Deze vooropstelling van de politieke aspecten betekent niet, dat de Regering van mening is, dat de economische aspecten van weinig belang of zelfs van twijfelachtige waarde zouden zijn. Dit is allerminst het geval. Naar de mening van de Regering is er ook economisch gezien alle aanleiding het Verdrag te beschouwen als een positieve bijdrage aan de Europese en zeker ook aan de Nederlandse welvaart.

Grotere afzetmogelijkheid, goedkopere invoer

Het meest sprekende voordeel, dat Nederland kan verwachten, is de grotere afzetmogelijkheid, welke ons bedrijfsleven geleidelijk zal krijgen als gevolg van de afbraak der vele handelsbarrières.

Deze afbraak der economische grenzen, waar nodig aangevuld door een positief beleid van de Gemeenschap, zal geleidelijk in Europa een betere specialisatie van de produktie realiseren, waarvan ook Nederland zal kunnen profiteren en welke ook de Nederlandse bedrijven in staat zal stellen kostprijsverlagende produktiemethoden aan te wenden, waarvan zij waarschijnlijk geen gebruik zouden hebben kunnen maken zonder dit grotere afzetgebied. Juist voor de Nederlandse volkshuishouding, welker welvaart, meer dan van enig ander land, zo bij uitstek afhankelijk is van de export, is deze verbreding van de eigen markt van elementair belang.

Daarnaast zal ons land ook bij de invoer kunnen profiteren van de voordelen, welke ten gevolge van de grotere specialisatie kunnen optreden, en zal op den duur ook de handel profijt kunnen hebben van de met de grotere specialisatie gepaard gaande grotere intensiteit van het ruilverkeer.

Nu is de totstandkoming van deze betere specialisatie een proces van lange adem. Men moet hier kijken op een lange termijn, d.w.z. op een termijn van zeker 20 of 30 jaar, en men moet dit proces zien als een onderdeel van de algemene ook normaal te verwachten economische expansie.

Het bezien van de ontwikkeling op een dergelijk lange termijn is in de eerste plaats nodig, omdat voor de vorming van de Gemeenschappelijke Markt een overgangsperiode van 12 à 15 jaar is voorzien. Dit geeft die bedrijven of bedrijfstakken, welke de concurrentie in de Gemeenschappelijke Markt op den duur niet kunnen volhouden, de tijd tot omschakeling en heroriëntering.

In de tweede plaats is dit proces er een van zo lange adem uit zijn natuur zelf. Immers, deze betere specialisatie zal zich voornamelijk moeten voltrekken binnen de toekomstige produktie en het toekomstige produktieapparaat, dat in Europa tot stand zal komen. Dit betekent dus, dat als gevolg van de Gemeenschappelijke Markt de groei en de uitbouw van het toekomstige produktieapparaat op een meer doeltreffende wijze zal kunnen plaatsvinden dan geschied zou zijn zonder Gemeenschappelijke Markt.

Inperking economisch nationalisme

Van groot belang is hierbij, dat één van de grondslagen van de Europese Economische Gemeenschap is, dat het economisch nationalisme steeds verder wordt ingeperkt en dat het de Overheden der partnerlanden steeds minder mogelijk zal zijn autonoom en zelfstandig in te grijpen in het proces der steeds inniger wordende wederzijdse economische relaties, wanneer zij menen, dat dit ter bescherming van een typisch nationaal belang nodig zou zijn.

Dit geeft aan die bedrijfstakken, welke van de betere specialisatiemogelijkheden profiteren, ook de zekerheid, dat zij niet op een onverwacht ogenblik zich zien afgesneden van de nieuwe afzetmogelijkheden, die zij zich geleidelijk binnen de Gemeenschappelijke Markt hebben veroverd. De wijze, waarop het produktieapparaat in Nederland zowel in de industrie als in de landbouw zich in de afgelopen jaren heeft uitgebreid, en de energie en de activiteit, welke ons bedrijfsleven daarbij hebben ontplooid, geven de Regering alle vertrouwen, dat ook ons land naar behoren zal kunnen meeprofiteren van de mogelijkheden en perspectieven, welke de Gemeeenschappelijke Markt biedt.

In dit verband is het belangwekkend erop te wijzen, dat - ongetwijfeld mede als gevolg van de liberalisatie - onze export in de afgelopen jaren naar de partnerlanden van het z.g. "Klein Europa" sterker is gestegen dan onze export naar de rest van de wereld. Zo is het aandeelvan onze uitvoer naar de 5 partners van de Gemeenschappelijke Markt gestegen van 32 pct. van onze totale export in 1949 tot 40 pct. in 1956. Voor deze en andere cijfers, welke op de betekenis van de landen van de Gemeenschap voor onze internationale economische positie betrekking hebben, moge worden verwezen naar de bijlage bij deze memorie.

Onzekerheden

Wat precies het effect zal zijn van de Gemeenschappelijke Markt voor de verschillende individuele bedrijfstakken, kan onmogelijk nader worden geraamd. Dit zal in belangrijke mate afhangen van de wijze, waarop de bedrijven zullen reageren op de nieuwe mogelijkheden, en in de tweede plaats van het beleid, dat de instellingen van de Gemeenschap zullen voeren.

Stimulerende werking op liberalisering handelsbeleid van derde landen

Er is ten slotte nog een andere onbekende factor, welke hier van grote betekenis kan zijn, namelijk het effect, dat de totstandkoming van de Gemeenschappelijke Markt zal hebben op de handelspolitiek van derde landen. De thans in de O.E.E.S. plaatsvindende besprekingen over de vorming van een Vrijhandelszone van de niet tot de E.E.G. behorende leden met de Gemeenschappelijke Markt is een eerste, doch ook zeer belangrijk voorbeeld van een reactie en een activiteit, welke, naar de overtuiging van de Regering, niet in die mate zouden zijn opgetreden zonder de totstandkoming van het Verdrag van de Europese Economische Gemeenschap.

Het behoeft geen toelichting, dat een dergelijke ontwikkeling naar een grotere vrijheid in het internationaal economisch verkeer en naar een verdere doorbreking van het economisch nationalisme in de wereld door de Regering wordt beschouwd als een ontwikkeling, welke bij uitstek gunstig is voor ons land.

Veel zal afhangen van de ondernemingsgeest en het koopmanschap van het Nederlandse bedrijfsleven. Wat dit betreft, heeft de Regering echter het volste vertrouwen in de activiteit en bekwaamheden van de eigen landgenoten.