Conclusie Trias-conferentie: scheiding der machten staat onder druk

De Trias-leer staat in Nederland onder druk. Dat is de uitkomst van de conferentie die afgelopen vrijdag werd gehouden in de Oude zaal van de Tweede Kamer. Wetenschappers, rechters, Kamerleden en de minister van Justitie i luisterden naar en discussieerden met elkaar.

Bijna niemand betwistte de stelling dat de scheiding van wetgevende, uitvoerende en rechterlijke macht in Nederland aan het vervagen is. Wel bestond verschil van mening over de oorzaken. Tjeenk Willink i noemde de neiging politiek op een bedrijfsmatige manier te bedrijven, terwijl Weisglas i de onervarenheid van Tweede Kamerleden in dat verband aan de orde stelde. Volgens Tweede Kamerlid Dubbelboer (PvdA) i is de afstand tussen de burger en de rechter te groot. Hij pleitte voor de invoering van lekenrechters en juryrechtspraak.

Volgens de Leuvense hoogleraar Foqué heeft de democratie geen antwoord op de opkomst van het moslimfundamentalisme, het verdwijnen van sociale verbanden en de 'vermarkting en verzakelijking van het publieke domein'. De rechterlijke macht moet dan particuliere problemen oplossen waar vervolgens kritiek op komt.

Van Delden, voorzitter van de Raad voor de Rechtspraak, was in dat verband kritisch over het commentaar van politici op zaken die nog onder der rechter zijn. Eerdmans i acht het juist zijn plicht een mening over de rechtspraak te hebben. Hij stelde de dubbele functies van politici aan de kaak: rechters die tevens gemeenteraadslid zijn of politici die rechter-plaatsvervanger zijn. Hij kondigde een amendement aan dat dit soort dubbelfuncties zou moeten voorkomen.

Rouvoet i stelde de regeerakkoorden die coalitiefracties en regering gijzelen aan de kaak. De 'wetgevende macht' komt zo niet toe aan het controleren van de 'uitvoerende macht', zoals in de zuivere triasleer zou moeten.

Van de Camp i ten slotte noemde ook nog de massamedia. Media en politiek zijn volgens hem zo verstrengeld, dat dit een bedreiging voor de democratie is. Politici durven geen kritiek op de media te hebben: "wij krijgen geen aandacht als we het nieuws niet in leuke brokken opdienen". In plaats van kritiek op de rechters zouden politici kritiek op de media moeten hebben, aldus Van de Camp.

bron: NRC Handelsblad, 28 januari 2006