Staatssteun: recentste editie Scorebord bevestigt afvlakking neerwaartse trend totale steunvolume

vrijdag 9 december 2005

In 2004 hebben de vijfentwintig lidstaten naar raming zo'n 62 miljard EUR (0,60% van het BBP in de EU) toegekend, zo blijkt uit de recentste editie van het EU-Scorebord staatssteun van de Europese Commissie.

Deze editie is de eerste editie van Scorebord met onderling vergelijkbare cijfers voor alle vijfentwintig lidstaten. In sommige lidstaten is het totale volume steun weliswaar gedaald, maar voor de EU als geheel wordt de Lissabon-doelstelling van minder steun nog niet gehaald. Wel is het zo dat de meeste lidstaten hun steunmaatregelen blijken om te buigen naar horizontale doelstellingen, met name het milieu. Uitgesplitst naar sectoren, was zo'n 40 miljard EUR steun bestemd voor de be- en verwerkende industrie en de dienstensector, 15 miljard EUR voor landbouw en visserij, 5,5 miljard EUR voor de kolenindustrie en iets meer dan 1 miljard EUR voor vervoer (spoorwegen niet meegerekend).

In een reactie verklaarde Neelie Kroes i, Commissielid belast met concurrentie: "Ik moet erkennen dat sommige lidstaten inspanningen leveren om de Lissabon-doelstellingen van minder en beter gerichte steun te behalen. Jammer genoeg moet ik ook constateren dat het totale steunvolume in de EU niet is gedaald. Een van de beste methoden om staatssteun te verminderen is duidelijk een beter gebruik van alternatieve instrumenten zoals algemene en regulerende maatregelen die de mededinging minder of zelfs niet verstoren."

Volgens het Scorebord wordt het totale volume staatssteun in de EU 25 geraamd op 62 miljard EUR. In absolute cijfers verstrekte Duitsland de meeste steun (17 miljard EUR), gevolgd door Frankrijk (9 miljard EUR) en Italië (7 miljard EUR).

Staatssteun in de EU-25 (2004)
Totale staatssteun (spoorwegen niet meegerekend)
in miljard EUR
Totale staatssteun (landbouw, visserij en vervoer niet meegerekend)
in miljard EUR
Totale steun (spoorwegen niet meegerekend), als % van het BBP
Totale steun (landbouw, visserij en vervoer niet meegerekend) als % van het BBP
EU-25
61.6
45.5
0.60
0.44
EU-15
56.4
42.0
0.57
0.43
EU-10
5.2
3.4
1.09
0.70
BE
1.0
0.7
0.34
0.24
CZ
0.4
0.2
0.41
0.19
DK
1.4
1.0
0.71
0.52
DE
17.2
15.1
0.78
0.69
EE
0.0
0.0
0.39
0.09
GR
0.5
0.3
0.29
0.20
ES
4.0
3.1
0.47
0.37
FR
8.9
6.3
0.54
0.39
IE
1.0
0.4
0.65
0.27
IT
7.0
5.4
0.52
0.40
CY
0.2
0.1
1.48
1.06
LV
0.0
0.0
0.39
0.16
LT
0.1
0.0
0.68
0.13
LU
0.1
0.0
0.31
0.17
HU
1.0
0.7
1.26
0.87
MT
0.1
0.1
3.10
2.71
NL
1.8
0.9
0.39
0.18
AT
1.4
0.5
0.61
0.22
PL
2.9
2.0
1.47
1.01
PT
1.5
1.1
1.09
0.83
SI
0.2
0.1
0.96
0.53
SK
0.2
0.2
0.64
0.63
FI
2.5
0.6
1.66
0.38
SE
2.7
2.2
0.99
0.80
UK
5.4
4.2
0.32
0.25

(Potentieel) concurrentieverstorende staatssteun in de zin van artikel 87, lid 1, van het EG-Verdrag zoals die door de EU-25 is toegekend in alle sectoren behalve het spoorvervoer en door de Commissie werd onderzocht. Volledige cijfers over het vervoer zijn voor de EU-10 nog niet beschikbaar. Alle gegevens zijn vermeld in constante prijzen. Bron: DG Concurrentie.

Ontwikkeling van het volume staatssteun in de EU-lidstaten (1994-2004)
EU-25
EU-15

Totale staatssteun (landbouw, visserij en vervoer niet meegerekend)
in miljard EUR
als % van het BBP
Totale staatssteun (spoorwegen niet meegerekend)
in miljard EUR
als % van het BBP
Totale staatssteun (landbouw, visserij en vervoer niet meegerekend)
in miljard EUR
als % van het BBP
1994

77.5
1.08
58.9
0.82
1995

77.0
0.98
57.0
0.73
1996

75.5
0.95
56.7
0.71
1997

95.5
1.14
76.2
0.91
1998

64.3
0.74
48.8
0.56
1999

54.8
0.61
38.5
0.43
2000
46.0
0.46
56.6
0.60
40.9
0.43
2001
47.0
0.47
58.0
0.61
42.5
0.45
2002
52.7
0.52
63.5
0.66
46.8
0.48
2003
48.8
0.49
55.3
0.58
39.4
0.41
2004
45.5
0.44
56.4
0.57
42.0
0.43
Jaargemiddelde 2000-2002
48.5
0.48
59.4
0.62
43.4
0.45
Jaargemiddelde 2002-2004
49.0
0.48
58.4
0.60
42.9
0.44

Opmerking: Het uitzonderlijk hoge cijfer in 1997 is grotendeels toe te schrijven aan de zaak-Crédit Lyonnais in Frankrijk. Ook het betrekkelijk hoge cijfer voor 2002 valt ten dele te verklaren door de aanzienlijke garanties in het kader van het pakket herstructureringsmaatregelen voor Bankgesellschaft Berlin AG (zie IP/04/234). Voor de EU-10 zijn over transport geen cijfers beschikbaar, en over landbouw alleen cijfers over 2004. Bron: DG Concurrentie.

De trend om steun om te buigen naar horizontale doelstellingen, zet door. Zo is het aandeel horizontale steun in 2004 gestegen tot 76% van het totale steunvolume. Lidstaten geven nu met name steun voor het milieu, regionale economische ontwikkeling, O&O en het MKB. De resterende 24% was bestemd voor specifieke sectoren (vooral steenkool), met inbegrip van reddings- en herstructureringssteun voor noodlijdende ondernemingen.

Sectorale uitsplitsing van de steun per lidstaat (2004)





% van het totaal
miljoen EUR

Be- en verwerkende industrie
Diensten (o.m. toerisme, financiële diensten, media en cultuur)
Landbouw
Visserij
Steenkool
Transport (zonder spoorvervoer)
Overige sectoren
Totaal
EU-25
59
5
23
1
9
2
1
61617
BE
65
4
26
0
0
2
2
972
CZ
37
5
47
6
4
0
0
352
DK
71
2
20
1
0
6
0
1375
DE
66
4
12
0
18
0
0
17236
EE
24
0
76
0
0
0
0
35
EL
66
3
28
2
0
0
1
473
ES
49
1
18
3
28
0
0
3975
FR
54
7
26
1
10
2
0
8915
IE
33
8
58
0
0
0
0
951
IT
72
5
16
2
0
6
0
7037
CY
35
24
29
0
0
0
12
184
LV
25
15
60
0
0
0
0
44
LT
16
0
81
1
0
0
3
122
LU
48
8
45
0
0
0
0
78
HU
63
1
31
0
5
0
0
1015
MT
87
0
13
0
0
0
0
134
NL
47
0
45
0
0
8
0
1813
AT
32
4
63
0
0
0
0
1427
PL
51
0
31
0
17
0
1
2873
PT
13
61
24
1
0
0
2
1475
SI
46
1
45
0
6
0
2
250
SK
98
0
2
0
0
0
0
212
FI
22
1
74
0
0
3
0
2483
SE
75
4
12
0
0
7
2
2745
UK
71
0
18
2
1
2
6
5442

Omdat de cijfers zijn afgerond, komt het totaalpercentage in sommige lidstaten niet precies uit op 100. Bron: DG Concurrentie, DG Vervoer, DG Visserij en DG Landbouw.

Deze nieuwste editie geeft ook meer inzicht in steun voor milieudoelstellingen; dit soort steun is fors gestegen van 1,3 miljard EUR in 1994 tot 11,4 miljard EUR in 2004. Milieusteun is duidelijk gericht op een algemeen erkende horizontale doelstelling, maar toch is een groot deel van dit soort steun (zo'n 80%) belastingvrijstellingen; het grootste deel daarvan moest worden goedgekeurd om bepaalde soorten milieubelastingen te kunnen introduceren. Dergelijke vrijstellingen worden met name in Duitsland, Zweden en het Verenigd Koninkrijk gebruikt.

Het Scorebord doet ook verslag over de situatie wat betreft de terugvordering van onrechtmatige steun. Van de 9,4 miljard EUR steun die volgens beschikkingen sinds 2000 moest worden teruggevorderd, was eind juni 2005 zo'n 5,9 miljard EUR (plus bijna 2 miljard EUR rente) ook daadwerkelijk teruggevorderd.

De voorjaarseditie 2006 van het Scorebord zal een overzicht bevatten van de situatie op het gebied van staatssteun in Bulgarije en Roemenië.
Het Scorebord staatssteun verscheen voor het eerst in 2001. De nieuwste, tiende editie is te raadplegen op de website van het DG Concurrentie, samen met additionele indicatoren en statistische tabellen, op volgend adres:

http://europa.eu.int/comm/competition/state_aid/scoreboard/

Meer over ...