EP debatteert met Berlusconi over IGC en Europese Grondwet

Verklaring van de fungerend voorzitter van de Raad - Progr amma van het Italiaans voorzitterschap

Debat : 2 juli 2003

Debat

Parlementariërs houden borden omhoog met de tekst "De wet is gelijk voor iedereen". Voorzitter Pat COX (ELD, IRL) zegt deze borden niet te dulden.

De Raad

Silvio BERLUSCONI zegt de Unie met grote morele en intellectuele ernst te zullen voorzitten. Europa is groot dankzij zijn trotse bijdrage aan de vrede en het internationaal recht. In een uitgebreide Unie wordt bemiddeling, consensus, nog belangrijker. Gemeenschappelijke regels hebben de Unie groot gemaakt, maar bemiddeling kan ook leiden tot bureaucratie. Italië zal alles doen wat in zijn vermogen ligt om het Parlement en de Raad een verantwoordelijke besluitvorming te bieden. Beleidsterreinen als cultuur, buitenlands beleid, veiligheids- en defensiebeleid moeten meer worden geïntegreerd. Het nieuwe verdrag, zoals voorbereid door de Europese Conventie, kan slechts gebaseerd zijn op gemeenschappelijke waarden en een gedeelde geschiedenis. Europa moet zonder Hamlet-complex een rol spelen op het wereldtoneel, zonder zijn autonomie of wortels op te geven.

Javier Solana i heeft in een document een oplossing geschetst voor de internationale problemen van de afgelopen maanden. In het Parlement ziet Berlusconi een geduldige partner die niet zal schromen het voorzitterschap erop te wijzen als er problemen zijn. De Commissie van Prodi staat garant voor continuïteit.

Het Italiaanse voorzitterschap zal de meningsverschillen tussen de lidstaten proberen te overbruggen, maar het is niet de bedoeling dat er te veel aan het resultaat van de Conventie gemorreld wordt. Het Parlement zal op de meest gepaste manier bij de Intergouvernementele Conferentie (IGC) worden betrokken. Na de opening van de IGC en na de afsluiting ervan in december, zal Berlusconi opnieuw in het Parlement verschijnen om een toelichting te geven. Berlusconi herinnert eraan dat de ondertekening van het Constitutionele Verdrag in Rome plaats zal vinden.

Europa moet zich nog meer opwerpen als generator van welvaart. De euro stabiliseert de economie, de strategie van Lissabon dient ter versterking van het concurrentievermogen. Toch blijft de groei achter bij de verwachtingen. Modernisering van de landbouw, bescherming van het milieu en de consument, voedselveiligheid, het zijn allemaal prioriteiten voor het voorzitterschap. De economie moet efficiënter worden ondersteund door meer overheids- en private investeringen. De Europese instellingen, met name de Europese Investeringsbank, moeten daaraan bijdragen. Daarnaast moet een bezinning plaatsvinden over de pensioenen en de socialezekerheidsstelsels. De werkgelegenheid van de oudere werknemers moet toenemen, er moeten minder stimulansen komen voor vervroegde uittreding. Verder moet het vrije ondernemerschap worden gestimuleerd. 2003 Is het Europees jaar van de gehandicapten. Er zijn in de Unie 38 miljoen gehandicapten. Italië zal ook wetgeving presenteren gericht tegen discriminatie van gehandicapten.

Het voorzitterschap wil dat de kandidaat-lidstaten volledig deelnemen aan het werk van de Raad. De pre-toetredingsstrategie voor Turkije wordt voortgezet. Het Europese perspectief voor de westelijke Balkanlanden wordt benadrukt. Het is duidelijk dat Europa een rol van betekenis speelt op de Balkan: de interventies van Europa en de VS hebben er een einde gemaakt aan de oorlog. Hopelijk was het de laatste oorlog op Europese bodem. Het Europese perspectief biedt de Balkanlanden de stimulans om hervormingen door te voeren. De betrekkingen met de nieuwe buren in het oosten, waaronder Rusland, moeten worden aangehaald. Ook de Euro-Mediterrane dialoog moet worden versterkt. De banden met de Arabische wereld vormen de grootste uitdaging voor vrede in de wereld. Er moet een Mediterrane Bank worden opgericht. Ook moet tijdens het Italiaanse voorzitterschap een Euro-Mediterrane Assemblee bijeenkomen.

Het partnerschap tussen de VS en Europa dient te worden benadrukt. Een grotere rol van Europa op het wereldtoneel kan goed samengaan met het transatlantisch partnerschap. De Unie moet zijn verantwoordelijkheid nemen ter bestrijding van massavernietigingswapens en ten behoeve van de mensenrechten. Italië ondersteunt de routekaart voor het Midden-Oosten en heeft Sicilië aangeboden als plaats voor een vredesconferentie. De Palestijnse economie verdient ondersteuning.

Wat samenwerking op het gebied van justitie betreft, moeten de buitengrenzen worden beveiligd en illegale immigranten worden gerepatrieerd. Er zal worden gewerkt aan afspraken met de buurlanden van de Unie om de immigratie te beperken. Anderzijds moeten legale immigranten worden geholpen in de Unie te integreren.

De Commissie

Romano PRODI i zegt dat er voor het eerst een constitutioneel proces in Europa op gang is gekomen. Het woord 'grondwet' heeft zijn intrede gedaan. Een aantal noodzakelijke hervormingen is echter nog niet, of te bescheiden, gerealiseerd. De Commissie zal bij de IGC een aantal eisen op tafel leggen, bijvoorbeeld op het gebied van meerderheidsbesluitvorming. Het internationale gebruik van de euro is nog onvoldoende. Naast de IGC moet de vorming van het grote Europa, het goede nabuurschap van de Unie, een prioriteit zijn voor het Italiaanse voorzitterschap.

Zonder een partnerschap met de Balkanstaten is de uitbreiding niet volledig. Het voorzitterschap moet een sleutelrol spelen bij de tenuitvoerlegging van de routekaart voor het Midden-Oosten. De transatlantische betrekkingen zullen de komende maanden zeer belangrijk blijven. Er zijn natuurlijk nog meningsverschillen. De VS en de EU hebben dezelfde doelstellingen, maar een andere benadering. In het kader van de Wereldhandelsorganisatie moet vooruitgang worden geboekt. Op handelsvlak spreekt de Unie met één stem, daardoor is ze op handelsgebied een sterke partner.

De economie zit in het slop. De groei is afgevlakt en de socialezekerheidsstelsels moeten worden hervormd. Op economisch en fiscaal gebied ligt er een uitdaging voor de Unie. De flexibiliteit van het Stabiliteits- en Groeipact moet worden benut, zonder de doelstellingen van het Pact en de drieprocentsnorm lost te laten. Het is belangrijk te werken aan infrastructurele werken en onderzoek. In reële termen is de bijdrage van de lidstaten aan onderzoek juist verminderd. Het gevolg daarvan is dat veel Europese knappe koppen uitwijken naar de VS. De Commissie wil de onderzoeksactiviteiten van de lidstaten coördineren en de financieringsbronnen bijeenbrengen. De instrumenten ten aanzien van uitzendwerk, de liberalisering van de gas- en elektriciteitssector en de spoorwegen, milieuaansprakelijkheid, het gemeenschappelijk Europees luchtruim, de traceerbaarheid van ggo's, het statuut van de vluchtelingen, het Europese octrooi, het zijn allemaal zaken die de komende maanden geregeld moeten worden. Er moet niet gekozen worden voor kortetermijnoplossingen. Er is een visie nodig om de structuur van Europa voor de komende decennia vast te leggen. Europa is de enige weg.

Fractiewoordvoerders

Hans-Gert POETTERING (EVP/ED, D) vindt dat de ambitieuze doelstellingen moeten worden bereikt. De EVP zal het Italiaanse voorzitterschap positief-kritisch volgen. Gelukkig is wat de voorzitter van de Raad en van de Commissie zojuist hebben gezegd, met elkaar in overeenstemming. Misschien wordt de Europese Grondwet op het Capitool ondertekend. De EVP zal er alles aan doen om ervoor te zorgen dat het voorzitterschap een groot succes wordt. De EVP staat een communautair Europa met sterke instellingen voor. Dat moet het resultaat zijn van de IGC. Pöttering wil niet dat investeringen in Europese infrastructurele projecten ten koste gaan van de stabiliteit van de euro.

Enrique BARON CRESPO (PES, E) wenst dat Italië met het voorzitterschap een goed figuur slaat. Berlusconi heeft vandaag eerder de Ciampi-lijn dan de Berlusconi-lijn gevolgd. Eerder heeft Berlusconi gezegd dat de Commissie moet worden afgeschaft. Democratie betekent de macht van de meerderheid, niet van de minderheid. Het is goed dat het EP betrokken wordt bij de IGC. De PES wil dat het voorzitterschap regelmatig verslag uitbrengt aan het Parlement over de voortgang. Berlusconi is een succesvol ondernemer en kan zijn handtekening zetten onder het contract voor de brug over de Straat van Messina. Het Handvest van de Grondrechten moet worden uitgewerkt. Dit betekent onder meer dat de persvrijheid moet worden gegarandeerd, dat is een constitutioneel recht voor alle Europeanen. Mediakartels moeten worden aangepakt. Het voorzitterschap zal worden beoordeeld op basis van de feiten, niet op basis van beloften.

Graham WATSON (ELD, VK) beklaagt zich over het feit dat het werkprogramma alleen nog maar in het Italiaans en het Engels beschikbaar is. De toekomst van de EU ligt volgens Watson bij de lidstaten. Als die blijven bekvechten, komt er geen Verdrag van Rome. De trans-Europese netwerken (TENs) zijn geen doel op zich, ze moeten een economische meerwaarde hebben. De uitgaven voor de TENs mogen het Stabiliteits- en Groeipact niet ondermijnen. Het falen van de markt op milieu- en sociaal gebied moet worden ondervangen. De nieuwe buren moeten niet te vroeg juichen: ze moeten voldoen aan eisen op het gebied van de mensenrechten voordat ze kans maken tot de Unie toe te treden. Bij meningsverschillen met de VS moet de stem van Europa duidelijk gehoord worden, bijvoorbeeld waar het het Internationaal Strafhof betreft. Het programma van Italië zegt niets over het landbouwbeleid. Een Europese koe krijgt € 2 steun per dag, terwijl een miljard mensen moeten leven van minder dan één euro per dag. De voorstellen op het gebied van immigratie zullen niet werken. Immigratie is ook een kwestie van vraag en aanbod.

Volgens Francis WURTZ (EVL/NGL, F) dragen velen Italië een warm hart toe. Het land is enthousiast en strijdbaar. De Raadsvoorzitter krijgt wel te verstaan dat de ketenen van het liberalisme moeten worden afgeworpen, het leven van de mensen moet prevaleren boven de markt. Europa dient vrij van Amerikaanse voogdij zijn stem te laten horen in internationale fora. Tezamen met het Zuiden moet Europa de ellende in de wereld aanpakken. De door Berlusconi voorgestelde infrastructuurprojecten hebben 'faraoïsche' proporties. Deze projecten zullen niet leiden tot economische groei. Op sociaal gebied zijn zeer conservatieve krachten aan het werk. Het Europese immigratiebeleid dreigt beïnvloed te worden door een van Berlusconi's ministers. Uiterste waakzaamheid is gedurende de komende zes maanden geboden.

Monica FRASSONI (GROENEN/EVA, B) zegt dat een uitzonderlijke concentratie van politieke en mediamacht het Berlusconi mogelijk maakt zich boven de wet te plaatsen. De Commissie wordt opgeroepen een mededeling te doen over pluralisme in de media. Italië heeft heel creatieve ministers die op Europees niveau hun ambities voor bruggen en wegen willen waarmaken. Niet de Italiaanse plannen, maar het plan Delors en het Witboek transport van de Commissie moeten leidend zijn op het gebied van de TENs. Economische groei hoeft ook niet gepaard te gaan met de aanwas van het vervoer. Wat heeft een brug naar Sicilië voor zin als de bewoners van Sicilië niet eens voldoende drinkwater hebben? Er moet juist worden geïnvesteerd in alternatieve energiebronnen.

Berlusconi wil de strijd tegen de milieubureaucratieën aangaan. De Groenen zullen zich verzetten tegen het idee dat milieu een goed is dat kan worden verhandeld. Berlusconi wil milieumisdrijven zelfs uit het strafboek halen. Daar toont de Raadsvoorzitter onverschilligheid tegenover de communautaire wetgeving. De Commissie treedt hier onvoldoende tegen op. De goede verstandhouding van Berlusconi met Bush mag niet leiden tot meer militaire uitgaven. Berlusconi staat ook op goede voet met president Poetin, maar spreekt niet over Tsjetsjenië. Frassoni roept het voorzitterschap op een conferentie over Tsjetsjenië te beleggen.

Cristiana MUSCARDINI (UEN, I) is tevreden over de tekst van de ontwerp-grondwet omdat de waarde van de nationale staten erin wordt erkend. Europa moet een model zijn voor beschaving en ontwikkeling. De Grieks-Romeinse, joods-christelijke en lekentraditie moet centraal staan in de grondwet. Er moet een nieuw concept voor samenwerking met de arme landen komen. Alleen zo kan worden voorkomen dat emigratie uit die landen de omvang van een bijbelse exodus aanneemt. De sociale markteconomie mag niet worden overgeleverd aan een ongeremde speculatiedrang. De economie moet juist gereglementeerd worden. Verder dient de Unie een duidelijk energiebeleid te voeren waar bepaalde milieuwaarden een integraal onderdeel van uitmaken. In het derde millennium zullen de rijke staten de morele verplichting hebben om rampen en ellende in de wereld te bestrijden. Mensensmokkel en -handel, wapenhandel en pedofilie moeten worden bestreden.

Volgens Jens-Peter BONDE (EDD, DK) lukt het nooit om de grondwet in december klaar te hebben. De burgers kunnen zich vrij vestigen in de Unie. Het Handvest en de grondwet verstevigen hun rechten. Maar over de grondwet moet beter worden nagedacht. In Denemarken kan men bijvoorbeeld aan zee een tweede huis kopen. Dat druist in tegen artikelen 4 en 44 van het ontwerp van de Europese grondwet. Is de Deense grondwet nog wel grondwettelijk?

Overige sprekers

Volgens Nelly MAES (GROENEN/EVA, B) wordt het voorzitterschap met gemengde gevoelens ontvangen. Hoe gaat Berlusconi om met de druk die de VS uitoefenen op Servië om niet tot het Internationaal Strafhof toe te treden? Een ander probleem is dat van de vluchtelingen. De vluchtelingen die aanspoelen op de kusten van de Middellandse Zee vormen een aanklacht tegen het onmenselijke mondiale systeem. Berlusconi sprak over controle op en terugsturen van illegale immigranten. Vrede en welvaart in de landen waar de vluchtelingen vandaan komen zouden prioriteiten moeten zijn. Deze landen worden nu leeggeroofd en volgestopt met wapens. Ook in Europa verarmen en ontvolken regio's. De constitutionele regio's willen niet langer op een hooghartige wijze door de lidstaten worden benaderd. Wat gaat de Raadsvoorzitter daaraan doen?

Koenraad DILLEN (NI, B) verontschuldigt zich voor de vele beledigingen van Belgische ministers en politici aan het adres van Berlusconi. Vooral Louis Michel heeft er een handje van om Berlusconi te beledigen. Dillen hoopt dat het Italiaanse voorzitterschap werk zal maken van het beteugelen van de immigratie, die immers leidt tot criminaliteit. Europa heeft behoefte aan politici die de waarheid durven zeggen in plaats van zich politiek correct op te stellen.

Nogmaals de Raad

Silvio BERLUSCONI bedankt Pöttering en Watson voor hun steun en Barón Crespo voor zijn hoffelijke kritiek. Alleen een groot Europa, waar Rusland, de Oekraïne en Israël deel van uitmaken kan een vuist maken in de wereld. Natuurlijk zal de voorzitter van de Raad zich aanpassen aan de communis opinio in de Raad. Na 11 September zijn de beurzen ingestort waardoor er nu minder financiële middelen beschikbaar zijn. Dit leidt tot een gedaalde consumptie die gecompenseerd moet worden door een verhoogde publieke vraag. Dit kan alleen in Europees verband geschieden. De rente is laag, kapitaal is goedkoop, de Investeringsbank moet de vraag aanzwengelen.

Iemand zei dat de eigenschap van Berlusconi om wetten te maken die hem goed uitkomen, niet over mag slaan naar de EU. Wat zijn de feiten: de regering van Berlusconi is de 57e regering in het naoorlogse Italië, maar heeft een goede kans om vijf jaar te blijven zitten, want ze beschikt over een ruime meerderheid. De regering heeft reeds 350 wetten en decreten voorgesteld. En iedereen staart zich blind op drie immuniteitswetten. Deze drie wetten waren nodig om de linkse rechterlijke macht aan te pakken. De karikaturale beschrijving van Italië mist iedere overeenkomst met de werkelijkheid. Berlusconi nodigt de critici uit van Italië te komen genieten. Er wordt in Italië een film gemaakt over de concentratiekampen van de nazi's. Berlusconi draagt Martin SCHULZ (PES, D) voor de hoofdrol voor want die is daar heel geschikt voor.

Berlusconi zal de visie van de Raad uitdragen maar zal binnen de Raad zijn standpunt inzake Israël en Turkije blijven uitdragen. Europa moet niet alleen een economische, maar ook een politieke reus worden. De Unie moet een goede partner zijn van de VS, zonder onderdanig te zijn. Tijdens de Irakcrisis heeft Berlusconi een crisis met de VS en een scheuring binnen Europa voorkomen. De kranten en televisiestations uit Berlusconi's familie hebben de meeste kritiek laten horen. Wie dat niet gelooft, moet maar in Italië komen kijken. Sommige parlementsleden zijn nog toeristen in de democratie. Berlusconi is helemaal niet bang voor de mensen die hem tegenspreken.

Als er één land is dat open is voor mensen die lijden is dat Italië. Er moet een oorlog worden gevoerd tegen mensenhandelaars. Niets kan de Italiaanse gulheid kapotmaken. De Groenen weten misschien niet dat, behalve voetbal, een van de voornaamste hobby's van Berlusconi de zorg voor bloemen en parken is. Het Italiaanse voorzitterschap is voorstander van een hoog beschermingsniveau van het milieu. Met een glimlach zegt de Raadsvoorzitter tegen zijn tegenstanders dat zij geen ramp moeten maken van het voorzitterschap: zes maanden is snel voorbij. Een mens wordt gekenmerkt door zijn geschiedenis. De geschiedenis van Berlusconi bestaat uit successen en goede intenties.

Martin SCHULZ (PES, D) krijgt het woord van de voorzitter van het Parlement. Enrique BARON CRESPO (PES, E) verzoekt Berlusconi zijn woorden over de heer Schulz in te trekken.

Martin SCHULZ (PES, D) zegt dat Berlusconi heeft gezegd dat hij de hoofdrol zou moeten spelen in een film over de nazikampen, de rol van kapo. Schulz heeft respect voor de slachtoffers van de holocaust. Berlusconi verspeelt zijn krediet als voorzitter van de Raad.

Silvio BERLUSCONI is persoonlijk beledigd door de heer Schulz. Dat is onaanvaardbaar in het Parlement. De reactie van Berlusconi was ironisch bedoeld. Als men ironie niet begrijpt, houdt het op. Berlusconi trekt zijn opmerking niet in.

Pat COX (ELD, IRL) vindt de toon van het sluitstuk van het debat betreurenswaardig. Hij geeft het woord aan de Commissievoorzitter.

Nogmaals de Commissie

Volgens Romano PRODI wacht er een moeilijk semester waarin belangrijke dossiers op de agenda staan. De constitutie zal gedurende vele jaren het fundament van de Europese Unie zijn. Er wachten institutionele hervormingen, maatregelen voor het herstel van de economische groei, maatregelen met betrekking tot het toetredingsproces voor de Balkanlanden. Er moeten goede betrekkingen tot stand worden gebracht met de buurlanden, van Rusland tot Marokko. De Commissie wil nieuwe maatregelen tegen de mensenhandel, maar zal ervoor waken dat een strikt immigratiebeleid geen onmenselijk beleid wordt. De Commissie zal hulp blijven geven aan de arme landen van de wereld. De afsluiting van de IGC zal een nieuw hoofdstuk inluiden voor Europa.

Pat COX sluit af met de opmerking dat hij de belediging aan het adres van collega Schulz ten zeerste betreurt.