Nieuwste editie EU-Scorebord voor staatssteun: minder dan helft lidstaten doet beroep op reddings- en herstructureringssteun
Uit het Scorebord van de Europese Commissie blijkt dat in het afgelopen decennium sommige lidstaten regelmatig staatssteun hebben toegekend voor de redding en herstructurering van ondernemingen. Daartegenover staat dat meer dan de helft van de lidstaten duidelijk niet een dergelijk beleid heeft gevoerd. Reddings- en herstructureringssteun geldt algemeen als een van de potentieel meest verstorende vormen van staatssteun. Het scorebord gaat ook in op de initiatieven de lidstaten hebben genomen in het kader van de follow-up van de diverse conclusies van de Raad op het gebied van staatssteun, met doelstellingen als de vermindering van het totale volume steun, het ombuigen van steun naar horizontale doelstellingen en het meten van de doelmatigheid van steun. Ook wordt gekeken naar recente ontwikkelingen in het programma van de Commissie inzake de hervorming op het gebied van staatssteun.
In een reactie verklaarde Commissaris voor concurrentiebeleid, de heer Mario Monti: "Reddingssteun aan ondernemingen in moeilijkheden kan door de concurrentieverstoring die hij veroorzaakt, erg schadelijk zijn voor de interne markt. Dit soort steun is niet echt stimulerend om de concurrentie aan te gaan en succesvol te ondernemen - zonder de hulp van de overheid. Meerdere recente geruchtmakende zaken hebben mij gesterkt in mijn vaste wil om de regels voor steun aan financieel noodlijdende ondernemingen aan te scherpen, maar tegelijk ervoor te zorgen dat de nodige middelen beschikbaar zijn voor opleiding en nieuwe banen voor de betrokken werknemers."
In de najaarseditie 2003 van het Scorebord voor staatssteun gaat de aandacht naar de totale hoeveelheid steun die in elke lidstaat aan redding en herstructurering wordt besteed. In de periode 1990-2002 heeft de Commissie in de industrie en de dienstensector (ad hoc) reddings- en herstructureringssteun aan zo'n 120 ondernemingen in moeilijkheden(1) goedgekeurd. Er waren zo'n 35 zaken in Duitsland, 20 in Frankrijk, 15 in Spanje en Italië en 5-10 in Oostenrijk, België en Portugal. Daarentegen waren er in Denmarken, Griekenland, Ierland, Luxemburg, Nederland, Finland, Zweden en het Verenigd Koninkrijk telkens hoogstens twee gevallen van reddings- en herstructureringssteun, en in sommige gevallen zelfs helemaal geen.
De nieuwste editie van het Scorebord voor staatssteun is te vinden op
<A onclick="popup(this.onclick="popup(this.href+'&noframes=1',0,0);return false" href+'&noframes=1',0,0);return false" HREF="http://europa.eu.int/comm/competition/state_aid/scoreboard/">http://europa.eu.int/comm/competition/state_aid/scoreboard/.
Zij geeft niet alleen een overzicht van de steun voor redding en herstructurering van noodlijdende ondernemingen in het afgelopen decennium, maar ook informatie over de bestaande en toekomstige regels op dit punt. Verder bevat zij een samenvatting van de schriftelijke bijdragen van lidstaten over hun inspanningen in het kader van de follow-up van de diverse conclusies van de Raad op het gebied van staatssteun. Over heel de Unie valt er duidelijk een gezamenlijke inspanning vast te stellen om het totale volume steun te verminderen en terzelfder tijd steun om te buigen naar horizontale doelstellingen. De belangrijkste beleidsinnovatie vond in Denemarken plaats waar het totale bedrag aan steun voor ondernemingen in 2003 met 10% werd gekort. Diverse lidstaten meldden dat zij meer gebruikmaken van algemene economische stimuleringsmaatregelen dan van steunregelingen. De lidstaten lijken op de goeie weg te zijn, maar toch merkt de Commissie dat sommige lidstaten nog steeds steun blijven toekennen die bijzonder concurrentieverstorend werkt, zoals ad-hocsteun voor individuele ondernemingen en sectorale steun. Lidstaten hebben, met name gezien de striktere begrotingsbeperkingen, ook de noodzaak erkend van ex-ante- en ex-postbeoordeling van hun steunmaatregelen om de doelmatigheid van de steun in het oog te houden.
De volgende editie van het Scorebord voor staatssteun met de uitgaven voor staatssteun in 2002, is gepland voor het voorjaar 2004.
Achtergrond
Op de Europese Top van Stockholm in 2001 hebben de lidstaten toegezegd om tegen 2003 "een neerwaartse trend in hun staatssteun ten opzichte van het BBP aan te tonen, rekening houdend met de noodzaak de steun om te buigen naar horizontale doelstellingen van gemeenschappelijk belang, zoals milieubescherming, werkgelegenheid en opleiding, onderzoek en ontwikkeling, en midden- en kleinbedrijf". Sinds Stockholm heeft de Raad op het gebied van staatssteun nog een aantal andere conclusies aangenomen, die alle zijn toegespitst op het beginsel van minder en betere steun. Meer bepaald heeft de Raad Concurrentievermogen in november 2002 de lidstaten verzocht "alvorens staatssteun toe te kennen, na te gaan of deze is gericht op duidelijk geconstateerde tekortkomingen van de markt (...), alsmede of interventie in de vorm van staatssteun wel de meest passende en doeltreffende manier is om deze kwesties aan te pakken" en door te gaan met "het ontwikkelen van het gebruik van ex ante- en ex post-evaluaties van afzonderlijke staatssteun en staatssteunstelsels, teneinde na te gaan wat de gevolgen zijn van de steun voor de mededinging en de doeltreffendheid".
(1)Dit cijfer omvat niet het grote aantal ondernemingen die steun ontvingen in het kader van het enorme herstructureringsprogramma dat in de jaren '90 in de nieuwe Duitse deelstaten werd doorgevoerd.