Griekenland

De Republiek Griekenland is een overwegend agrarisch land dat honderden eilanden omvat. Sinds 1981 is het lid van de Europese Unie. Griekenland wordt beschouwd als de bakermat van de democratie en heeft een rijke culturele historie. De huidige minister-president is Kyriakos Mitsotakis i van de centrumrechtse partij Néa Dimokratía.

Griekenland werd onafhankelijk in 1829, na een vrijheidsstrijd tegen het Ottomaanse rijk. De fascinatie met Griekenland beïnvloedde in die tijd ook diepgaand de architectuur van vele Europese en Amerikaanse steden, en leidde ook tot de introductie van de 'moderne' Olympische Spelen door de Fransman Pierre de Coubertin. Deze werden gehouden in de Griekse hoofdstad Athene, in 1896. Griekenland profiteerde van het uiteenvallende Ottomaanse Rijk door het grondgebied uit te breiden, dat in 1947 de huidige omvang bereikte. Na de Tweede Wereldoorlog sloeg een bloedige burgeroorlog tussen een sterke communistische beweging en het leger diepe wonden in de Griekse maatschappij. In 1967 kwam een kolonelsregime aan de macht na een staatsgreep. In 1974 kwam een einde aan die dictatuur en keerde de democratie weer terug. Na de val van de dictatuur trad Griekenland versneld toe tot de Europese Unie. Binnen de Europese Unie heeft het land nooit bekend gestaan als 'het beste jongetje van de klas' en in 2009 bracht Griekenland de stabiliteit van de euro zelfs in gevaar toen bekend werd dat het land kampte met een zeer groot begrotingstekort en een hoge staatsschuld i.

Toonaangevende Griekse musici waren de operazangeres Maria Callas, de volkszanger Mikis Theodorakis en componist Xenakis. De romanschrijver Giorgos Seferis en de dichter Elytis Odysseus wonnen de Nobelprijs voor de literatuur. Op sportgebied onderscheidden zich de gewichtheffer Pyrros Dimas (gouden medailles tijdens de Olympische Spelen van Barcelona, Atlanta en Sydney), en de nationale basketbalploeg. Het Griekse nationale voetbalelftal verraste vriend en vijand door in 2004 de Europese Kampioenschappen te winnen. In 2021 was er goud in Tokio bij het verspringen (mannen) en roeien.

Inhoudsopgave van deze pagina:

1. Politieke situatie
2. Staatsvorm, partijen en kiesstelsel
3. Zetelverdeling Vouli sinds 1981
4. Kabinetten vanaf 1981

In 2019 werd Kyriakos Mitsotakis van de liberaal-conservatieve partij Néa Dimokratía (ND) minister-president, nadat zijn partij de verkiezingen won bij vervroegde verkiezingen. De vervroegde verkiezingen kwamen er na het verlies van de toen leidende linkse partij Syriza bij de Europese verkiezingen van 2019. In mei 2023 vonden er verkiezingen plaats waarbij de zittende premier Mitsotakis een grote overwinning behaalde, maar niet de absolute meerderheid. Op 25 juni 2023 gingen de Grieken opnieuw naar de stembus voor een tweede ronde, waarbij Mitsotakis een absolute meerderheid van 158 zetels haalde.

De jaren 2009-2015 kenden grote politieke onrust. Tussen 2009 en 2011 regeerde het sociaaldemocratische kabinet-Papandreou. Dat kabinet werd geconfronteerd met een enorm begrotingstekort en enorme staatsschuld, waarvan de omvang door het voorgaande kabinet was verdoezeld. Van november 2011-mei 2012 regeerde een nationaal kabinet onder leiding van oud-vicepresident van de ECB Loukas Papademos. Dat kabinet werd opgevolgd door het kabinet-Samaras. In juni 2013 stapte Democratisch Links uit de coalitie vanwege een conflict over de publieke omroep. Toen het parlement er niet in slaagde een president te kiezen, moesten in januari 2015 verkiezingen worden uitgeschreven. Deze verkiezingen werden gewonnen door de linkse partij Syriza. Binnen een jaar werd het parlement ontbonden, nadat overeenstemming met de EU was bereikt over een meerjarig bezuinigingspakket. Op 5 november 2016 werd een nieuw kabinet onder leiding van Tsipras beëdigd. De kwestie-Macedonië leidde begin 2019 tot een kabinetscrisis.

Griekenland is vijf keer voorzitter geweest van de Europese Raad. De laatste keer was van januari tot juni 2014. De Griekse politicus Margaritis Schinas is Eurocommissaris voor 'Bevordering van onze Europese levenswijze.'