Mr. E.N. (Eelco) van Kleffens

Juridisch geschoolde diplomaat en topambtenaar, die in 1939 minister van Buitenlandse Zaken werd in het tweede kabinet-De Geer i. Was veel opener dan zijn voorgangers; ook over de dreigende Duitse inval. Vloog in mei 1940 direct na de Duitse aanval naar Londen om steun te vragen bij de Engelsen. Speelde in de Londense kabinetten een voorname rol, ook al omdat hij het vertrouwen behield van koningin Wilhelmina. Kon daardoor vaak bemiddelend optreden in conflicten tussen de koningin en premier Gerbrandy i. Bleef na de oorlog nog enkele jaren minister. Tijdens zijn ministerschap werd de aanzet gegeven tot samenwerking in Benelux-verband. Nadien bekleedde hij diverse internationale functies. Werd door sommigen als een hartelijke persoon beschouwd, door anderen juist als afstandelijk en koel.

Partijloos
functie(s) in de periode 1939-1947: minister

Inhoudsopgave van deze pagina:

1. Personalia
2. Partij/stroming
3. Hoofdfuncties/beroepen (6/13)
4. Nevenfuncties (2/8)
5. Opleiding
6. Activiteiten
7. Wetenswaardigheden
8. Publicaties van/over
9. Familie/gezin
10. Uitgebreide versie

voornamen (roepnaam)
Eelco Nicolaas (Eelco)

geboorteplaats en -datum
Heerenveen (gem. Schoterland, Frl.), 17 november 1894

overlijdensplaats en -datum
Almoçageme (Por.), 17 juni 1983stroming(en)
liberaal

partij(en)
partijloos

• - 

  minister van Buitenlandse Zaken, van 10 augustus 1939 tot 1 maart 1946
• - 

  minister zonder portefeuille, ministerie van Buitenlandse Zaken, van 1 maart 1946 tot 1 juli 1947 (vertegenwoordiger bij de Verenigde Naties)
• - 

  buitengewoon gezant en gevolmachtigd minister te Lissabon, van 7 oktober 1950 tot december 1956
• - 

  voorzitter Algemene Vergadering van de Verenigde Naties, van 21 september 1954 tot 15 september 1955
• - 

  permanent vertegenwoordiger van het Koninkrijk der Nederlanden bij de NAVO (Noord-Atlantische Verdragsorganisatie) en de OESO (Organisatie van Europese Samenwerking en Ontwikkeling) te Parijs, van december 1956 tot 1 mei 1958
• - 

  vertegenwoordiger Hoge Autoriteit van de EGKS (Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal) te Londen, van 1 mei 1958 tot 1 oktober 1967

ambtstitel

• - 

  minister van staat, van 4 juli 1950 tot 17 juni 1983

takenpakket (bewindspersoon)

• - 

  Vertegenwoordigde als minister zonder portefeuille ons land bij de Verenigde Naties en van augustus 1946 tot en met januari 1947 in de Veiligheidsraad

U ziet een selectie van de loopbaan. In de uitgebreide versie is de gehele loopbaan in te zien.

• - 

  lid Raad van Commissarissen Meneba (Meelfabrieken der Nederlandse Bakkerij), omstreeks 1964
• - 

  adviseur Meneba (Meelfabrieken der Nederlandse Bakkerij)

afgeleide functies, presidia etc.
ondervoorzitter van de ministerraad (kabinetten-De Geer II, -Gerbrandy I, II en III en -Schermerhorn), van 10 augustus 1939 tot 1 maart 1946

U ziet een selectie van de nevenfuncties. In de uitgebreide versie is een overzicht van nevenfuncties in te zien.

In de uitgebreide versie is een overzicht van de opleiding(en) opgenomen.

als bewindspersoon (beleidsmatig) (3/5)

• - 

  In verband met de oorlog werden tijdens zijn ministerschap diplomatieke betrekkingen aangegaan met de Sovjet Unie (1942) en werd de diplomatieke band met het Vaticaan hersteld (1943)
• - 

  Op 28 december 1943 deed hij in een radiorede het voorstel tot oprichting van een Atlantisch pact en kondigde hij een 'actieve' buitenlandse politiek van Nederland aan
• - 

  Onderhandelde tussen april en juni 1945 in San Francisco over het Handvest voor de Verenigde Naties. De ondertekening geschiedde door ambassadeur A. Loudon, omdat hij inmiddels naar Nederland was teruggekeerd in verband met de vorming van het kabinet-Schermerhorn.

als bewindspersoon (wetgeving)

• - 

  Bracht in 1945 de Wet tot goedkeuring van het Handvest van de Verenigde Naties tot stand. Verdedigde dit voorstel op 30 oktober in de Tweede Kamer en op 7 november in de Eerste Kamer.

U ziet een selectie van activiteiten. In de uitgebreide versie is het gehele overzicht van activiteiten in te zien.

algemeen (3/8)

• - 

  Was van 17 juli 1946 tot en met 2 januari 1947 voorzitter van de Veiligheidsraad
• - 

  Werd in oktober 1946 genoemd als mogelijke opvolger van Van Mook als hoogste gezagdrager in Nederlands-Indië, maar weigerde een benoeming
• - 

  Als minister zonder portefeuille verbleef hij meestentijds in het buitenland. Kreeg bij K.B. van 27 juni 1947 ontslag, nadat hij tot ambassadeur in Washington was benoemd.

uit de privésfeer

• - 

  Een broer van hem was hoofdambtenaar van Buitenlandse Zaken en rechter in het Gerechtshof van de EGKS
• - 

  Was bevriend met de Leidse hoogleraar Cleveringa
• - 

  Zijn echtgenote vergezelde hem in mei 1940 naar Londen en ondersteunde nadien zijn diplomatieke werk. Daarnaast was zij feitelijk zijn secretaris en naaste medewerker.

anekdotes en citaten

• - 

  Zijn inbreng bij de begrotingsbehandeling in de Eerste Kamer op 25 januari 1940, waarin hij krachtig de neutraliteit verdedigde, maar evenzeer uitsprak dat wie de wapenen tegen Nederland zou opnemen op weerstand kon rekenen, werd met luid applaus beantwoord. Vele Kamerleden drukten hem daarna de hand.

U ziet een selectie van wetenswaardigheden. In de uitgebreide versie is een overzicht van wetenswaardigheden opgenomen.

literatuur/documentatie (6/8)

• - 

  B. Zeeman, "Jurist of diplomaat", in: D. Hellema e.a. (red.) "De Nederlandse ministers van Buitenlandse Zaken in de twintigste eeuw"
• - 

  "Van Kleffens was minister in onze donkerste dagen", Leeuwarder Courant, 21 juni 1983
• - 

  H.N. Boon, "Levensbericht E.N. van Kleffens", Jaarboek KNAW (1984), 210
• - 

  Wie is dat? 1956
• - 

  "Stamboek van het geslacht Van Kleffens (1880-1883)"
• - 

  M. Riemens, "Majesteit, U kent het werkelijke leven niet. De oorlogsdagboeken van minister van Buitenlandse Zaken mr. E.N. van Kleffens" (2019)

Biografisch Woordenboek(en)
biografie opgenomen in het Biografisch Woordenboek van Nederland

In de uitgebreide versie is een overzicht van publicaties opgenomen.

In de uitgebreide versie zijn, indien bekend, de familierelaties opgenomen.

Speciaal voor de verkiezingen voor de Tweede Kamer zijn de biografieën van alle kansrijke (volgens de peilingen) kandidaten in uitgebreide vorm raadpleegbaar op parlement.com.

Voor de overige ruim 5000 biografieën geldt het volgende:

In het digitale biografisch archief van de Stichting PDC, partner van het Montesquieu Instituut, is een uitgebreide versie aanwezig met bijvoorbeeld partijpolitieke functies, maatschappelijke nevenfuncties, parlementaire activiteiten, opleiding en wetenswaardigheden. Voorlopig is het beschikbaar stellen van uitgebreide biografieën, en/of daarop gebaseerde statistische gegevens, opgeschort. Wilt u een uitgebreide biografie inzien? Laat het ons weten als u daar belangstelling voor heeft.