K. ter Laan

Uit Groningen afkomstig SDAP-Kamerlid en bestuurder; in 1914 de eerste SDAP-burgemeester (van Zaandam). Was jarenlang onderwijzer en werd in 1901 op 30-jarige leeftijd in de Tweede Kamer de belangenbehartiger van onderwijzers en van dienstplichtigen en het lagere defensiepersoneel (zadelmakers, geweermakers etc.). Bleef dat tot 1937. In 1909 werd hij afgevaardigde voor een Haags district, na eerder door Hoogezand te zijn gekozen. Combineerde zijn Kamerlidmaatschap met dat van de Haagse gemeenteraad. Zeer actief in beide functies. Publiceerde daarnaast meer dan dertig boeken over Multatuli, folklore, Groningen en taal. Met zijn broer Jan i, collega-Kamerlid, aangeduid als 'de firma Ter Laan'.

SDAP
functie(s) in de periode 1901-1937: lid Tweede Kamer

Inhoudsopgave van deze pagina:

1. Personalia
2. Partij/stroming
3. Hoofdfuncties/beroepen (6/11)
4. Partijpolitieke functies
5. Nevenfuncties (2/12)
6. Opleiding
7. Activiteiten
8. Wetenswaardigheden
9. Publicaties van/over
10. Familie/gezin
11. Uitgebreide versie

voornamen (roepnaam)
Kornelis

geboorteplaats en -datum
Slochteren, 8 juli 1871

overlijdensplaats en -datum
Utrecht, 6 maart 1963partij(en)

• - 

  SDB (Sociaal-Democratische Bond)
• - 

  Sociaal-Liberale Partij, vanaf december 1896
• - 

  Socialistenbond, tot april 1900
• - 

  SDAP (Sociaal-Democratische Arbeiderspartij), vanaf april 1900 (andere bron: 1898)

• - 

  hoofdonderwijzer, Openbare lagere school te Sluis, van maart 1895 tot oktober 1897
• - 

  hoofdonderwijzer, Openbare lagere school (nummer 3) te Delft, van oktober 1897 tot september 1901
• - 

  directeur handelscursus te Delft, van februari 1898 tot 1902 (tevens leraar handels- en aardrijkskunde en Duitse en Nederlandse taal)
• - 

  lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 17 september 1901 tot 8 juni 1937 (1901-1909 voor het kiesdistrict Hoogezand, 1909-1918 voor het kiesdistrict 's-Gravenhage I)
• - 

  lid gemeenteraad van 's-Gravenhage, van 5 september 1905 tot 23 januari 1914
• - 

  burgemeester van Zaandam, van 1 februari 1914 tot 8 februari 1937 (benoemd bij K.B. van 20 januari; geïnstalleerd 5 februari)

U ziet een selectie van de loopbaan. In de uitgebreide versie is de gehele loopbaan in te zien.

In de uitgebreide versie is een overzicht van partijpolitieke functies opgenomen.

• - 

  voorzitter Volkskundig Genootschap, van 1948 tot 1961
• - 

  redacteur Groninger maandblad "Dorp en Stad", vanaf 1949

afgeleide functies, presidia etc.
voorzitter begrotingscommissie voor hoofdstuk VIII (Oorlog) 1919 (Tweede Kamer der Staten-Generaal)

comités van aanbeveling, erefuncties etc. (2/3)

• - 

  erelid Nederlands Volkskundig Genootschap
• - 

  erelid Groninger Schrieverskring

U ziet een selectie van de nevenfuncties. In de uitgebreide versie is een overzicht van nevenfuncties in te zien.

In de uitgebreide versie is een overzicht van de opleiding(en) opgenomen.

als parlementariër (3/7)

• - 

  Diende in 1933 met zijn fractiegenoten Van der Houven en IJzerman een initiatiefwetsvoorstel in om de uitgifte van meer staatsloten mogelijk te maken. Dit voorstel werd in 1934 door de Tweede Kamer verworpen.
• - 

  Diende in 1933 met vier fractiegenoten een initiatiefwetsoorstel in tot invoering van een achtjarige leertijd. Dit voorstel werd in 1936 door de Tweede Kamer verworpen.
• - 

  Diende in 1936 een initiatiefwetsvoorstel over een nieuwe regeling inzake het verlenen van geldelijke uitkeringen aan mobilisatieslachtoffers in. Dit voorstel werd in 1937 verworpen.

opvallend stemgedrag (0/1)

In de uitgebreide versie is een overzicht van opvallend stemgedrag opgenomen.

algemeen (3/4)

• - 

  Was in 1905 de eerste sociaaldemocraat in de Haagse gemeenteraad
• - 

  Was in 1914 de eerste sociaaldemocratische burgemeester
• - 

  Onttrok zich in 1920 samen met Suze Groeneweg aan de eindstemming over het wetsvoorstel Lager-onderwijswet

uit de privésfeer (3/4)

• - 

  Oprichter van het blad "Vrijland" (met H. Groustra)
• - 

  Hij verzamelde bij het lezen van kranten en boeken zijn leven lang documentatie over folklore, letterkunde, spreekwoorden, dialecten en Multatuli. Hij gebruikte dit na zijn pensionering voor diverse publicaties.
• - 

  In Slochteren staat ter zijner nagedachtenis een monument (K. ter Laan-bank), bestaande uit een in 1968 door Wladimir de Vries vervaardigd borstbeeld en een plaquette

anekdotes en citaten

• - 

  Tijdens de inhuldigingsfeesten voor koningin Wilhelmina in 1898 verfden twee dokterszoons op klaarlichte dag in Delft zijn woning van onder tot boven oranje, terwijl de politie welwillend toekeek. Hij had geweigerd de vlag uit te steken.
• - 

  Toen hij Tweede Kamerlid was en tevens raadslid in Den Haag fietste hij in de begrotingstijd vaak van het stadhuis naar het Binnenhof en terug. Eens hield hij zo binnen een uur drie toespraken.
• - 

  Werd samen met zijn broer Jan, die eveneens Tweede Kamerlid was, wel aangeduid als de 'firma Ter Laan'

verkiezingen (3/6)

• - 

  Versloeg in 1909 in het district 's-Gravenhage na herstemming I J. Krap (arp)
• - 

  Versloeg in 1913 na herstemming C. Smeenk (arp)
• - 

  Versloeg in 1917 H.L. Israëls (comité anti-grondwetsherziening) en L.L.H. de Visser (sdp)

U ziet een selectie van wetenswaardigheden. In de uitgebreide versie is een overzicht van wetenswaardigheden opgenomen.

literatuur/documentatie (6/13)

• - 

  H. van der Hoeven, "Laan, Kornelis ter (1871-1963)", in: Biografisch Woordenboek van Nederland, deel IV, 282
• - 

  "K. ter Laan's Multatuli Encyclopedie" (1995)
• - 

  D. Hillenius, "K. ter Laan (1871-1963)", in: VNG-Magazine, 4 feb. 2000
• - 

  J. de Roos, "Met enige schroom. Pioniers van het lokaal bestuur" (2000)
• - 

  Onze Afgevaardigden, 1901, 1905, 1909, 1913
• - 

  Winkler Prins Jaarboek 1952

Biografisch Woordenboek(en)

• - 

  biografie opgenomen in het Biografisch Woordenboek van Nederland
• - 

  biografie opgenomen in het Biografisch Woordenboek van het Socialisme en de Arbeidersbeweging in Nederland

publicaties over en van letterkundigen
gegevens uit de Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren

In de uitgebreide versie is een overzicht van publicaties opgenomen.

In de uitgebreide versie zijn, indien bekend, de familierelaties opgenomen.

Speciaal voor de verkiezingen voor de Tweede Kamer zijn de biografieën van alle kansrijke (volgens de peilingen) kandidaten in uitgebreide vorm raadpleegbaar op parlement.com.

Voor de overige ruim 5000 biografieën geldt het volgende:

In het digitale biografisch archief van de Stichting PDC, partner van het Montesquieu Instituut, is een uitgebreide versie aanwezig met bijvoorbeeld partijpolitieke functies, maatschappelijke nevenfuncties, parlementaire activiteiten, opleiding en wetenswaardigheden. Voorlopig is het beschikbaar stellen van uitgebreide biografieën, en/of daarop gebaseerde statistische gegevens, opgeschort. Wilt u een uitgebreide biografie inzien? Laat het ons weten als u daar belangstelling voor heeft.