J.H. Donner

Typische 'kleine luyden'-predikant, die in 1897 na afloop van de troonrede spontaan (als eerste) het 'Leve de Koningin i' aanhief. Mocht dat als nestor van de Tweede Kamer ook de jaren daarna doen. Afkomstig uit Gelderland, maar woonachtig in Leiden en daar ook gemeenteraadslid. Twintig jaar afgevaardigde voor het district Leiden. Koos in 1894 de zijde van Kuyper i bij de strijd over de kiesrechtuitbreiding. Gemoedelijke en vriendelijke man, in wiens spreken de dominee was te herkennen.

Antirevolutionairen, ARP
functie(s) in de periode 1880-1901: lid Tweede Kamer

Inhoudsopgave van deze pagina:

1. Personalia
2. Partij/stroming
3. Hoofdfuncties/beroepen
4. Partijpolitieke functies
5. Nevenfuncties (2/6)
6. Opleiding
7. Activiteiten
8. Wetenswaardigheden
9. Publicaties van/over
10. Familie/gezin
11. Uitgebreide versie

voornamen (roepnaam)
Johannes Hendricus

geboorteplaats en -datum
Arnhem, 18 oktober 1824

overlijdensplaats en -datum
Leiden, 31 augustus 1903

begraafplaats en -datum
Rijnsburg, 4 september 1903stroming(en)
Takkiaan, 1894

partij(en)
ARP (Anti-Revolutionaire Partij)

• - 

  predikant Christelijk-Gereformeerde Gemeente te Ommeren, van 1848 tot augustus 1851
• - 

  predikant Christelijk-Gereformeerde Gemeente te Leiden, van 27 augustus 1851 tot 10 september 1877
• - 

  directeur school voor buitenlandse zending van de Christelijk-Gereformeerde Kerk, van september 1877 tot 1890
• - 

  lid gemeenteraad van Leiden, van 2 september 1879 tot 9 december 1886
• - 

  lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 20 februari 1880 tot 11 oktober 1884 (voor het kiesdistrict Leiden)
• - 

  lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 17 november 1884 tot 18 mei 1886 (voor het kiesdistrict Leiden)
• - 

  lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 19 september 1887 tot 27 maart 1888 (voor het kiesdistrict Leiden)
• - 

  lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 1 mei 1888 tot 20 maart 1894 (voor het kiesdistrict Katwijk)
• - 

  lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 19 juni 1894 tot 17 september 1901 (voor het kiesdistrict Katwijk)

In de uitgebreide versie is een overzicht van partijpolitieke functies opgenomen.

• - 

  redacteur "de Wekstem"
• - 

  lid deputaten voor de correspondentie met de hoge overheid van de Gereformeerde Kerken, omstreeks 1901

afgeleide functies, presidia etc. (2/3)

• - 

  lid Centrale Afdeling (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van september 1897 tot maart 1898
• - 

  lid Centrale Afdeling (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van november 1900 tot februari 1901

comités van aanbeveling, erefuncties etc.
erelid Christelijke Jongelingenvereeniging "Obadja", vanaf 1876

U ziet een selectie van de nevenfuncties. In de uitgebreide versie is een overzicht van nevenfuncties in te zien.

In de uitgebreide versie is een overzicht van de opleiding(en) opgenomen.

als parlementariër

• - 

  Sprak in de Tweede Kamer onder meer over onderwijs, financiën, koloniale zaken en binnenlandse zaken
• - 

  Diende in 1892 een initiatiefwetsvoorstel in over het niet op zondag laten oefenen van de schutterijen. Het voorstel werd in 1893 ingetrokken na aanneming van een amendement-Kielstra.
• - 

  Interpelleerde in 1898 minister Goeman Borgesius over het houden van een bede-dag op 31 augustus 1898 (t.g.v. meerderjarig worden van de koningin)

opvallend stemgedrag (0/1)

In de uitgebreide versie is een overzicht van opvallend stemgedrag opgenomen.

algemeen

• - 

  Oudste lid in jaren in de Tweede Kamer in de jaren 1896-1898. Leidde in die hoedanigheid in die jaren de eerste vergadering na de opening van een nieuwe zittingsperiode.
• - 

  Werd in september 1897 als tweede op de voordracht voor het Tweede Kamervoorzitterschap gezet
• - 

  Werd in september 1898 bij het opmaken voor de voordracht van de tweede kandidaat voor het Voorzitterschap van de Tweede Kamer met 1 stem verschil verslagen door J.D. Veegens

uit de privésfeer

• - 

  Als predikant van de afgescheidenen predikte hij op zolders en in schuren

anekdotes en citaten

• - 

  Nadat koningin-regentes Emma in 1897 de Troonrede had uitgesproken en samen met de 17-jarige (minderjarige) koningin Wilhelmina, die voor het eerst aanwezig was, de Ridderzaal verliet, was de 74-jarige Donner zo geëmotioneerd, dat hij spontaan uitriep "Leve de Koninginnen!. Daarna mocht hij (tot 1901) ieder jaar die hulde op Prinsjesdag aanheffen.

verkiezingen (3/9)

• - 

  Versloeg in 1891 na herstemming A. Op de Laak (rk)
• - 

  Werd in 1894 verslagen door O.J.H. graaf van Limburg Stirum (anti-takkiaan). Versloeg bij een naverkiezing na herstemming F.J.M.A. Reekers (rk).
• - 

  Versloeg in 1897 na herstemming jhr. J.W.J.C.M. van Nispen tot Sevenaer (rk)

U ziet een selectie van wetenswaardigheden. In de uitgebreide versie is een overzicht van wetenswaardigheden opgenomen.

literatuur/documentatie

• - 

  Castoretpollux, "In de Tweede Kamer. Portretten" (1881)
• - 

  Nieuw Nederlandsch Biografisch Woordenboek, deel I, 738
• - 

  T.M. Schelhaas e.a. (red.), "De afgescheidenen van 1834 en hun nageslacht" (Kampen, 1984)
• - 

  Onze Afgevaardigden, 1897

Biografisch Woordenboek(en)
biografie opgenomen in het Nieuw Nederlandsch Biografisch Woordenboek

In de uitgebreide versie zijn, indien bekend, de familierelaties opgenomen.

Speciaal voor de verkiezingen voor de Tweede Kamer zijn de biografieën van alle kansrijke (volgens de peilingen) kandidaten in uitgebreide vorm raadpleegbaar op parlement.com.

Voor de overige ruim 5000 biografieën geldt het volgende:

In het digitale biografisch archief van de Stichting PDC, partner van het Montesquieu Instituut, is een uitgebreide versie aanwezig met bijvoorbeeld partijpolitieke functies, maatschappelijke nevenfuncties, parlementaire activiteiten, opleiding en wetenswaardigheden. Voorlopig is het beschikbaar stellen van uitgebreide biografieën, en/of daarop gebaseerde statistische gegevens, opgeschort. Wilt u een uitgebreide biografie inzien? Laat het ons weten als u daar belangstelling voor heeft.