Mr. A. (Anne) Anema

Gezaghebbende antirevolutionair die door zijn Friese tongval, zijn uiterlijk (hangsnor), maar bovenal door zijn onafhankelijke opstelling, een opvallende ARP-senator was. Aanvankelijk de 'wapenknecht' van Abraham Kuyper i, maar later de 'grand old man' van de ARP. Behoorde in 1915 tot de 'vijf heren' die kritiek uitten op de leiding van Kuyper. Eminent volkenrechtdeskundige, die scherpe analyses kon maken en heldere, bondige betogen hield. Actief als hoogleraar en lid van het Internationale Hof van Arbitrage. Pleitte in 1950 als eerste ARP'er voor regeringsdeelname van zijn partij in een kabinet-op-brede-basis. Boerenzoon, die met zijn slobkousen en zijn grote liefde voor de muziek een nogal artistieke figuur was.

ARP
functie(s) in de periode 1921-1960: lid Eerste Kamer, fractievoorzitter EK

Inhoudsopgave van deze pagina:

1. Personalia
2. Partij/stroming
3. Hoofdfuncties/beroepen (7/8)
4. Partijpolitieke functies
5. Nevenfuncties (2/17)
6. Opleiding
7. Activiteiten
8. Wetenswaardigheden
9. Publicaties van/over
10. Familie/gezin
11. Uitgebreide versie

voornamen (roepnaam)
Anne (Anne)

geboorteplaats en -datum
Minnertsga (gem. Het Bildt), 10 februari 1872

overlijdensplaats en -datum
Haarlem, 18 februari 1966

begraafplaats en -datum
Driehuis-Westerveld, 23 februari 1966partij(en)
ARP (Anti-Revolutionaire Partij)

• - 

  advocaat te Amsterdam, tot september 1904
• - 

  hoogleraar burgerlijk recht (sinds 1921 tevens leeropdrachten staatsrecht en volkenrecht), Vrije Universiteit te Amsterdam, van 18 oktober 1904 tot 1 oktober 1945 (benoemd 18 augustus 1904; hoogleraarschap feitelijk geëindigd in 1943 met sluiting Universiteit)
• - 

  raadsheer-plaatsvervanger Gerechtshof te Amsterdam, van 16 december 1919 tot 1942
• - 

  lid politieke hoofdredactie "De Standaard", antirevolutionair dagblad voor Nederland, van 10 november 1920 tot 1 april 1922
• - 

  lid Eerste Kamer der Staten-Generaal voor Zuid-Holland, van 20 september 1921 tot 20 september 1960 (in 1921-1923 voor Zuid-Holland; onderbreking van twee maanden in 1926)
• - 

  fractievoorzitter ARP Eerste Kamer der Staten-Generaal, van 20 januari 1925 tot 20 september 1926
• - 

  fractievoorzitter ARP Eerste Kamer der Staten-Generaal, van 17 september 1929 tot 20 september 1960

U ziet een selectie van de loopbaan. In de uitgebreide versie is de gehele loopbaan in te zien.

In de uitgebreide versie is een overzicht van partijpolitieke functies opgenomen.

• - 

  lid Permanent Hof van Arbitrage, van september 1933 tot 1966 (benoemd bij K.B. van 7 augustus 1933)
• - 

  lid Staatscommissie inzake de Grondwetsherziening (Staatscommissie-De Wilde), van 24 januari 1936 tot 8 juni 1936

afgeleide functies, presidia etc. (2/10)

• - 

  voorzitter commissies van rapporteurs voor de algemene beschouwingen over de rijksbegrotingen voor 1955, 1957 en 1958 (Eerste Kamer der Staten-Generaal)
• - 

  voorzitter commissie van rapporteurs voor de begroting van Buitenlandse Zaken 1959 (Eerste Kamer der Staten-Generaal)

U ziet een selectie van de nevenfuncties. In de uitgebreide versie is een overzicht van nevenfuncties in te zien.

In de uitgebreide versie is een overzicht van de opleiding(en) opgenomen.

als parlementariër

• - 

  Was buitenland-woordvoerder van de ARP-Eerste Kamerfractie. Met name specialist op het gebied van het volkenrecht.
• - 

  Sinds juli 1946 oudste lid in jaren en als zodanig plaatsvervangend voorzitter van de Eerste Kamer. Verving in verband met ziekte Eerste Kamervoorzitter Kranenburg van december 1946 tot maart 1947. $B BJB

opvallend stemgedrag (0/4)

In de uitgebreide versie is een overzicht van opvallend stemgedrag opgenomen.

algemeen

• - 

  Schreef in de dagen van Kuyper tal van "driestarren" in "De Standaard"
• - 

  Uitte in november 1915 samen met Bavinck, Diepenhorst, Heemskerk en De Vries in de brochure 'Leider en leiding in de A.R. Partij' kritiek op het leiderschap van Abraham Kuyper. Zij pleitten voor een minder dominante leiding en meer vrijheid voor de leden.
• - 

  Bezocht, hoewel hij fractievoorzitter was, de laatste jaren van zijn Kamerlidmaatschap geen fractievergaderingen meer.

uit de privésfeer

• - 

  Zijn moeder was een nicht van L.W. de Vries, Tweede en Eerste Kamerlid
• - 

  Was in 1911 medeoprichter van het tijdschrift "Stemmen des Tijds"

anekdotes en citaten

• - 

  Sprak met een enigszins overslaande stem

verkiezingen (3/4)

• - 

  Werd in 1921 bij een tussentijdse verkiezing in Provinciale Staten van Zuid-Holland met 38 van de 69 stemmen gekozen. Op Th. Stoop (sdap) werden 18 stemmen uitgebracht en op A. Plate (lib) 11 stemmen.
• - 

  Werd in 1922 bij de verkiezing van Eerste Kamerleden in Provinciale Staten van Zuid-Holland met 40 van de 69 stemmen herkozen. Op Th. Stoop (sdap) werden 17 stemmen uitgebracht en op P. Rink (lib.) acht stemmen.
• - 

  In 1923, 1926, 1932, 1937, 1946, 1948, 1951, 1952 en 1956 tot Eerste Kamerlid gekozen door Groep IV: Zuid-Holland

niet-aanvaarde politieke functies

• - 

  minister van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen, maart 1926 (geweigerd, tijdens de formatiepoging van J. Limburg)

U ziet een selectie van wetenswaardigheden. In de uitgebreide versie is een overzicht van wetenswaardigheden opgenomen.

literatuur/documentatie

• - 

  Redevoeringen van Mr. A. Anema, verzameld en ingeleid door De Block en Van Andel (1952)
• - 

  A.M. Donner, "Prof.Mr. Anne Anema", in: C. Bremmer (red.), "Personen en momenten uit de geschiedenis van de Anti-Revolutionaire Partij" (1980)
• - 

  P.J. Verdam, "Anema, Anne (1872-1966)", in: Biografisch Woordenboek van Nederland, deel I, 14
• - 

  B.J. Bonenkamp, "Prof.mr. A.Anema, lid Eerste Kamer 1921-1960", in: A.Postma e.a. (red.), "Aan deze zijde van het Binnenhof" (1990)
• - 

  A.W. Abspoel, "Van Binnen- en Buitenhof" (1956), 34
• - 

  Wie is dat? 1938, 1956

Biografisch Woordenboek(en)
biografie opgenomen in het Biografisch Woordenboek van Nederland

In de uitgebreide versie zijn, indien bekend, de familierelaties opgenomen.

Speciaal voor de verkiezingen voor de Tweede Kamer zijn de biografieën van alle kansrijke (volgens de peilingen) kandidaten in uitgebreide vorm raadpleegbaar op parlement.com.

Voor de overige ruim 5000 biografieën geldt het volgende:

In het digitale biografisch archief van de Stichting PDC, partner van het Montesquieu Instituut, is een uitgebreide versie aanwezig met bijvoorbeeld partijpolitieke functies, maatschappelijke nevenfuncties, parlementaire activiteiten, opleiding en wetenswaardigheden. Voorlopig is het beschikbaar stellen van uitgebreide biografieën, en/of daarop gebaseerde statistische gegevens, opgeschort. Wilt u een uitgebreide biografie inzien? Laat het ons weten als u daar belangstelling voor heeft.