Jhr.Dr. M. (Marinus) van der Goes van Naters

'Rode advocaat' uit Nijmegen. Voor de oorlog justitie-woordvoerder van de SDAP en al snel vooraanstaand fractielid. Volgde in 1945 Drees op als fractievoorzitter en leidde in 1946 ook de eerste PvdA-fractie. Opereerde in die functie nogal solistisch. Kwam in 1951 in conflict met zijn partij over het beleid ten aanzien van Nieuw-Guinea en moest toen opstappen als fractievoorzitter. Pleitbezorger van Europese integratie, zorg voor het milieu, natuurbehoud en ontwikkelingssamenwerking. Was actief in het EGKS-parlement en het Europees Parlement. Kleurrijke, wat geaffecteerd sprekende, rebelse, maar ook vooruitziende figuur in sociaaldemocratische kring.

SDAP, PvdA
functie(s) in de periode 1937-1967: lid Tweede Kamer, fractievoorzitter TK, lid Europees Parlement (vóór 1979)

Inhoudsopgave van deze pagina:

1. Personalia
2. Partij/stroming
3. Hoofdfuncties/beroepen (8/9)
4. Partijpolitieke functies
5. Nevenfuncties (2/17)
6. Opleiding
7. Activiteiten
8. Wetenswaardigheden
9. Publicaties van/over
10. Familie/gezin
11. Uitgebreide versie

voornamen (roepnaam)
Marinus (Marinus)

geboorteplaats en -datum
Nijmegen, 21 december 1900

overlijdensplaats en -datum
Wassenaar, 12 februari 2005partij(en)

• - 

  SDAP (Sociaal-Democratische Arbeiderspartij), tot 9 februari 1946
• - 

  PvdA (Partij van de Arbeid), vanaf 9 februari 1946

• - 

  advocaat en juridisch adviseur NVV (Nederlands Verbond van Vakverenigingen) te Heerlen, van 1930 tot 1940
• - 

  lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 8 juni 1937 tot 22 februari 1967 (met onderbreking 20-24 maart 1959)
• - 

  waarnemend fractievoorzitter SDAP Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 25 september 1945 tot 30 november 1945
• - 

  fractievoorzitter SDAP Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 30 november 1945 tot 9 februari 1946
• - 

  fractievoorzitter PvdA Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 9 februari 1946 tot 16 januari 1951
• - 

  lid Gemeenschappelijke Vergadering van de Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal, van 10 september 1952 tot 1 januari 1958
• - 

  lid Europees Parlement, van 1 januari 1958 tot 7 mei 1967 (aangewezen door de Staten-Generaal)
• - 

  gasthoogleraar recht en sociologie, Universiteit van Rwanda, van 1970 tot 1973

gevangenschap/internering

• - 

  geïnterneerd gijzelaarskamp te Buchenwald, van 9 oktober 1940 tot 16 november 1941 (op 7 oktober gevangen genomen)
• - 

  geïnterneerd gijzelaarskamp te Haaren, van 16 november 1941 tot 11 mei 1942
• - 

  geïnterneerd gijzelaarskamp te Sint-Michielsgestel, van 11 mei 1942 tot september 1944

U ziet een selectie van de loopbaan. In de uitgebreide versie is de gehele loopbaan in te zien.

In de uitgebreide versie is een overzicht van partijpolitieke functies opgenomen.

• - 

  vicevoorzitter Nederlandse Groep IPU (Interparlementaire Unie)
• - 

  voorzitter Nederlandse Groep IPU (Interparlementaire Unie)

afgeleide functies, presidia etc. (2/6)

• - 

  voorzitter begrotingscommissie voor Buitenlandse Zaken (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van 16 november 1956 tot 17 september 1963
• - 

  vicevoorzitter politieke commissie (Europees Parlement)

comités van aanbeveling, erefuncties etc.
erelid Nijmeegse Vereniging voor Natuurschoon

U ziet een selectie van de nevenfuncties. In de uitgebreide versie is een overzicht van nevenfuncties in te zien.

In de uitgebreide versie is een overzicht van de opleiding(en) opgenomen.

als parlementariër (3/8)

• - 

  Was in 1957 één van de woordvoerders van zijn fractie bij de behandeling van het wetsvoorstel tot goedkeuring van het E.E.G.-verdrag
• - 

  Interpelleerde op 19 februari 1959 samen met zijn fractiegenoot Nederhorst minister Luns over fraude met schroot
• - 

  Voerde in 1964 het woord bij de behandeling van een wetsvoorstel ter goedkeuring van het verdrag tot regeling van de walvisvangst.

opvallend stemgedrag (0/4)

In de uitgebreide versie is een overzicht van opvallend stemgedrag opgenomen.

algemeen (3/7)

• - 

  Ontwierp in 1954 een plan voor het Saarland. Werd daarna genoemd als mogelijke Hoge Commissaris voor het Saarland.
• - 

  Keerde zich in 1965 als één van de weinigen in zijn partij tegen de kabinetsdeelname door de PvdA zonder dat nieuwe verkiezingen waren gehouden
• - 

  Eén van de eerste milieuactivisten

uit de privésfeer (3/5)

• - 

  Richtte de Nijmeegsche Vereeniging voor Natuurschoon op
• - 

  Zijn schoonzoon, mr. L.H.J.B. van Gorkom, was ambassadeur in Jakarta en in Wenen
• - 

  Zijn vrouw, Anneke van der Goes van Naters-van der Plaats, was voorzitter van de Vrouwenbond van de PvdA. Zij was een kleindochter van A. Bloembergen Ezn., Eerste Kamerlid

niet-aanvaarde politieke functies

• - 

  minister van Justitie, 1946 (geweigerd)

pseudoniemen, bij-, koos- en schuilnamen

• - 

  "De rode jonker"
• - 

  "De rode advocaat"

U ziet een selectie van wetenswaardigheden. In de uitgebreide versie is een overzicht van wetenswaardigheden opgenomen.

literatuur/documentatie (6/11)

• - 

  A.M. Mreijen, "Goes van Naters, jhr. Marinus van der (1900-2005)", in Biografisch Woordenboek van Nederland (digitale versie)
• - 

  Jan-Joost Lindner, "Rode jonker was 'een vent uit een stuk', met een scherpe tong; Jhr. mr. Marinus van der Goes van Naters (104) leidde de PvdA-fractie na de Tweede Wereldoorlog", De Volkskrant, 15 februari 2005
• - 

  Hans Goslinga, "'Rode jonker' leerde al vroeg schelden. In memoriam Marinus van der Goes van Naters 1900-2005", Trouw, 16 februari 2005
• - 

  A.M. Mreijen, "De Rode Jonker. De eeuw van Marinus van der Goes van Naters 1900-2005" (2018)
• - 

  Persoonlijkheden in het Koninkrijk der Nederlanden in woord en beeld (1938)
• - 

  Parlementaire Geschiedenis van Nederland, deel II, band B en band D

Biografisch Woordenboek(en)
biografie opgenomen in het Biografisch Woordenboek van Nederland

archivalia

• - 

  (politiek) archief-Van der Goes van Naters, Nationaal Archief
• - 

  archief-Van der Goes van Naters, IISG
• - 

  familiearchief-Van der Goes van Naters, gemeentearchief Delft

In de uitgebreide versie is een overzicht van publicaties opgenomen.

In de uitgebreide versie zijn, indien bekend, de familierelaties opgenomen.

Speciaal voor de verkiezingen voor de Tweede Kamer zijn de biografieën van alle kansrijke (volgens de peilingen) kandidaten in uitgebreide vorm raadpleegbaar op parlement.com.

Voor de overige ruim 5000 biografieën geldt het volgende:

In het digitale biografisch archief van de Stichting PDC, partner van het Montesquieu Instituut, is een uitgebreide versie aanwezig met bijvoorbeeld partijpolitieke functies, maatschappelijke nevenfuncties, parlementaire activiteiten, opleiding en wetenswaardigheden. Voorlopig is het beschikbaar stellen van uitgebreide biografieën, en/of daarop gebaseerde statistische gegevens, opgeschort. Wilt u een uitgebreide biografie inzien? Laat het ons weten als u daar belangstelling voor heeft.