Gedelegeerde verordening 2020/592 - Tijdelijke buitengewone maatregelen waarbij wordt afgeweken van enkele bepalingen van Verordening 1308/2013 om de marktverstoring in de sector groenten en fruit en de wijnsector als gevolg van de Covid‐19-pandemie en de daarmee samenhangende maatregelen te verhelpen

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

L 140/6

De Covid‐19-pandemie leidt in de gehele Unie tot een duidelijke verstoring van de markt voor groenten en fruit en de wijnmarkt. De maatregelen van de lidstaten tegen deze pandemie, en met name de strenge verplaatsingsbeperkingen en maatregelen inzake social distancing, hebben geresulteerd in een ontwrichting van toeleveringsketens, een tijdelijke sluiting van belangrijke afzetkanalen voor de producten uit de sector groenten en fruit en de wijnsector op groothandels- en detailhandelsniveau en in de horeca, zoals de sluiting van restaurants, kantines, bars en hotels. De Covid‐19-maatregelen leiden ook tot logistieke problemen die bijzonder ernstige gevolgen hebben voor bederfelijke groente- en fruitproducten en de wijnsector. Die maatregelen veroorzaken ook problemen bij de oogst van groenten en fruit en bij alle wijnproductiegerelateerde taken vanwege tekorten aan arbeidskrachten, en zorgen ervoor dat de consument moeilijk kan worden bereikt vanwege de ontwrichting van toeleveringsketens, de logistiek en de tijdelijke sluiting van belangrijke afzetkanalen. Daardoor worden de sector groenten en fruit en de wijnsector in de Unie sterk ontregeld. De landbouwers in deze sectoren hebben te kampen met financiële moeilijkheden en kasstroomproblemen.

Gezien de duur van de door de lidstaten opgelegde beperkingen om de Covid‐19-pandemie te bestrijden, en de waarschijnlijke voortzetting van die beperkingen en gezien de langdurige ontwrichting van de logistiek en de toeleveringsketens en de ernstige economische weerslag op de voornaamste afzetkanalen voor de producten uit de sector groenten en fruit en de wijnsector op groothandels- en detailhandelsniveau en in de horeca, mag worden aangenomen dat de ernstige verstoring van beide markten en de gevolgen ervan voorlopig nog aanhouden en dat de situatie mogelijk zelfs nog verslechtert.

Gelet op deze marktverstoring en de ongekende samenloop van omstandigheden ondervinden de landbouwers in alle lidstaten uitzonderlijke moeilijkheden bij de planning en uitvoering van de steunregelingen die in de artikelen 32 tot en met 38 van Verordening (EU) nr. 1308/2013 zijn vastgelegd voor de sector groenten en fruit en die welke in de artikelen 39 tot en met 54 van die verordening zijn vastgelegd voor de wijnsector. Daarom moeten die moeilijkheden worden verlicht door af te wijken van een aantal van die bepalingen.

Erkende producentenorganisaties en unies van producentenorganisaties kunnen in het kader van hun goedgekeurde operationele programma’s crisis- en preventiemaatregelen in de sector groenten en fruit doorvoeren waarmee deze sectoren zich beter kunnen wapenen tegen marktverstoringen. Op grond van artikel 33, lid 3, van Verordening (EU) nr. 1308/2013 mogen deze crisispreventie- en crisisbeheersingsmaatregelen echter niet meer dan een derde van de uitgaven in het kader van het operationele programma vormen. Om die producentenorganisaties meer armslag te bieden en hen in staat te stellen om de middelen in het kader van operationele programma’s te richten op de aanpak van de marktverstoring die wordt veroorzaakt door maatregelen in verband met de Covid‐19-pandemie, mag die regel niet gelden in 2020.

Geraamd wordt dat de sluiting van hotels, bars en restaurants 30 % van het consumptievolume van wijn in de Unie, goed voor 50 % van de waarde, rechtstreeks raakt. Ook is waargenomen dat de thuisconsumptie van wijn de verminderde consumptie buitenshuis niet goedmaakt. Bovendien zijn de gebruikelijke vieringen en samenscholingen waar wijn wordt geconsumeerd, zoals verjaardagen en nationale feestdagen, niet mogelijk. Daarnaast dreigen toeristische en wijntoeristische activiteiten in het zomerseizoen niet door te gaan. Op de markt nemen de wijnoverschotten daardoor toe. Voorts komen de wijnbouwers en de gehele wijnsector onder druk te staan door het tekort aan arbeidskrachten, ook een gevolg van de pandemie, en de door de pandemie veroorzaakte logistieke problemen. De wijnboeren ondervinden toenemende problemen bij de komende oogst: lage prijzen, een geringere consumptie en vervoers- en afzetproblemen.

Tegelijk verslechterde de situatie op de wijnmarkt van de Unie al in de loop van 2019 en liggen de wijnvoorraden op het hoogste peil sinds 2009. Deze ontwikkeling is voornamelijk het gevolg van de combinatie van een recordoogst in 2018 en een dalende wijnconsumptie in de Unie. Ook de aanvullende invoerrechten op wijnen uit de Unie die zijn opgelegd door de Verenigde Staten, de belangrijkste wijnexportmarkt van de Unie, hebben de uitvoer geraakt. De Covid‐19-pandemie is een nieuwe klap voor een al kwetsbare sector die niet meer in staat is zijn producten doeltreffend af te zetten en te distribueren, hoofdzakelijk door de sluiting van grote exportmarkten en door de afzonderings- en lockdownmaatregelen, en in het bijzonder de stillegging van de horeca-activiteiten en de onmogelijkheid om te leveren aan de gebruikelijke consumenten. Daarnaast zetten de problemen met de levering van belangrijke input als flessen en kurken die nodig zijn voor wijnproductie, een rem op de activiteiten van marktdeelnemers in de wijnsector doordat zij wijn die al klaar is voor de verkoop, niet in de handel kunnen brengen.

Het uit de Uniemarkt nemen van hoeveelheden wijn die niet worden afgezet en niet kunnen worden opgeslagen, zou moeten helpen bij de aanpak van de ernstige marktverstoringen in de wijnsector. Daarom moet de distillatie van wijn vanwege de crisis die het gevolg is van de Covid‐19-pandemie, tijdelijk worden ingevoerd als maatregel die in aanmerking komt voor steun in het kader van de steunprogramma’s in de wijnsector om de economische prestaties van de wijnproducenten te verbeteren. Om verstoring van de mededinging te voorkomen, mag de verkregen alcohol niet worden gebruikt voor de voedings- en drankensector en mag deze alleen worden gebruikt voor industriële doeleinden, zoals farmaceutische en desinfectiedoeleinden, en voor energiedoeleinden.

Steun voor de crisisopslag is een andere maatregel om bepaalde hoeveelheden wijn tijdelijk uit de markt te nemen en geleidelijk terug te keren naar een economisch gezondere marktsituatie. Daarom moet deze maatregel tijdelijk in aanmerking komen voor steun in het kader van de steunprogramma’s in de wijnsector. Om te voorkomen dat tweemaal steun wordt verleend voor eenzelfde hoeveelheid uit de markt genomen wijn, mogen de begunstigden van steun voor de crisisopslag geen steun ontvangen voor de distillatie van wijn in geval van een crisis in het kader van de steunprogramma’s in de wijnsector, noch nationale betalingen voor de distillatie van wijn in crisisgevallen.

Om de marktdeelnemers in de huidige uitzonderlijke omstandigheden te helpen om deze onvoorspelbare en precaire situatie het hoofd te bieden, moet extra armslag worden geboden bij de uitvoering van bepaalde maatregelen in het kader van Verordening (EU) nr. 1308/2013.

Om de lidstaten in staat te stellen steun te verlenen aan de producenten die zwaar zijn getroffen door de crisis, moet met name van artikel 44, lid 2, van Verordening (EU) nr. 1308/2013 met betrekking tot de in artikel 48 van die verordening bedoelde maatregel inzake onderlinge fondsen worden afgeweken zodat uitgaven in het kader van concrete acties die in 2020 het vierde jaar ingaan, subsidiabel blijven, zelfs indien deze uitgaven zijn gedaan voordat de lidstaat het desbetreffende ontwerp van steunprogramma heeft ingediend. De lidstaten kunnen dan in begrotingsjaar 2020 nog eens twaalf maanden steun verlenen voor de administratieve kosten van al opgezette onderlinge fondsen. Om economisch adequate steun te bieden en in afwijking van artikel 48, lid 2, mag niet-degressieve steun worden verleend die gelijk is aan de financiering van het derde jaar.

Voorts moet als buitengewone maatregel in een afwijking van artikel 46, lid 6, artikel 47, leden 1 en 3, artikel 49, lid 2, en artikel 50, lid 4, van Verordening (EU) nr. 1308/2013 worden voorzien en de maximumbijdrage van de Unie aan de maatregelen “herstructurering en de omschakeling van wijngaarden”, “groen oogsten”, “oogstverzekering” en “investeringen” tijdelijk worden verhoogd. Deze tijdelijke maatregelen zijn noodzakelijk omdat de marktdeelnemers door de Covid‐19-pandemie aanzienlijke inkomsten derven en blijven derven en aanzienlijke extra kosten maken en blijven maken door de verstoringen op de markt en in hun productie. Een verhoging van de bijdrage van de Unie aan de maatregelen in kwestie en dus een verlaging van de bijdrage van begunstigden biedt hun enige financiële verlichting.

De armslag die wordt verkregen door de hogere bijdrage van de Unie is een vorm van financiële steun, die echter geen aanvullende financiering van de Unie vereist omdat de begrotingslimieten voor de nationale steunprogramma’s in de wijnsector die zijn vastgelegd in bijlage VI bij Verordening (EU) nr. 1308/2013, van toepassing blijven. De lidstaten kunnen dus alleen binnen de in die bijlage vastgelegde jaarlijkse begroting besluiten om hogere bedragen aan de betrokken maatregelen toe te wijzen. De verhoogde financiële percentages zijn derhalve gericht op steunverlening aan de sector in de huidige onstabiele marktsituatie zonder dat daarvoor eerst extra middelen moeten worden vrijgemaakt.

Het preventieve instrument oogstverzekering komt voor steun in aanmerking in het kader van de steunprogramma’s voor wijn om een verantwoorde aanpak van crisissituaties te bevorderen. In artikel 49 van Verordening (EU) nr. 1308/2013 is bepaald dat steun voor oogstverzekeringen moet bijdragen tot het garanderen van de inkomsten van producenten als er verliezen worden geleden ten gevolge van natuurrampen, ongunstige weersomstandigheden, ziekten of plagen. Gelet op de dramatische gevolgen van de Covid‐19-pandemie voor de inkomens van wijnproducenten vanwege de soms onoverkomelijke problemen die in alle fasen van de wijnproductie en ‐afzet worden ondervonden, moet de Uniesteun worden uitgebreid tot de oogstverzekering wanneer de verliezen het gevolg zijn van een menselijke pandemie. Ook moet in dergelijke gevallen de Uniesteun tijdelijk worden verhoogd tot maximaal 60 % om de wijnbouwers enige financiële verlichting te bieden.

Groen oogsten, een maatregel waarin artikel 47 van Verordening (EU) nr. 1308/2013 voorziet, wordt gebruikt als marktbeheersmaatregel wanneer een te grote productie van druiven wordt verwacht. Op grond van dat artikel moeten alle druiventrossen op een bedrijf worden vernietigd of verwijderd om voor steun van de Unie in aanmerking te komen. Onder de huidige omstandigheden worden de wijnbouwers geconfronteerd met ongekend grote problemen bij het aantrekken van het benodigde personeel om een dergelijke operatie volledig uit te voeren. Daarom moet van deze verplichting worden afgeweken en moet de mogelijkheid worden geboden tot vernietiging of verwijdering van onrijpe druiventrossen op een deel van een bedrijf, maar dan wel op volledige percelen.

Om dwingende reden van urgentie, en met name de huidige marktverstoring, de ernstige gevolgen ervan voor de sector groenten en fruit en de wijnsector en het voortduren van deze situatie, die waarschijnlijk nog zal verslechteren, zijn onmiddellijke actie en dringend maatregelen nodig om de negatieve effecten ervan te verzachten. Bij uitstel van onmiddellijke actie om deze marktverstoring tegen te gaan, dreigt een nog ernstigere marktverstoring in beide sectoren, en dit uitstel zou ook schadelijk zijn voor de productie en marktomstandigheden in beide sectoren. Gelet daarop moet deze verordening worden vastgesteld overeenkomstig de spoedprocedure van artikel 228 van Verordening (EU) nr. 1308/2013.

Gezien de noodzaak om onmiddellijke actie te ondernemen, moet deze verordening in werking treden op de dag van de bekendmaking ervan in het Publicatieblad van de Europese Unie,

de natuurlijke personen en rechtspersonen die aanvragen mogen indienen;

de indiening en selectie van aanvragen, ten minste wat betreft de termijnen voor de indiening van de aanvragen, voor het onderzoek van de geschiktheid van elke voorgestelde actie en voor de mededeling van de resultaten van de selectieprocedure aan de marktdeelnemers;

de verificatie van de naleving van de bepalingen inzake subsidiabele acties en de kosten als bedoeld in lid 4, en de prioriteitscriteria waar prioriteitscriteria van toepassing zijn;

de selectie van de aanvragen, ten minste wat betreft de weging voor elk prioriteitscriterium, waar prioriteitscriteria van toepassing zijn;

regelingen voor het betalen van voorschotten en het stellen van zekerheden.

de natuurlijke personen en rechtspersonen die aanvragen mogen indienen;

de indiening en selectie van aanvragen, ten minste wat betreft de termijnen voor de indiening van de aanvragen, voor het onderzoek van de geschiktheid van elke voorgestelde actie en voor de mededeling van de resultaten van de selectieprocedure aan de marktdeelnemers;

de verificatie van de naleving van de steunvoorwaarden van het onderhavige artikel en de bepalingen inzake de prioriteitscriteria waar prioriteitscriteria van toepassing zijn;

de selectie van de aanvragen, ten minste wat betreft de weging voor elk prioriteitscriterium, waar prioriteitscriteria van toepassing zijn;

regelingen voor het betalen van voorschotten en het stellen van zekerheden.

de in artikel 49, lid 2, onder a), van Verordening (EU) nr. 1308/2013 bedoelde verliezen en andere door ongunstige weersomstandigheden veroorzaakte verliezen;

verliezen die zijn veroorzaakt door dieren, plantenziekten of plagen;

verliezen die zijn veroorzaakt door een menselijke pandemie.

60 % in minder ontwikkelde gebieden;

50 % in andere dan minder ontwikkelde gebieden;

80 % in de in artikel 349 van het Verdrag vermelde ultraperifere gebieden;

75 % op de kleinere eilanden van de Egeïsche Zee, als gedefinieerd in artikel 1, lid 2, van Verordening (EU) nr. 229/2013 van het Europees Parlement en de Raad (4).