Uitvoeringswet verordening terroristische online-inhoud
21 december 2022, wetsvoorstel - Hoe kan de verspreiding van online terroristisch materiaal worden tegengegaan? Over die vraag debatteert de Kamer met minister Yeşilgöz (Justitie en Veiligheid).
Foto's van de aanslag op de Franse leraar Samuel Paty. Filmpjes van onthoofdingen door aanhangers van IS. Sinds 7 juni gelden er Europese regels om het verspreiden van dergelijk online terroristische materiaal tegen te gaan. EU-lidstaten moeten een instantie aanwijzen die verwijderbevelen kan uitvaardigen. In Nederland is daarvoor een Autoriteit Online Terroristisch en Kinderpornografisch Materiaal (ATKM) in oprichting.
Bevoegdheden autoriteit
Die ATKM kan verstrekkende besluiten nemen. Aanbieders van hostingdiensten kunnen bevolen worden om terroristische uitingen binnen één uur te verwijderen, nadat ze 72 uur hebben gekregen om die content te onderzoeken. Wie dit niet doet, krijgt een bestuurlijke boete of een last onder dwangsom.
Wie is er uiteindelijk verantwoordelijk voor de autoriteit? Het kabinet kiest voor een zelfstandig bestuursorgaan zonder ministeriële verantwoordelijkheid, constateert Van der Werf (D66). Maar zij zou liever zien dat de ATKM onderdeel van het Openbaar Ministerie wordt.
Minister Yeşilgöz benadrukt dat zij stelselverantwoordelijk blijft. Omdat het verwijderen van content raakt aan de vrijheid van meningsuiting, wil zij dat een zelfstandig bestuursorgaan, op afstand van de politiek, hier besluiten over neemt. Uiteraard is er een bezwaar- en beroepsprocedure en kunnen de besluiten aan de rechter worden voorgelegd.
Europa en Nederland
De autoriteit moet jaarlijks rapporteren aan de Europese Commissie over de uitgevaardigde verwijderingsbevelen. Maar moet die rapportage niet gewoon ook naar de Kamer komen, vraagt Leijten (SP) zich af. Zij wil ook dat Nederland bevelen uit het buitenland voor Nederlandse hostingbedrijven vooraf kan toetsen. Die EU-landen kunnen immers een heel ander idee hebben over terrorisme dan wij.
De rapportage aan de Europese Commissie kan worden doorgeleid naar de Tweede Kamer, zegt Yeşilgöz toe. Nederland heeft de facto een vetorecht over een verwijderingsbevel door een andere lidstaat. Dat bevel kan namelijk getoetst worden aan de verordening zelf en het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie.
Hostingbedrijven en resellers
Met deze regels gaan we de strijd aan tegen online terroristische content, meent Michon-Derkzen (VVD). Maar wat doet de minister met tussenpersonen, zogeheten resellers, en hostingbedrijven die in herhaling vallen? Zij pleit in ieder geval voor de openbaarmaking van bedrijven die een boete hebben gekregen.
Ook resellers moeten een contactpunt instellen dat desgevraagd terroristische content onderzoekt en verwijdert, reageert Yeşilgöz. Bedrijven die bij herhaling niets doen met verwijderingsbevelen kunnen boetes krijgen die kunnen oplopen tot 4% van de wereldwijde omzet.
Wraakporno
Kunnen ook andere vormen van onwenselijke online inhoud onder de autoriteit vallen? Kuik (CDA) hoopt hiermee slachtoffers van wraakporno, soms in de vorm van deepfakes, te kunnen steunen. Wraakporno zou onder de autoriteit kunnen vallen, maar dan moet het gaan om mensen onder de 18 jaar, reageert de minister. De verordening is namelijk beperkt tot kinderpornografisch en terroristisch materiaal.
De stemming over het wetsvoorstel is op 22 december.